Bonheiden, Imeldaziekenhuis | Licht, toegankelijk en met een gemoedelijke sfeer

De vernieuwde ingang van het Imeldaziekenhuis in Bonheiden springt direct in het oog wanneer je over de nieuw aangelegde esplanade stapt. Achter de hedendaagse architectuur van het project schuilt een duidelijke visie die het Imeldaziekenhuis klaarstoomt voor de toekomst. Technisch directeur Stefaan Claeys is aan het woord.

Waarom werd de ingang van het ziekenhuis vernieuwd?

Stefaan Claeys: “De ingang van ons ziekenhuis lag er sinds het begin van de jaren 80 ongewijzigd bij. Ondertussen bleven we groeien en veranderde de manier waarop we patiënten en bezoekers onthalen. Anders gezegd: de oude hal was te klein geworden en niet meer aangepast aan de werkprocessen van vandaag de dag.”

“Nu hebben we alles rond bloedafname en staalnames gecentraliseerd nabij de nieuwe hal, terwijl die functies vroeger diep in het ziekenhuis waren verspreid. De huidige werkwijze is veel gemakkelijker voor onze patiënten. Om dezelfde reden hebben we een bezoekerscafetaria voorzien in onze nieuwe hal. Vroeger was er maar één cafetaria. Die lag diep in het ziekenhuis en stond open voor personeelsleden, bezoekers en patiënten. Soms was het moeilijk om daar een vrij plekje te vinden. Nu hebben we weer voldoende capaciteit.”

“Ook onze behoefte aan extra vergaderzalen was een reden om met het project te starten. Die ruimtes vind je op de eerste verdieping, boven de nieuwe hal. Alle technische faciliteiten zijn aanwezig zodat onze artsen voortaan via videoconferencing kunnen overleggen met externe collega’s.”

Was dit een eenmalig project of past de vernieuwing in een ruimer geheel?

“We vernieuwen constant en dat is nodig, want de afgelopen 10 jaar is onze manier van werken enorm veranderd. De verblijfsduur van patiënten wordt korter en er is de shift van hospitalisatie naar dagziekenhuis. Dat vraagt om een aangepaste infrastructuur om de dagelijkse stroom van bezoekers en patiënten te kunnen verwerken. De kraamafdeling, het pediatrisch dagziekenhuis, de borstkliniek en de diabetesconventie kregen al een facelift. Nu de nieuwe ingang klaar is, doen we verder met andere projecten. Zo zijn we volop bezig met de bouw van een nieuwe hybride operatiezaal. Die zal in het voorjaar van 2020 operationeel zijn.”

De nieuwe hal bindt alle bezoekerslogistiek rond staalafnames samen.

Hoe belangrijk waren energiebesparing en duurzaamheid bij het project van de nieuwe ingang?

“Duurzaamheid was – samen met de functionaliteit en de esthetiek – doorslaggevend bij alle keuzes die we maakten. Denk aan het groendak, de vloerverwarming en energiebesparende technieken voor ventilatie, de optimale lichtinval in de hal en zoveel meer. Duurzaamheid is trouwens belangrijk bij al onze vernieuwingsprojecten. Zo plaatsten we begin 2019 meer dan 1.000 zonnepanelen op het dak van het ziekenhuis. Samen met warmtekrachtkoppeling leveren die panelen 22 procent van de energie die we verbruiken. Op termijn willen we naar 50 procent groene energie.”

Hoe is het ontwerp van de nieuwe hal tot stand gekomen?

“We gingen in zee met Boeckx Architects. Natuurlijk gaat er veel voorbereidend werk vooraf aan zo’n project. In een eerste fase brachten we alle eisen op het vlak van esthetiek, duurzaamheid en functionaliteit in kaart. Dat gebeurde in een werkgroep waarin de stakeholders werden vertegenwoordigd. Vervolgens werkten we in kleinere groepjes de details uit. Daarmee gingen de architecten aan de slag.”

Composiettegels en roze banken zijn in het oog springende items in de nieuwe hal.

“Het resultaat mag je dan ook gerust meer dan geslaagd noemen. Het licht en de toegankelijkheid vallen direct op, net zoals de gemoedelijke sfeer die de hal uitstraalt. Toch is het een grote oppervlakte: met de nieuwe hal werd het ziekenhuis ongeveer 1.800 m² groter. Bezoekers voelen er zich snel thuis en dat stond bovenaan ons wenslijstje voor de ontwerpers.”

“Tijdens de ontwerpfase hadden we regelmatig pittige discussies over de gekozen materialen. Zo waren de composiettegels geen evidente keuze omdat ze volgens sommigen wat ouderwets leken. Ook de roze zitbanken werden met vraagtekens onthaald. Gelukkig is iedereen laaiend enthousiast over het eindresultaat. We krijgen dan ook alleen positieve opmerkingen.”

Zijn de werkzaamheden vlot verlopen?

“Zonder noemenswaardige problemen. Op 1 april 2018 verplaatsen we tijdelijk de ingang en op 18 oktober 2019 werd de nieuwe hal in dienst genomen. We kozen ervoor om het project aan te besteden in verschillende delen en hadden verschillende aannemers voor ruwbouw, technieken, sanitair en afwerking. Het architectenbureau stond in voor de coördinatie.”

Jullie zochten ook een partner om de nieuwe bezoekerscafetaria uit te baten.

“Klopt. Via een aanbesteding kwamen we terecht bij Lunch Garden. We kozen ervoor om de cafetaria uit handen te geven omdat catering niet tot onze kerntaken behoort. Tegelijk wilden we ervoor zorgen dat de uitstraling van die ruimte perfect past bij de overige delen van de nieuwe hal. Dus hebben we daar goede afspraken over gemaakt. De cafetaria kreeg Lambertini als naam, naar de Italiaanse kloosterzuster Imelda Lambertini uit de 14de eeuw. Die gaf de zusters van het Convent van Betlehem inspiratie toen ze in 1933 een naam zochten voor de voorloper van het ziekenhuis dat ze hier in Bonheiden stichtten. Daarmee is de cirkel rond.”    

Open technologie voor HVAC

Bij de vernieuwing van de hal in het Imeldaziekenhuis hoorde ook een nieuwe HVAC-installatie. ABN Klimatisatie uit Bilzen kreeg dat deel van het project toegewezen. Door de combinatie van open technologie en een overtuigende projectaanpak maakten ze het verschil.

“Het Imeldaziekenhuis koos ons als hoofdpartner voor de klimatisatie”, begint zaakvoerder Jo Nelissen zijn verhaal. “Wij installeerden de HVAC-installatie en vloerverwarming, een luchtgroep met warmterecuperatie en een chiller voor koud water.”

“ABN Klimatisatie heeft een andere aanpak dan de doorsnee HVAC-partner. Die traditionele installateurs kiezen doorgaans voor een gesloten systeem van de bekende HVAC-merken en chillerfabrikanten, maar zo creëren ze een vendor lock-in. Als je in een latere fase zo’n bestaande installatie wilt uitbreiden, vraagt dat om een forse investering.”

De nieuwe entree is een flinke uitbreiding voor het ziekenhuis.

“Wij werken merkonafhankelijk en via een open platform dat je aanstuurt met IoT. Op die basis hebben we een intelligente en toekomstbestendige HVAC-installatie voorzien in het Imeldaziekenhuis. Denk aan een beveiligde datacommunicatie tussen het HVAC-systeem en de cloud en met verschillende drivers met IP-interface, zoals Modbus, BACnet, OPC, KNX en SQL. Zo krijgt het Imeldaziekenhuis meer keuzevrijheid.”

“Onze teams voor ontwerp en installatie werkten nauw samen voor dit project, waardoor we in 3 maanden alle werkzaamheden konden uitvoeren. Ook onze keuze voor projectbeheer met BIM zorgde voor een vlot projectverloop.”