Platform over bouw en ontwikkeling in de zorg in Vlaanderen en Nederland
Masterplan voor campus UZ Gent. Nieuwe standaard zetten<br>in zorg en duurzaamheid
UZ Gent wil met haar Masterplan een voortrekkersrol nemen en tonen dat welzijn en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan.

Masterplan voor campus UZ Gent. Nieuwe standaard zetten
in zorg en duurzaamheid

UZ Gent werkt momenteel aan de uitvoering van haar Masterplan voor de campus aan de Heymanslaan. De huidige parkeertoren moet er plaats maken voor een flexibel ziekenhuisgebouw dat de patiënt en bezoeker centraal stelt. UZ Gent wil met dit project een voortrekkersrol nemen en tonen dat welzijn en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. VK architects+engineers tekende het concept uit.

De campus van het UZ Gent bevindt zich aan de Heymanslaan; sinds jaar en dag een baken voor zorg aan de rand van het stadscentrum. “Maar we kampen met een verouderde infrastructuur”, geeft Petra Demoor, projectmanager bij het UZ Gent aan. “Met ons Masterplan willen we nu die inhaalbeweging maken en tegelijk een ziekenhuisinfrastructuur neerzetten die toekomstbestendig is.” Sinds 2019 wordt er gesleuteld aan het plan. Vandaag is het voorontwerp klaar en zijn de vergunning- en subsidiedossiers vertrokken voor goedkeuring. De bedoeling is om op de plaats van de huidige parkeertoren een nieuw gebouw te laten verrijzen dat de voornaamste medische en zorgactiviteiten van het ziekenhuis huisvest. Bezoekers en patiënten zullen onder de nieuwbouw hun wagen kwijt kunnen. Achteraan de site komt nog een logistiek gebouw waar de leveringen kunnen gebeuren, die dan ondergronds naar hun eindbestemming gaan. “De bedoeling is om rond het ziekenhuis een groene gordel te creëren”, geeft Demoor aan.

Healing environment

Een idee dat niet zomaar uit de lucht komt vallen. “Er zijn al heel wat studies gebeurd die een positief verband aantonen tussen de aanwezigheid van groen en het welzijn van de patiënt. Groen voor iedereen is dan ook het motto. Rondom, in en op het gebouw, met terrassen, patio’s en daktuinen. De natuur tot in het gebouw. Een tweede belangrijke factor daarbij is daglicht. Ook dat speelt een belangrijke rol in het creëren van een healing environment. Dankzij het gekartelde ontwerp kunnen we zoveel mogelijk daglichtgevels realiseren. Dat moet toelaten overal daglicht binnen te brengen. In de kamers, maar even goed in het operatiekwartier, de kantoorruimtes, …” Een ontwerp dat van de hand is van VK architects+engineers. “Er komt heel wat kijken bij de bouw van een ziekenhuis: ontwerp, vergunningen, technieken, stabiliteitsstudies, … Het is een complexe puzzel om leggen. VK architects+engineers bundelt al die verschillende disciplines onder één dak, waardoor ze uitstekend geplaatst is om ons bij te staan doorheen ons volledige traject”, aldus Demoor. “Haar expertise in deze materie staat buiten kijf. Bovendien wil ze ook op vlak van duurzaamheid de lat hoog leggen.”

Volledig elektrisch verwarmen en koelen

Voor UZ Gent was duurzaamheid immers een tweede belangrijke pijler in het Masterplan. Al in 2019 sprak het ziekenhuis de ambitie uit om met haar nieuwbouw zo onafhankelijk mogelijk van fossiele brandstoffen te worden. “Profetisch bijna, als je het huidige energieklimaat bekijkt”, herinnert Simon Ossieur, projectmanager voor VK architects+engineers, zich. Er werd gekozen om volledig elektrisch te kunnen verwarmen en koelen. “UZ Gent kiest resoluut voor een regime op lage temperatuur dat via klimaatplafonds voor een aangename temperatuur zal zorgen. Ook legionellabeheersing willen we op die manier aanpakken. Stoomproductie willen we uitdrukkelijk afbouwen. Dit is nog het laatste grote struikelblok. In andere landen is dat reeds een valabele optie, hier houdt de wetgeving voorlopig nog het been stijf. Hetzelfde geldt voor adiabatische bevochtiging. De bedoeling is om zwart-op-wit aan te tonen dat dit 100% veilige technieken zijn en zo onze ambitie van 100% elektrisch hard te maken. Daar hebben we nog drie à vier jaar de tijd voor.”  

Energiezuinige werking

Energieonafhankelijkheid begint echter met energiezuinigheid. Ossieur: “Ziekenhuizen zijn zeer energie-intensieve gebouwen, omdat het gebouw zelf slechts een fractie van de energierekening uitmaakt. Je hebt te maken met ventilatiedebieten, medische infrastructuur, databeheer, … Zelfs door breed in te zetten op zonnepanelen, zouden we slechts 13 à 17% van het elektriciteitsverbruik dat nodig is ter plekke kunnen opwekken.” Om een zo energiezuinig mogelijke werking van haar ziekenhuis te realiseren, wil UZ Gent ook zoveel mogelijk energie recupereren. “Een ziekenhuis vormt een unieke omgeving waarin op elk moment gelijktijdig behoefte is aan koeling en verwarming. Door het regime van koeling en verwarming zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen, kun je de energiestromen gaan uitwisselen. Energie die niet ogenblikkelijk uitgewisseld kan worden, gaan we bufferen. Het water in de sprinklertanks vormt hiervoor een economische oplossing. Dat zal ons in staat stellen om energie-efficiënt te koelen en verwarmen.”

Circulair bouwen

Duurzaamheid gaat echter verder dan energiezuinigheid alleen. Al in haar bestek had het UZ Gent gevraagd om de principes van circulair bouwen toe te passen. “Dat begint eigenlijk al bij het ontwerp”, vertelt Tine van Besien, engineer sustainable design bij VK architects+engineers. “Het is de bedoeling dat we een basisstructuur neerzetten die honderden jaren kan meegaan, zelfs wanneer de noden veranderen. De invulling moet dan wel flexibel en circulair zijn. We hebben daarom in het ontwerp de zogenaamde schillenmethode toegepast. Enkel wat nodig is voor de stabiliteit van het gebouw is vast, op alle andere vlakken domineert de flexibiliteit. Zo werken we met een balkenloze structuur zodat, als er een andere invulling van de ruimte nodig is, dit gemakkelijk gerealiseerd kan worden. Voor de flexibele invulling opteren we uitdrukkelijk voor prefabricatie en circulair materiaalgebruik. Ook de gevel, bestaande uit houtskeletbouw met baksteen strips, is een toonbeeld van circulariteit met zijn maximale modulariteit en de keuze voor materialen die zich makkelijk laten verwijderen en recycleren.”

Hergebruik materialen en regenwater

Een tweede aandachtspunt was het hergebruiken van materialen die al aanwezig waren op de site. “Geen evidentie, omdat niet alleen de stabiliteit verzekerd moet blijven, maar het ook binnen de vooropgestelde timing van de verschillende fases moet passen”, aldus Van ­Besien. De stalen constructie van het bestaande parkeergebouw bleek uiteindelijk perfect aan de eisen te voldoen. Het wordt hergebruikt voor de structuur van de technische verdieping. Ten slotte stond ook het waterbeheer hoog op de agenda. UZ Gent vroeg VK architects+engineers om  elke druppel regenwater die valt op de site van 4,6 ha zo goed mogelijk te hergebruiken. Met de aanleg van twee bufferbekkens en een performante waterzuivering van het opgevangen regenwater wordt dat realiteit. Het leeuwendeel zal naar het spoelen van de toiletten gaan. “Niet evident in een ziekenhuisomgeving, daarom zullen we ultrafiltratie toepassen”, voegt Demoor toe. Maar er liggen ook toepassingen voor hergebruik van water in de koeltorens, het warmtenet van IVAGO (waar het UZ Gent nu nog op aangesloten is) en de daktuinen, …

Blijven opvolgen

Als alles volgens plan verloopt, gaat volgend jaar de eerste spade in de grond waarna het Masterplan stap voor stap vorm moet krijgen. UZ Gent hoopt in 2029 het nieuwe ziekenhuis in gebruik te kunnen nemen. VK architects+engineers is aangesteld als gedelegeerd bouwheer om ook in de volgende fases van het traject een goede uitvoering
te verzekeren.    

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details

Kunnen we je helpen met zoeken?