Hendriks Coppelmans Bouwgroep uit Uden, Woonstichting Tiwos en SMO Traverse hebben de nieuwbouw voor dak- en thuislozen in Tilburg met glans tot een representatief einde gebracht, met vier prachtige, strakke gebouwen en een inrichting die past en aansluit bij de wensen van de alsmaar groeiende cliëntengroep. Voor één van de betrokkenen was zelfs een bijzondere rol weggelegd in het bouwtraject.
Tekst | Willem de Volder
Stichting Maatschappelijke Opvang Traverse in Tilburg was toe aan nieuwbouw. De gebouwen uit de zeventiger jaren waren sterk verouderd. Bovendien voldeden ze niet meer aan de huidige eisen voor opvang en begeleiding van dak- en thuislozen. Het project aan de Reitse Hoevenstraat 2 vroeg om een investering van zo’n 18,3 miljoen euro, inclusief een Traverse-project aan de Gasthuisring in Tilburg. De gemeente Tilburg stak eenmalig zes miljoen euro in de vernieuwing. Carina Kruijsse (Bestuurder SMO Traverse), Anita Pauwels (Projectontwikkelaar Hendriks Coppelmans) en André van der Wouw (Tiwos) kijken met genoegen terug op het gelopen traject, maar vooral op het resultaat.
Eigenaar Tiwos was er van doordrongen dat er geïnvesteerd moest worden in SMO Traverse. “De panden die er stonden, waren sterk verouderd, boden weinig comfort en veiligheid en werkten optimale begeleiding van de cliënten tegen”, zegt Van der Wouw. “Renoveren was geen optie, gezien het vele asbest dat in de opstallen was verwerkt. Alles werd gesloopt en er verschenen gefaseerd vier nieuwe gebouwen. Per fase werden twee gebouwen aangepakt. Het leven voor de cliënten vraagt immers continuïteit van onderdak.”
Dat het een lang traject is geweest, onderschrijven de gesprekspartners in het kantoor van Kruijsse in Gebouw Twee. “We hebben aan de voorkant veel geïnvesteerd”, kijkt Pauwels vier jaar terug. “Ook het veranderende karakter van de Traverse-cliënten werd tegen het licht gehouden, met vaak een langer verblijf en een wens voor meer comfort en kleur. Bovendien is elk gebouw zelfvoorzienend”, duidt Kruijsse. Ze spreekt over ‘een zoektocht naar het juiste afwerkingsniveau’. “Het mag geen container zijn; gastvrij en huiselijk zijn de kenmerken.” De bestuurder spreekt in relatie met de bewoners over een grote differentiatie. Ook ziet ze een evolutie in de samenstelling van de circa honderd bewoners: “We streven ernaar om het aantal daklozen af te bouwen naar de wijk. Tevens zien we een stijging van het aantal gezinnen.” Daarop werd geanticipeerd met de toevoeging van een gezinshuis, met aparte accenten voor long stay. Kinderen en gezinnen worden op de Reitse Hoevenstraat wel in hetzelfde gebouw opgevangen als alleenstaanden, maar er zijn afgescheiden ruimtes beschikbaar. “Veiligheid is hier een issue.”
Door de gemeentelijke subsidie was een openbare aanbesteding noodzaak. Van der Wouw noemt het een spannend traject met als resultaat Hendriks Coppelmans Bouwgroep. “Deze ontwikkelende bouwgroep presenteerde niet alleen een goed plan, maar gaf ook aan op 1 april 2020 te kunnen opleveren, niet wetende wat er op hun weg zou komen. Bovendien was er de uitdaging van blijvende bewoning van cliënten op het terrein tijdens de bouw.” Het vroeg om veel verhuisbewegingen en dus een veilige aanpak (een tankstation op een steenworp afstand) en routing op het bouwterrein. “Het bouwteam is in harmonie samen opgetrokken. Er is volop rekening gehouden met elkaars belangen, maar we durfden elkaar ook aan te spreken. De kracht? De expertise van de partijen, van sloper en architect tot de vertegenwoordigers en gebruikers van Traverse”, complimenteert Pauwels de collega’s en opdrachtgever. “Het vroeg om steeds te schakelen.” Ook de rol van Architectenbureau Luijten-Smeulders in de persoon van Monique Groenen gaat over tafel, als ‘meedenken’ ter sprake komt. “Er werd door het inlevingsvermogen van de vele partijen een gezamenlijke taal gesproken, één waarin bouw en zorg elkaar begrepen”, kijkt Van der Wouw terug.
In één van de gebouwen op het terrein van SMO Traverse is De Bron gevestigd; een (horeca)plek die wordt gebruikt voor dagbesteding. Kruijsse waardeert het dat Tiwos, maar ook de bouwers met regelmaat die locatie gebruikten voor overleg of andere activiteiten zoals een infoavond voor omwonenden. “Het versterkt het contact. Zie het als een vorm van social return in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen.” Een mooi voorbeeld daarvan is ook dat één van de cliënten van SMO Traverse werd ingelijfd door Hendriks Coppelmans Bouwgroep. “Zo’n acceptatie betekent veel voor hem en voor ons.” Pauwels vult Kruijsse aan: “Ook wij kijken met een bijzonder goed gevoel terug op die wisselwerking. Het geeft aan dat we meer doen dan stenen stapelen.” Op genoemde infoavond deed de nieuwe werknemer zijn verhaal en de bouwvakkers waren volgens Pauwels ‘muisstil tijdens zijn betoog’.
“In het voortraject hebben we aangegeven dat de gebouwen in de toekomst wellicht getransformeerd worden naar een andere invulling. Door de toepassing van een kolommenstructuur kunnen ze ook een woonfunctie krijgen”, legt Van der Wouw uit. Duurzaam zijn de gebouwen ook. Dat wordt onderstreept met gasloos (wat tijdens het traject werd geïntegreerd), zonnepanelen en warmtepompen. Ook het lichtplan heeft een sparend karakter. Het is duidelijk dat de brede inbreng van alle partijen heeft geleid tot gebouwen die niet alleen onderdak, maar ook veel comfort en veiligheid bieden. Voor Hendriks Coppelmans Bouwgroep is het niet de eerste proeve van bekwaamheid in de zorgsector. Het bedrijf heeft die ook afgelegd bij onder meer zorgcentra in het Brabantse Berlicum en Sint-Michielsgestel. Momenteel is het bedrijf actief in Helmond, waar het Brainport Smart District gestalte krijgt; een slimme woon- en werkwijk waar de stedenbouwkundige omgeving is ontworpen in samenhang met nieuwe technologieën voor vervoer, gezondheid, energieopwekking en -opslag en circulair bouwen.
Dat de partijen erin geslaagd zijn om een prettige woonomgeving te creëren voor de doelgroep(en), wordt al snel duidelijk als het grote park met fraaie, behouden bomen en daaromheen mooie gebouwen wordt betreden. Het binnenterrein straalt rust uit, leent zich voor ontmoeten en nodigt zelfs uit tot samen sporten. Allemaal bases voor de cliënten om zich in een nieuwe, beschermde omgeving te hervinden.
Sloop-, grond-, riool- en straatwerken, beplantingen, asbestverwijdering en bodemsanering: het SMO Traverse-project in Tilburg omvatte zowat alle disciplines waarin TTO Sloop & Infra is gespecialiseerd. “Waar we het meest trots op zijn bij de realisatie van dit veelomvattende project? Vanzelfsprekend op het eindresultaat. Maar ook op de uitstekende samenwerking met de diverse partners onderling én met de cliënten van Traverse”, zegt directeur Leon van Roessel in zijn kantoor aan de Lovensekanaaldijk in Tilburg. Rekening houdend met de ellenlange lijst met richtlijnen, legde hij in 2016 één prijs neer voor de verschillende onderdelen. “In een moeilijke tijd aangenomen”, kijkt Van Roessel terug. Hij haalt de plattegrond van het iets meer dan het hectare grote terrein uit de map en verschaft uitleg over de ondergrondse en bovengrondse infra. “We hebben de gebouwen gesloopt en asbest verwijderd. En ook riolering, CAI, water, stroom, gas, beplanting en terreininrichting maakten deel uit van onze opdracht.”
Met eigen personeel in combinatie met een flexibele schil heeft TTO Sloop & Infra de afgelopen jaren zo’n 30 tot 35 fte’s aan het werk. Behoudens een kleine ‘asbest-tegenvaller’ kijkt Van Roessel met een goed gevoel terug op de realisatie van de opdracht van Tiwos. Die werd tot een goed einde gebracht in samenwerking met aannemer Hendriks Coppelmans uit Uden. De volgende ‘zorgopdracht’ voor TTO Sloop & Infra is in volle gang: Park Vossenberg, een project van Zorggroep Elde Maasduinen in Kaatsheuvel met 150 appartementen voor ‘zelfstandig wonen en leven met zorg dichtbij’.