Hilversum | Mytylschool De Trappenberg

Werken en samenleven in de grote ‘openluchtschool’

Met het ontwerp van Mytylschool De Trappenberg in Hilversum heeft MAS architectuur wederom een goed voorbeeld afgeleverd van een ontwerp dat niet alleen vóór, maar vooral mét de organisatie en haar gebruikers is gemaakt. De Trappenberg is een school voor speciaal onderwijs (SO), voortgezet speciaal onderwijs (VSO) en diplomagericht onderwijs (DGO) voor kinderen en jongeren met een lichamelijke of meervoudige beperking. Gedurende diverse workshops met zowel leerlingen als personeelsleden uit alle lagen van de organisatie is onder leiding van MAS gezocht naar de kernwaarden van de school en de wijze waarop dit ruimtelijk vorm krijgt. Bijzondere onderwijs en werkruimtes resulteerden in multi-inzetbare ateliers. Tevens zijn er een volwaardige sportzaal en zwembad aanwezig.

Gebruiker en omgeving
Architect Daan ter Avest: “In de gesprekken tijdens de workshops met de leerlingen bleek de locatie, in de bossen op het terrein van Merem Revalidatie, een identiteitsbepalend gegeven. Hieraan is invulling gegeven door vanuit de werkruimten en ateliers de relatie met de buitenwereld zo sterk als mogelijk te maken. Onderwijsruimten op de begane grond hebben direct toegang tot het speelplein. Verder zijn alle ruimten voorzien van grote raampartijen met te openen delen. Het bos kan hierdoor optimaal ervaren worden. Niet alleen door het uitzicht, maar ook door geur en kleur. De vooraf beschreven onderwijsprocessen waren bepalend voor de uiteindelijke architectonische vorm. Een andere bepalende factor was het bos. De relatie met het bos en de bijzondere open plek op de zuidzijde maakte het mogelijk om de situatie voor de nieuwbouw zorgvuldig te bepalen. De relatie tussen de lokalen, atelierruimtes en het bos werd goed vormgegeven. Alle verblijfruimtes hebben maximale daglichttoetreding en vrij zicht op het bos en de open plek. Hierdoor ontstaat een geleidelijke overgang van binnen naar buiten. Door de afmeting van de overstekken was de daglichttoetreding niet storend voor de centrale aula. Omgekeerd zijn delen van het interieur nadrukkelijk ingezet als architectonische elementen om ruimten te creëren. Zo geven de zeer brede gangen veel overzicht naar de werkvertrekken. Het samen zijn in één gebouw werd als zeer welkom ervaren.”

Cocreatie en proces
Er is besloten om binnen deze opdracht een aantal eenvoudige tools in te zetten, vertelt Ter Avest. “Het is van cruciaal belang dat je niet met z’n allen achter de tekentafel staat, maar dat iedereen vanuit zijn eigen expertise en denkkracht bijdraagt aan het proces. Ook het opdrachtgeversteam en haar gebruikers zijn gebaat bij een goed proces. Door de actieve cocreatie is iedereen medeplichtig aan de keuzes en doorziet de consequenties. Dit proces zorgt voor draagvlak, maar het allerbelangrijkste: de start van het proces is open, vrolijk, licht en vol wederzijds vertrouwen. Iedereen doet mee. In de beginfase is een aantal workshops gehouden. Dit maakte de eisen, wensen en dromen van de opdrachtgevers en gebruikers inzichtelijk. De focus lag niet op vorm en kleur maar op functie, werkruimtes, ateliers, comfort en duurzaam gebruik. Hoe leeft en werkt deze gemeenschap nu samen, voor nu, maar ook over 10 en 30 jaar? Wat zijn de voorwaarden, welke connecties willen we leggen tussen de verschillende ruimtes, wanneer willen we elkaar zien en wanneer niet? Hoe gaat dat met de lesruimtes en de werkruimtes/ateliers, tevens de privacy en beslotenheid voor eenieder? Wat willen we met de overgang naar het bos, waar komt de zon vandaan en waar voelen we ons prettig?”      

Duurzaam bouwen
Op basis van de Trias Energetica is de Mytylschool in Hilversum door MAS architectuur ontworpen. “Door in een vroeg stadium rekening te houden met de ontwerpkeuzes en invloeden op energetisch vlak is er een zuinig en verantwoord gebouw ontstaan”, vertelt Ter Avest. “Zo hebben we er middels bouwkundige overstekken voor gezorgd dat het zonlicht de lokalen niet teveel verstoort. Ook is er in dit gebouw rekening gehouden met het mogelijke gebruik in de toekomst. Het gebouw is eenvoudig om te zetten naar appartementen. De nodige aanpassingen zijn al voorzien en ook energetisch is dit doorgerekend. MAS architectuur heeft uitgebreide ervaring op het gebied van Passief Bouwen (PassiefHuis), all-electric, Energienotaloos, Nul-op-de-Meter en ‘Bijna Energieneutrale Gebouwen’ (BENG).”

Budgetbeheersing
De essentie van de bouwkostenadvisering ligt niet in de som van de kosten maar geeft inzicht in de kosten, optimaliseert het ontwerp en zorgt ervoor dat de risico’s beheersbaar zijn. Bij de start van dit project is in nauw overleg met de opdrachtgever en betrokken partijen een marktconform investeringsbudget vastgesteld. Dit budget is taakstellend en is gedurende het hele verdere ontwerpproces bewaakt en afgestemd, aldus Ter Avest. “Naast de bouwkostenadvisering beoordeelde MAS architectuur ook de inschrijfbegrotingen van de aannemer. We controleren daarmee of de aannemer reële prijzen rekent en of de begroting compleet is. In projecten waarvoor wij de directievoering voor onze opdrachtgevers mogen verzorgen, maakt bouwkostenbewaking een integraal deel uit van onze werkzaamheden. Ook gebruiken we graag onze expertise voor het beoordelen van de meerjarenonderhoudsplannen.”