Envida innoveert met verticaal zorgcentrum 

Het innovatieve woonzorgcentrum van Envida in Gronsveld en de bijbehorende appartementen werden op 19 januari 2024 opgeleverd en zijn inmiddels volledig bezet. Het gaat hier om het eerste verticaal georganiseerde zorgcentrum van Envida in Limburg. Dit is een architectonische vernieuwing gericht op duurzaamheid, efficiëntie, het welzijn van de bewoners en werkplezier. Het bestaat uit twee gebouwen: allereerst is er het zorgcentrum zelf, bestaande uit drie huizen die onderling op elke verdieping met elkaar zijn verbonden en die ruimte bieden aan 36 studio’s. Het tweede gebouw bestaat uit 20 zorgappartementen en een praktijk voor fysiotherapie.

Er is bewust gekozen voor de realisatie van een levendig zorgcentrum middenin de natuur bij het Savelsbos, maar ook middenin de gemeenschap. Onder meer een sporthal, welzijnsorganisatie Talent en het Heemkundemuseum met prachtige tuin bevinden zich op een steenworp afstand. Het bijzondere project kon gerealiseerd worden dankzij de creatieve visie van architect Ludo Widdershoven en het vooruitstrevende beleid van Envida, onder leiding van projectleider Nicole Koerts. Zij vertellen: “We wilden doelbewust een omgeving creëren die verder gaat dan de standaardzorg en bewoners op creatieve wijze direct verbindt met de natuurlijke en sociale omgeving.”

De verticale aanpak in de context van een woonzorgcentrum verwijst naar de organisatie en indeling van het gebouw. Widdershoven: “Een verticale organisatie maakt gebruik van de hoogte van het gebouw om verschillende zorg- en leefgebieden te scheiden en te integreren, waardoor een meer gelaagde en ruimtelijk efficiënte omgeving ontstaat. In dit verticaal georganiseerde woonzorgcentrum bevinden de gemeenschappelijke ruimtes, zoals woonkamers en gemeenschappelijke keukens zich op de begane grond. Daarentegen liggen de privéruimtes, zoals slaapkamers en zorgfaciliteiten, op de verdiepingen.” Het verticale totaalontwerp is bijzonder en bevordert onder meer de toegankelijkheid tot buitenruimtes, zoals tuinen en terrassen. Het innovatieve woonzorgcentrum in Gronsveld benadrukt tevens de kleinschaligheid met drie gescheiden woonkamers. 

Elke kamer wordt gemarkeerd door een unieke accentkleur. Widdershoven: “Die kleuren versterken niet alleen de herkenbaarheid en oriëntatie, maar dragen ook bij aan een warme en uitnodigende sfeer. Elke woonkamer biedt plaats aan twaalf bewoners, wat kleinschalige, persoonlijke zorg en het gemeenschapsgevoel bevordert.” In het woonzorgcentrum is verder een hybride keuken geïmplementeerd, waardoor flexibiliteit en variatie ontstaat in de maaltijdvoorziening. “Dit systeem combineert de mogelijkheid tot het regenereren van voorbereide maaltijden met de optie tot vers koken. Zo kunnen bewoners, familieleden of medewerkers er zo nu en dan voor kiezen om helemaal zelf te koken”, aldus Koerts.

Centraal in het vernieuwende woonzorgconcept staan de autonomie en het welzijn van de bewoners. Dankzij de implementatie van geavanceerde technologieën, zoals GPS en slimme sensoren, in combinatie met gepersonaliseerde leefcirkels is in Gronsveld qua bewegingsvrijheid gemiddeld meer mogelijk dan in traditionele zorgcentra. Die leefcirkels worden opgesteld in samenspraak met de cliënten, de mantelzorg en familie. Koerts is enthousiast over de mate van zelfstandigheid die bewoners met dementie hier kunnen ervaren.   

“Sommige bewoners kunnen met een steuntje in de rug van de technologie nog zelfstandig de tuin betreden of zelfs een wandeling in de nabije omgeving maken. Dat is bijzonder en draagt bij aan hun gevoel van vrijheid en levenskwaliteit.”

De locatie van het zorgcentrum is precies tussen het Savelsbos en de dorpskern van Gronsveld gesitueerd, vlakbij het Heemkundemuseum en een sporthal. Zo staan de gebouwen letterlijk en figuurlijk middenin de maatschappij. Bewoners hebben de mogelijkheid om deel te nemen aan verschillende culturele en fysieke activiteiten, wat niet alleen hun fysieke gezondheid ten goede komt, maar ook hun mentale welzijn. De interactie met de gemeenschap verrijkt het dagelijks leven binnen het centrum en bevordert het gevoel van betrokkenheid en inclusie. Tevens bestaat de mogelijkheid om gezamenlijke activiteiten te organiseren met ‘de buren’ van Talent, een organisatie die dagbesteding aanbiedt aan kinderen en jongvolwassenen. 

Het onzichtbare logistieke systeem van het centrum draagt bij aan een rustig sfeer in de huiskamers, waar geleefd wordt en geen zorgprocessen op de achtergrond plaatsvinden. Het ontwerp benadrukt het belang van een omgeving die zowel de fysieke als emotionele behoeften van bewoners ondersteunt, terwijl de speciale verticale inrichting van de gebouwen ook het werk van de medewerkers vergemakkelijkt. “Deze aanpak helpt ons om hoogwaardige zorg te leveren, terwijl we ook een aangename en stimulerende omgeving behouden voor onze bewoners”, aldus Koerts.

Het project in Gronsveld staat model voor een toekomst waarin zorgcentra op diverse wijzen de kwaliteit van leven optimaliseren. Een bijzonder aspect van het woonzorgcentrum in Gronsveld is de scheiding van de zones voor welzijn en zorg, duidelijk verdeeld over enerzijds de begane grond en anderzijds de hoger gelegen verdiepingen. Deze strategische indeling zorgt ervoor dat het dagelijkse leven van de bewoners zich voornamelijk afspeelt op de begane grond, in ruimtes die zijn ontworpen voor gemeenschappelijke activiteiten en sociale interactie. 

De zones voor zorg bevinden zich op de bovenverdiepingen, waar elke bewoner beschikt over een studio met eigen sanitair. “Hier wordt – uiteraard ook met veel aandacht – de zorg verleend. Doordat de zorg en facilitaire processen zich niet in de huiskamers afspelen, kan daar alle aandacht uitgaan naar het welzijn van de bewoners. Dit blijkt niet alleen heel prettig maar ook heel efficiënt te zijn.”

Deze innovatieve aanpak van ruimtelijke indeling in het woonzorgcentrum in Gronsveld illustreert hoe zorg en welzijn hand in hand kunnen gaan, door een omgeving te creëren die zowel de fysieke als emotionele gezondheid van zijn bewoners ondersteunt. Het is een sterk voorbeeld van hoe zorginstellingen de kwaliteit van leven voor hun bewoners kunnen verhogen door een zorgvuldig architectonisch ontwerp en een goed doordachte organisatiestructuur.