Naar een duurzame zorg

Eind 2022 hebben verschillende ministeries en partijen uit de sector hun handtekening gezet onder de Green Deal 3.0 ‘Samen werken aan Duurzame Zorg’ en inmiddels hebben driehonderd zorgpartijen zich aangesloten. De Green Deal 3.0 maakt acties voor de komende jaren concreter dan in twee eerdere deals is besloten. Bestuurlijk aanjager Hayke Veldman: “Uiteindelijk gaat het zowel om klimaatdoelen als gezondheid.”

Het akkoord bestaat uit vijf thema’s: gezondheidsbevordering, kennis en bewustwording, CO2-uitstoot, circulair werken en medicatiegebruik. Aan deze thema’s wordt in de periode 2023 tot en met 2026 gewerkt om te komen tot een meer duurzame zorgsector. Ernst Kuipers, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport tijdens de ondertekening: “De noodzaak om te verduurzamen in de zorg is groter dan ooit, een noodzakelijke opgave en zeker geen makkelijke. Ik heb er vertrouwen in dat we met de Green Deal 3.0 concrete stappen zetten naar een duurzame toekomst.”

De Green Deal 3.0 is een samenwerking tussen de Rijksoverheid en vertegenwoordigende organisaties, zorgverzekeraars en banken, als vervolg op twee eerdere akkoorden. Er wordt ingezet op meer concrete afspraken en minder vrijblijvendheid. Niet alleen het klimaat, maar ook gezondheidsbevordering, scholing en circulair werken staan nu hoog op de agenda. Ondertekenende zorgaanbieders en gerelateerde bedrijven stellen onder meer een bestuurlijk vastgestelde ‘routekaart’ op, met een strategisch verduurzamingsplan voor hun vastgoed.

De doelen zijn opgesteld door een regiegroep van 14 partijen, waaronder het Ministerie van VWS, ActiZ, NVZ, Zorgverzekeraars Nederland en TNO. Het eerste doel is inzet op gezondheidsbevordering van patiënten, cliënten en medewerkers in de zorg. De tweede doelstelling is het vergroten van bewustwording en kennis over de impact van de zorg op klimaat en milieu. Gestreefd wordt naar 30% minder directe CO2-uitstoot in 2026 ten opzichte van 2018 (55% in 2030) en klimaatneutrale zorg in 2050. Met de Green Deal 3.0 wordt ook gewerkt aan 50% minder primair grondstoffengebruik in 2030 (t.o.v. 2016) en maximaal circulaire zorg in 2050. Ook moet de deal bijdragen aan het verminderen van de milieubelasting van medicatie.

“We zijn nu bijna halverwege de Green Deal-periode. Per thema evalueren we later in 2024 hoe we ervoor staan en wat beter kan”, zegt Veldman, voorheen onder meer woordvoerder medische zorg in de Tweede Kamer. Partijen kunnen zich blijven aansluiten. “Als je op nul moet beginnen, is het een forse uitdaging.” En een academisch ziekenhuis heeft bijvoorbeeld andere energiebehoeften en andere financiële middelen dan een ouderenzorginstelling. “Elke sector loopt tegen andere problemen aan, maar uiteindelijk is het nodig dat alle organisaties in de zorg veranderen en duurzamer gaan werken. Dan kan je nog altijd beter vandaag dan morgen beginnen.”

“Wat ons voor ogen staat, is dat partijen meer kennis gaan delen, als ook best practices. Zoals die van het Radboudumc  in Nijmegen, dat al decennia bewust met vastgoedbeleid omgaat.” In een sector waar geld verdienen met ziek zijn een perverse prikkel kan zijn, is verduurzaming ingewikkeld. “Bewustwording in het medicijngebruik, minder verspilling en gebruik van duurzame middelen, danwel de keuze voor de meest duurzame apparatuur, kan veel opleveren”, zegt de bestuurlijk aanjager. “In dat opzicht ben ik zeer verheugd dat producenten en ook banken zich hebben aangesloten. We kunnen veel meer van elkaar leren.”

Bedrijven als Philips, Rabobank, AstraZeneca en Bayer hebben de deal bijvoorbeeld ondertekend en ook groothandels van medicijnen en schoonmaakmiddelen hebben zich eraan verbonden. Uiteindelijk levert gezond leven, en de algemene beleidsontwikkeling van zorg naar preventie, het meeste op, stelt Veldman. “Als verbindingsofficier tussen de partijen hoop ik daarin mijn rol te kunnen spelen, zodat de verschillende thema’s van de Green Deal 3.0 elkaar stimuleren.”