Bouwen aan operatiekamers: een vak apart

Bouwen aan zorginstellingen en met name operatiekamers is een vak apart. “Onze medewerkers werken graag aan deze complexe projecten. Wij zeggen weleens: als je een ziekenhuis kunt bouwen, kun je alles bouwen”, aldus Edwin Hovius, algemeen directeur van ULC Installatietechniek.

ULC startte in 1923 als loodgietersbedrijf en groeide de afgelopen eeuw uit tot een multidisciplinair totaalinstallateur, met name gericht op gezondheidszorg. Het bedrijf bestaat uit de tak Installatietechniek (grote projecten) en Technisch Beheer (kleine projecten en onderhoud en beheer) en werkt nauw samen met Bectro (gericht op horeca en retail). ULC heeft driehonderd mensen in dienst en beschikt daarnaast over een flexibele schil. De installateur verzorgt projecten vanaf ontwerp tot installatie en beheer. “We zijn specialist op het gebied van zorg en doen veel complexe ver- en nieuwbouw in of bij ziekenhuizen”, vertelt Gabe Westra, projectleider werktuigbouwkundige installaties.

Het kennisniveau binnen de organisatie is hoog. Westra: “Voor het ontwerpen van een installatie voor een ziekenhuis moet je goed bekend zijn met de processen. Zo kunnen we ons inleven in de gebruikers en signaleren we ook bijvoorbeeld bouwkundige zaken die beter kunnen.” ULC werkt onder andere voor grote ziekenhuizen, zoals het Antoni van Leeuwenhoek, het St. Antonius ziekenhuis, het recent opgeleverde Tergooi MC en het Erasmus MC. Ook realiseerden ze recent nog twee hybride operatiekamers voor het OLVG in Amsterdam.

Installatietechniek in een operatiekamer is anders dan in ‘gewone’ gebouwen. Zo moet er rekening worden gehouden met de luchthuishouding en de drukhiërarchie. Daarnaast hebben de artsen voldoende licht nodig en moeten alle pendels en voorzieningen worden ingepast. Ook komen er steeds meer beeldende technieken in de OK’s en zijn er per type operatie andere gebruikerswensen, zoals een andere omgevingstemperatuur. Hovius: “Wij moeten ervoor zorgen dat dit alles samenwerkt met ons systeem en dat leidingen niet met elkaar botsen boven het verlaagde plafond. Soms is een indeling afhankelijk van bijvoorbeeld een bewegend kijkapparaat van honderden kilo’s. Elke leverancier heeft zijn eigen systeem, dus de aanpak hiervan varieert. Daarbij werken we bij verbouwingen in een bestaand ziekenhuis middenin een OK-, IC- en poligebied, waardoor je het werk hier heel strak moet organiseren. Voor het ziekenhuis is de patiënt immers heilig.”

De planning van de werkzaamheden wordt daarom vaak al maanden vooraf gemaakt. Als de OK’s gesloten worden, heeft dit namelijk gevolgen voor de spoedeisende hulp, die dan ook moet sluiten. Dat vereist weer afstemming met andere ziekenhuizen in de buurt. 

Duurzaamheid is belangrijk voor ULC. In de eigen organisatie, maar de installateur ondersteunt ook zorginstellingen bij hun duurzaamheidsambities. Zo zijn verschillende klanten inmiddels vrijwel ‘van het gas af’ door toepassing van vrije koeling en warmtepompen. “Deze processen duren in de zorg wel wat langer”, geeft Westra aan. “De installaties zijn ontworpen met een levensduur van zo’n twintig jaar. Als een ziekenhuis gaat renoveren, wordt hier zeker naar gekeken, maar je kunt niet in één keer het hele gebouw omgooien; dat gaat stapsgewijs.” Hovius vult aan: “De luchtbevochtiging van de OK’s is in bestaande ziekenhuizen meestal met stoom en dit kost veel energie. Bij nieuwe OK’s wordt er nu meer met adiabatische bevochtiging ontworpen. Daarnaast worden de nieuwe systemen meer met hogetemperatuurkoeling en lagetemperatuurverwarming uitgelegd. Dan kan de centrale opwekking daar in de toekomst ook op over, al is dat nog niet altijd en overal mogelijk. We denken in ieder geval altijd mee over de meest duurzame oplossing.”

Het personeelsbestand van ULC bestaat uit mensen die zich graag bezighouden met complexe projecten. Maar zoals in elk technisch beroep, is het lastig om nieuwe mensen aan te trekken. Het bedrijf doet er dan ook alles aan om een aantrekkelijke werkgever te zijn. Hovius: “We werken nu toe naar een soort van cafetariamodel; een keuzemenu voor nieuwe werknemers, waarbij we kijken naar de persoonlijke voorkeuren van de medewerkers zelf. Ook is thuiswerken geen probleem en hebben we onze kantoorruimte modern en huiselijk ingericht. We kijken ook nadrukkelijk naar buitenlands personeel. We bieden hen huisvesting en opleidingen aan, zodat ze op de hoogte zijn van de Nederlandse wet- en regelgeving. En natuurlijk hebben we mooie projecten te bieden en een fijne werksfeer met veel vrijheid.”