De kinder- en jeugdpsychiatrie van de toekomst

Aan de Langemeersstraat, op de site van het vroegere Sint-Jozefinstituut staat nu de nieuwbouw voor de kinder- en jeugdpsychiatrische diensten De Korbeel en De Patio van het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Familie.

De Korbeel werd in 1974 als eerste kinder- en jeugdpsychiatrisch ziekenhuis erkend in Vlaanderen en is sindsdien een gevestigde waarde binnen de geestelijke gezond-heidszorg. In 2007 volgde, als enige in West-Vlaanderen, de oprichting van een forensische jeugdpsychiatrische eenheid De Patio. In associatie met AZ Groeninge Kortrijk en O.L.V. van Lourdes Ziekenhuis Waregem werden ook 12 extra plaatsen voor dagbehandeling gecreëerd.

Olivier Peene (algemeen directeur PZ H. Familie): “Door de uitbreiding van ons behandelaanbod overheen de jaren was een ruimere infrastructuur de enige optie. De bouwwerken werden aangevat in juni 2020 en eind september 2022 wordt de nieuwbouw in gebruik genomen. Het zal niet enkel een heuglijk moment zijn voor de kinderen en jongeren maar ook voor onze medewerkers.”

De nieuwbouw vormt samen met het aanpalende Psychiatrisch Ziekenhuis H. Familie, opgericht in 1950, een centraal gelegen campus met een gespecialiseerd aanbod voor zowel kinderen, jongeren als volwassenen met een psychische kwetsbaarheid.

De nieuwbouw biedt plaats aan 52 kinderen en jongeren en omvat 5 behandeleenheden die elk hun eigen naam kregen:

Naast de mogelijkheid tot ziekenhuisopname kunnen kinderen en jongeren ook op dagtherapie komen in De Korbeel. Door dit ruim en gespecialiseerd behandelaanbod kan zo elk kind of jongere met psychische moeilijkheden (vb. autisme, depressie, psychose, …) terecht in De Korbeel. De Patio (forensisch jeugdpsychiatrische afdeling) behandelt jongens tussen 12 en 18 jaar met een psychiatrische problematiek die onder toezicht staan van de jeugdrechtbank.

Het gebouw is ontworpen volgens het patiomodel. Alle 5 behandeleenheden bevinden zich op het gelijkvloers in de nabijheid van een eigen (be)veilig(d)e en ruime patiotuin.

Mieke Demeestere (directeur patiëntenzorg): “Hiermee willen we het positieve effect van de natuur op zowel de lichamelijke als mentale gezondheid maximaliseren, in vaktermen omschreven als “healing environment”. De patiotuin per leefgroep laat bovendien kinderen/jongeren toe om – in geval van toenemende spanning of bij dreigende escalatie – tot rust te komen.” In functie van zowel toezicht, veiligheid als functionaliteit is er gekozen om alle slaapkamers te situeren op hetzelfde niveau als de dagelijkse leefgroepswerking, resulterend in kleinschalige en huiselijke afzonderlijke leefeenheden. De verschillende leefgroepen zijn met elkaar verbonden door middel van een gemeenschappelijke ‘binnenstraat’ met gemeenschappelijke functies.

Op de eerste verdieping zitten de therapeutische functies (psychiaters, psychologen, ergotherapie, gezinstherapeuten, …), de onderwijslokalen en een sporthal als architectonisch accent op de hoek van het project, ter hoogte van de doorgang naar het park.

Bert Scheirlynck (architect bij VK architects+engineers): “Door afwisselende hoogtes van de gebouwen en de muren van de patiotuinen ontstaat een levendig geheel. De tuinen en de situering ervan ten opzichte van het voetpad en de doorgang versterken het groene karakter van het project binnen de stad. Het is een bouwwerk in functie van de gebruiker, maar ook ten gunste van de omgeving.”

In functie van een optimale integratie van het project binnen zijn ruimere omgeving en het stedelijk leven kwam de inplanting van de nieuwbouw tot stand in nauw en constructief overleg met Stad Kortrijk. Wout Maddens (Schepen van Bouwen, Wonen en Stadsvernieuwingsprojecten): “Door de inplanting van de nieuwe gebouwen van de Korbeel en de Patio werd heel wat nieuwe groene ruimte gecreëerd in vergelijking met de voormalige schoolgebouwen van Sint-Jozef. Het Groeningepark rond de Maagd van Vlaanderen is groter en er is een publieke doorsteek vanuit de Langemeersstraat voor fietsers en voetgangers. De goede architectuur zorgt ervoor dat het psychiatrisch ziekenhuis mooi geïntegreerd is in het straatbeeld en het parkgebied.”

Langs de nieuwe publieke doorsteek tussen de Langemeersstraat en het Groeningepark staan vier monumentale kunstwerken verspreid opgesteld. De sculpturen zijn strak geometrisch opgebouwd in een subtiel evenwicht van vlakken en volumes, en hebben elk een eigen karakter. De ene is gesloten, de ander eerder landschappelijk of verheven. Henk Delabie (kunstenaar): “De kleurrijke architecturale constructies zijn bedoeld als
ontmoetingsplekken. Je kan erop zitten, liggen, leunen. Ze nodigen je uit om deel te worden van de sculptuur. Ze prikkelen de voorbijganger door zowel de kleur, vorm en verhoudingen als door het glanzend oppervlak die tactiel aanvoelt.”

Het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Familie behoort tot Groep Zorg H. Familie vzw, actief binnen zowel de geestelijke gezondheidszorg als de ouderenzorg. Kristof Vankeirsbilck (gedelegeerd bestuurder Groep Zorg. H. Familie vzw): “Met deze nieuwbouw doen we een belangrijke investering voor ons ziekenhuis en leggen we de grondvesten voor een verdere professionele begeleiding van kinderen en jongeren die het psychisch moeilijk hebben. De nieuwe infrastructuur zal niet enkel meer ruimte en comfort bieden maar laat ook een efficiënte werking toe. Binnen de Groep Zorg H. Familie vzw staan er de komende jaren heel wat soortgelijke projecten op het programma waarbij we ook voor onze dienstverlening binnen ouderenzorg de infrastructuur willen actualiseren en nieuwe concepten zullen vormgeven. De brede zorgsector is in beweging en we hebben de maatschappelijke verantwoordelijkheid om de juiste keuzes te maken voor de toekomst.”