Breede Vliet: een wijkinclusief zorgcentrum

Het verpleeghuis voor ouderen met dementie ligt aan de Schakelweg in de Rotterdamse deelgemeente Hoogvliet, maar vrijwel nergens is zichtbaar dat de nieuwbouw een zorgfunctie heeft. Het complex is ook zodanig opgezet dat het over een aantal jaren, al naar gelang de marktomstandigheden, eenvoudig kan worden omgebouwd tot sociale woningen die naadloos in de wijk passen.

De Breede Vliet is gebouwd op de plek waar voorheen 128 zorgunits stonden. “Enkellaagse gebouwen uit de jaren zeventig met een Center Parcs-uitstraling”, volgens regiomanager Hoogvliet John Rijsdijk. “Op vele manieren gedateerd. De nieuwe Breede Vliet is gebaseerd op onze visie dat de bewoners maximale bewegingsvrijheid en van een hoge kwaliteit van wonen moeten genieten en dat het huis integraal onderdeel is van een omgeving, van een wijk. Daarnaast moet het complex duurzaam en op termijn betrekkelijk eenvoudig om te bouwen zijn tot verschillende typen sociale woningen. In uitstraling vraag je dan al om gebouwen die naadloos in een woonwijk passen.”

Het resultaat is een complex dat is opgebouwd uit vijf U-vormige woonblokken en een gebouw met voorzieningen en kantoren, die allen door een 106 meter lange overdekte promenade met glazen kap verbonden zijn. De woonblokken onderscheiden zich onderling door verschillende kleuren metselwerk en detaillering en hebben voordeuren, gezamenlijke tuinen en parkeerplaatsen. Rijsdijk: “Om dit mooiste huis voor 180 kwetsbare ouderen te krijgen, zijn we niet over één nacht ijs gegaan. Met de architecten van Seeds/VNL en aannemer BM van Houwelingen hebben we vooral in het begin veel verhitte discussies gehad, maar ik zeg altijd: zonder wrijving geen glans.”

Volgens vastgoedmanager Wilfred Schouten (in de rol van gedelegeerd opdrachtgever namens de RvB) zijn vooral budgettair harde noten gekraakt. “Vanuit allereerste uitgangspositie zaten we twintig procent boven het budget, na de eerste aanbesteding zelfs veertig. Daardoor is een separate brasserie aan de parkzijde aan de kop van de kas gesneuveld en opgenomen in het hoofdgebouw. Andere voorgestelde bezuinigingen zijn niet doorgevoerd, omdat de architect eigenwijs volhield. Achteraf zijn we daar dolblij mee. Het heeft het complex een enorme meerwaarde opgeleverd in uitstraling en kwaliteit.” Kees Huisman, directeur van aannemer BM van Houwelingen kan dat beamen. “Een bezuiniging van 26 naar 22 miljoen euro is geen sinecure. Wij hadden met concurrerende prijzen ingeschreven, veel marge zat er niet in. Dat heeft strubbelingen gegeven, maar uiteindelijk ga je bijna als vrienden uit elkaar. Wij hebben als specialist in zorg- en onderwijsprojecten ervaring met dit soort situaties en betrachten de nodige flexibiliteit die werken met zorgorganisaties met zich meebrengt. Tijdens de duur van het project kan van alles veranderen, inzichten, wensen, regelgeving, daar moet je mee om kunnen gaan. Je moet er als aannemer ook voor waken dat je in de bezuinigingsmodus niet alle sjeu uit een project haalt. Voor een paar miljoen minder een paar hoger gestapelde blokken neerzetten was geen optie.”

Het Programma van Eisen is door Argos Zorggroep middels een stuurgroep opgesteld. Rijsdijk: “Wij gingen vooral over de vraag: ‘Wat’ en over het uitdragen van onze visie. Via werkgroepen met vertegenwoordigers van bewoners, medewerkers en vrijwilligers is de ‘hoe’-vraag uitgewerkt. Daarbij was ook een klankbordgroep van omwonenden betrokken. Zo zijn ramen die eerst in de kopse gevels zaten uit het ontwerp gehaald omdat buurtbewoners met aangrenzende tuin daar bezwaar tegen maakten. De samenwerking met de Bewoners Belangen Groep en gebiedscommissie Hoogvliet was meer dan constructief. Bijzonder was ook de samenwerking met architect en aannemer. Schouten: “Argos Zorggroep keek bij de keuze van de belangrijkste partijen niet alleen naar kunde, financiële soliditeit en referenties maar ook naar personen. We zochten mensen met wie we, als wij discussies zouden krijgen, ook echt tot oplossingen konden komen. Dat gaat bijvoorbeeld om architectonische en financiële belangen. Degenen die de presentaties deden, moesten dan ook degenen zijn die uitvoerend als architect, aannemer en W- en E-installateur zouden optreden.”   

Het complex is vervolgens in anderhalf jaar tijd gerealiseerd. Derrick Flach, verantwoordelijk projectleider van BM van Houwelingen: “Op een nieuw geheide fundering zijn de bouwblokken opgetrokken uit betonvloeren en kalkzandsteen muren. Om in de toekomst de ombouw naar woningen mogelijk te maken, zijn de casco’s flexibel ingedeeld, kan een trapgat uitgezaagd worden omdat leidingen er al omheen zijn gelegd en kunnen hoge raamkozijnen tot deurkozijn worden omgebouwd. De gevels langs de kas zijn voorbereid als buitengevel; als de ombouw naar woningen plaatsvindt, verdwijnt de kas namelijk.”

Wat na een eventuele ombouw overblijft, is een aantal blokken sociale woningbouw die in geen enkele wijk zou misstaan. Compleet met binnentuinen, straatjes en parkeerplaatsen. Volgens Rijsdijk is dat ook één van de belangrijkste kenmerken van de visie en het ontwerp van dit zorgcomplex: het ziet er niet uit als een verpleeginstelling, het voelt niet aan als een verpleeginstelling, het is wijkinclusief wonen. “En voor iedereen zijn er plekjes ingericht: voor bewoners die graag lopen, bewoners die graag reuring opzoeken en bewoners die liever op zichzelf zijn. We hebben in het centrale gebouw ook geen receptie en telefooncentrale. Dat betekent vijf Fte’s aan extra handen beschikbaar voor de zorg. De brasseriemedewerkers zorgen voor het warme onthaal.”    

Domotica en installaties

Het woongedeelte van Breede Vliet bestaat uit vijf U-vormige gebouwen die elk twee woongroepen met achttien zorgappartementen omvatten. Per woonzorggroep zijn er twee huiskamers die door een eetkamer zijn verbonden. Een appartement heeft een woon-slaapkamer van 22 m2 (NVO) en een badkamer van 5 m2 waar een douchebrancard in past. Voor de oriëntatie is de achterwand van elke badkamer in een onderscheidende kleur betegeld en is de toiletbril zwart.

Indeling, inrichting en zorgdomotica zijn zodanig ingericht dat de bewoners in hun leefcirkel maximale bewegingsvrijheid en eigen regie genieten. Er is geen gesloten woonzorggroep. John Rijsdijk: “In oude verpleeghuizen is domotica een vrijheidsbeperkend middel, hier heeft iedereen een domoticavoorziening die juist vrijheid geeft. Polsbandjes registreren waar de bewoners zich bevinden en voorkomen indien nodig dat ze ergens komen waar dat niet gewenst is. Met GPS gaat dat indien gewenst ook buiten het gebouw. Zorgwaarnemers en mantelzorgers krijgen een digitale voordeursleutel en komen niet via een institutionele ruimte op een woonzorggroep, maar staan via de voordeur meteen op de woonzorggroep. Net als thuis. Inzet van multisensoren maakt het mogelijk om beter toezicht uit te oefenen en medewerkers doelmatiger te laten werken en in te zetten.”

De nieuwe Breede Vliet is aangesloten op de stadsverwarming. Op de verschillende daken liggen 686 zonnepanelen van elk 370 wattpiek. Alle woonvertrekken hebben vloerverwarming als basis en individueel regelbare, CO2-gestuurde Climarad radiatoren met een aanzuig- en afblaasrooster in de gevel (in de kleur en het formaat van de baksteen. Het hoofdgebouw met brasserie en kantoren is voorzien van centrale luchtbehandeling op het dak en inblaas via luchtzakken. Alle installaties en luchtkanalen op het dak zijn voor de omwonenden onzichtbaar weggewerkt onder de opgetilde zonnepanelen.

Vernieuwende zorgtechnologie

Argos Zorggroep zoekt verbinding en staat middenin de samenleving. Dankzij een krachtig netwerk van samenwerkingspartners, is zij in staat om voor iedere kwetsbare oudere een passende oplossing te vinden. Met het oog op de toekomst en met een gedeelde passie voor zorg, innovatie en maatwerk is het partnership tussen Verkerk Service Systemen en Argos Zorggroep ontstaan.

De nieuwe locatie Breede Vliet, het huis van de toekomst, is een prachtig voorbeeld van hoe zorg en technologie samenkomen. Na een intensief zorgconsultancytraject tussen de zorgverlening en de experts van Verkerk is de aanwezige zorgtechnologie toegepast op de gewenste werkwijze van de zorgmedewerkers en op de wensen en visie van de bewoners. Het gebruik van onder meer leefcirkels, gepersonaliseerde kamerdeursturing en Verkerks zorgapplicatie is vernieuwend en zorgt voor meer vrijheid, zelfstandigheid en privacy. Voor iedere bewoner van de Breede Vliet kan de zorgtechnologie worden aangepast naar eigen wens en behoefte, nu en in de toekomst.

Verkerk wenst alle bewoners en medewerkers van Breede Vliet veel woon- en werkplezier!

Feiten en cijfers

Ontwerp
Seed Architects, Alkmaar i.s.m. VNL Architecten, Grou
Projectmanagement & Directievoering
Cure + Care Consultancy, Bilthoven
Adviseur constructies
Sweco, Groningen
Adviseur installaties
DWA, Gouda
Hoofdaannemer
BM van Houwelingen, Hardinxveld-Giessendam
Installaties
A&B elektrotechniek, Zuid-Beijerland (E), De Kraan Installatietechniek,
Etten-Leur (W), Werkendamse Verwarmings Industrie, Werkendam (verwarming)
Zorgdomotica
Verkerk Service Systemen, Zwijndrecht
Inrichting
Lensen Projectinrichters
Vloeren
Maasdam, Waddinxveen
Keukens
Meesterkeukens, Den Haag (brasserie), Dengo keukens, Oosterwolde (woonkamers)
Bouwperiode
juli 2019 – maart 2021
Bruto vloeroppervlakte
10.400 m2