Almere | OK Flevoziekenhuis

‘Omgekeerde procespiramide’ resulteert in gebruikersgericht OK- en MRI-complex

Het Flevoziekenhuis in Almere-Stad is sinds december 2018 voorzien van een ingrijpend gerenoveerd en nieuw gebouwd OK-complex met negen klasse 1 OK’s en een MRI-centrum. Hiermee kan het ziekenhuis volledig klinisch opereren en de workflow optimaliseren voor de groei in dagbehandelingen. Het ziekenhuis koos voor intensief ontwerpen met gebruikers voordat het plan in een definitieve vorm werd gegoten. “Volledig op basis van onze wensen en eisen. Deze omgekeerde procespiramide heeft op alle vlakken tot resultaten geleid.”, zegt manager Facilitair Zorgbedrijf Hans Joosten.

In het complex zijn twee technische verdiepingen opgenomen.

Het in 1991 opgerichte Flevoziekenhuis is in 2008 fors uitgebreid, door middel van een ring van nieuwbouw om de bestaande gevel heen. Hierdoor werd het oppervlak van het ziekenhuis in het Almeerse stadshart verdrievoudigd. In deze situatie lagen de OK’s aan weerszijden van de patiotuin aan de zijkant van ziekenhuiscomplex. Deze tuin is gebruikt voor de uitbreiding en nieuwbouw van het OK-complex, betreffende vier nieuwe OK’s en de renovatie c.q. uitfasering van de bestaande tien OK’s. “Deze transformatieslag was noodzakelijk vanwege hogere standaarden op het gebied van hygiëne en workflow.”, zegt Joosten. “Wij zien steeds meer operaties in de vorm van dagbehandeling naar ons toekomen, en hadden behoefte aan flexibele operatiecapaciteit.       

Twee OK’s zetten wij nu in als high turn-over OK voor staaroperaties, pijnbestrijding en minder complexe gynaecologische en KNO-ingrepen.” Hoofd Technische Dienst Joke Wymenga vult aan: “Sinds december 2018 hebben wij negen klasse 1 OK’s waarbij klinische en poliklinische stromen kunnen worden gescheiden. De twee high turn-over OK’s hebben een eigen logistiek, waardoor dagbehandelingspatiënten snel en patiëntvriendelijk kunnen worden behandeld met een eigen holding/verkoeverkamer; deze OK’s zijn indien nodig volledig klinisch inzetbaar.”

‘Geen compromissen’
Het resultaat van een intensief PvE-proces met gebruikers, dat voorafgaand aan het ontwerpproces werd uitgekristalliseerd. “Bottom-up, in plaats van top-down.”, vervolgt Joosten. “Dus niet eerst met ontwerppartijen aan tafel en dan kijken wat gebruikers nodig hebben, maar een ‘omgekeerde piramide’. Wij zijn daartoe eerst met medisch-technisch adviesbureau OKCN in zee gegaan en hebben besloten wat wij nodig hebben op het gebied van kwaliteit, capaciteit, logistiek en specialistische gebruikerswensen.” Wymenga: “OKCN heeft een PvE opgesteld en het ontwerp is met de architect en technisch adviseur uitgewerkt tot een TO; daarna is de bouwer aangesloten en gezamenlijk is het ontwerp uitgewerkt.” Vervolgens is onder meer besloten het complex te voorzien van blinde gevels. Wel is in de OK een screen opgehangen met bewegende beelden van buiten, aangevuld met fotobehang. “Dat bevalt alle gebruikers goed.” 

Kleedruimte op de begane grond.

Opragon systeem
Het nieuwe OK-complex heeft een gesloten, witte stucwerkgevel die losstaat van de bestaande bouw. Die telt vier verdiepingen, met op de begane grond een MRI-Centrum voorzien van scanners, koffiekamer en de kleedruimtes van OK-medewerkers. Op de eerste verdieping de vier nieuwe operatiekamers. Deze zijn voorzien van het innovatieve Opragon luchtbehandelingssysteem, dat werkt op basis van een klein temperatuurverschil tussen de ingeblazen lucht en de omgeving. “Het werkproces is bij Opragon flexibeler in te delen dan bij een traditioneel plenumsysteem.”       

Boven het operatiecomplex bevinden zich twee technische verdiepingen. Het casco van de gebouwuitbreiding is in beton uitgevoerd, de technische ruimtes in staal. “Logistiek best ingewikkeld, maar niettemin in een jaar gerealiseerd.”, aldus Wymenga. In het complex zijn bouwkundige mogelijkheden voorzien voor één hybride OK, mocht die in de toekomst gewenst zijn.

Huzarenstukje
Hoe dan ook zaten de bouwpartners vroeg aan tafel, en uiteindelijk in bouwteamverband, waaronder architectenbureau Wiegerinck – al langer aan het ziekenhuis verbonden en daardoor goed bekend met het pand. Koen Arts, algemeen directeur en senior partner van Wiegerinck: “Vooral de aansluiting op het bestaande en de inpassing van wensen en eisen in de nieuwe omgeving, was installatietechnisch uitdagend. Zeg maar gerust een huzarenstukje. Maar de proceskeuzes van het ziekenhuis bleken goed te werken, waardoor iedereen met succes kon samenwerken aan het eindresultaat. Met de stucwerkgevel konden wij bovendien goed aansluiten op het ontwerp van de bestaande bouw.” “Harmonie in een vroeg stadium en een goede voorbereiding waren de sleutel.”, aldus Joosten. “Dat resulteerde in een betrokkenheid die op kwaliteit stuurt in ontwerp, aanbesteding én uitvoering, en niet alleen op prijs. Dat bleek ook kostentechnisch goed te werken: wij zijn binnen budget gebleven. Ook van uitvoerende partijen hoorden wij dat zij het een leuk project vonden, en dat hoor je niet snel.”  

De OK’s zijn uitgerust met het Opragon-luchtbehandelingsysteem.

Ontwerp, realisatie en validatievan een OK-complex in bouwteam
Binnen het bestaande OK-complex van het Flevoziekenhuis zijn vier nieuwe ‘Klasse 1 OK’s’ met opdekruimten gerealiseerd. Door de opdrachtgever is voor het ontwerp en de realisatie van de nieuwe OK’s een bouwteam samengesteld. Dit heeft een aantal grote voordelen, vertelt hoofd Ontwerp & Calculatie Jeroen van Lit van Van Galen Klimaattechniek, verantwoordelijk voor de werktuigkundige installaties.

“Het ontwerp, de inpassing, de realisatie en de validatie van de installaties konden in samenwerking met de opdrachtgever, de bouwpartners en de leveranciers worden afgestemd, waarbij iedere discipline zijn of haar expertise kon inbrengen met een fantastisch resultaat tot gevolg.”, aldus Van Lit. “Voor Van Galen betekende dit het inbrengen van ervaring met diverse OK-complexen – vooral met betrekking tot de situering van componenten voor toekomstig onderhoud.”

Ook zijn de HEPA-filters, met het oog op hygiëne, zo dicht mogelijk bij de inblaaspunten van de OK geplaatst. “Hiervoor is een tussenvloer gerealiseerd die brandtechnisch bij de OK-ruimte behoort, waarop deze filterkasten zijn geplaatst. Dit is een verdieping met volledig ‘droge’ installaties, waarbij de waterkering en brandscheiding is gelegd ter hoogte van de vloer naar de technische laag.”

De bovenste technische laag biedt plaats aan de vele luchtbehandelingskasten en nabehandelingskasten voor elke OK en elke opdekruimte. Van Galen heeft het luchttoevoersysteem Opragon van Avidicare betrokken bij Medexs. Medexs heeft tevens het toevoersysteem geïnstalleerd en was verantwoordelijk voor de validatie. “Door een zorgvuldige selectie van alle apparatuur en de geluiddempers is een erg stil systeem gerealiseerd.” 

Procesgericht ontwerpen
“Een OK kan alleen goed functioneren als het hele OK-centrum klopt.”, aldus Janet Vissinga van OKCN. “We zijn in 2016 gestart met het opstellen van een ruimtelijk en functioneel Programma van Eisen waarbij we eerst het gehele bestaande OK-centrum in beeld hebben gebracht. Door specifiek te kijken naar de patiëntenlogistiek, goederenlogistiek, logistiek van medewerkers, apparatuur en aansluiting op de bestaande en nieuw te realiseren OK’s konden we vrij snel vaststellen welke uitgangspunten we moesten hanteren om tot een verbeterde hygiënische zonering en optimalisatie van processen te komen. Onze ideeën vloeiden op papier, maar werden ook alvast brainstormend gedeeld met het ontwerpteam. Zo ontstond een integrale visie die door de gehele werkvloer gedragen werd.”

Vissinga benadrukt het belang van betrokkenheid in een vroeg stadium. Ze noemt het ook wel moment -1. “Dat betekent dat een ziekenhuis wil gaan (ver)bouwen, maar nog geen beeld heeft van de primaire processen in relatie tot de noodzakelijke ruimtebehoefte en zonering. In dat stadium kun je naar een optimale situatie werken waarbij onnodige ontwerpkosten voorkomen kunnen worden. Wat we vaak zien, is dat afdelingen zijn verzand in hun huidige werkwijze en onvoldoende scherp hebben hoe je vierkante meters efficiënter kunt benutten door je werkprocessen slimmer te organiseren. Binnen het Flevoziekenhuis hebben we samen met de gebruikers ‘out of the box’ gedacht en dat heeft geleid tot een toekomstbestendig ontwerp, passend binnen de huidige bouwstructuur.” En ja, herhaalt ze, “hierbij is samenwerken inderdaad het sleutelwoord!”

Geen ontwerpcompromissen op het gebied van hygiëne.

‘Een uitgebreid portfolio, voor de beste zorg’
Het Flevoziekenhuis in Almere heeft bij de inrichting van de operatiekamers gekozen voor verschillende producten van het merk Maquet, waaronder verrijdbare Otesus OK-tafels met universele en specialistische OK-tafelbladen, Volista OK-lampen, verschillende soorten pendels uit de Moduevo serie en diverse OK-tafelaccessoires. Deze producten worden geleverd door de firma Getinge, een wereldwijde leverancier van innovatieve oplossingen voor operatiekamers, intensive-careafdelingen, sterilisatieafdelingen en life science bedrijven. 

De moderne OK is het hart van het ziekenhuis. Hier komen verschillende disciplines samen, elk met unieke behoeften. Multifunctionele en multidisciplinaire operatiekamers kunnen de efficiëntie en patiëntenzorg verbeteren en de kosten onder controle houden.

Om de beste zorg voor uw patiënten, een goede werkomgeving en een gezonde financiële situatie te bieden, hebt u een partner nodig die uw behoeften begrijpt en die u bij elke stap kan ondersteunen. Getinge biedt de apparatuur, workflow management en klinische therapieën die ziekenhuizen en clinici helpen om de beste zorg te leveren. “Ons uitgebreide portfolio van oplossingen, diensten en vertrouwde producten (met merken als Maquet) is samengebracht onder één naam: Getinge. Met onze jarenlange ervaring en nauwe samenwerkingsverbanden met klinische experts, zorgprofessionals en medtech-specialisten, staan wij graag aan uw zijde. Met één merk en één belofte: Passion for life.”, aldus het bedrijf.