Hoogwaardige dementiezorg binnen de Brielse vestingmuren

Een wandelingetje naar de bakker? Dat behoort straks tot de mogelijkheden voor de PG-bewoners van Het Prinsenkwartier in Brielle. Het gloednieuwe woonzorgcentrum, prachtig gelegen binnen de historische wallen, biedt dementiezorg volgens de laatste standaarden. Met daarnaast 44 hoogwaardige seniorenappartementen en de integratie van Welzijn Ouderen vormt het complex een waardevolle toevoeging aan de Brielse ouderenhuisvesting.

Een tuinhek vormt de grens van de veilige woonomgeving van Het Prinsenkwartier met de buitenwereld. Een paar honderd meter lopen en je staat middenin het historische centrum van de vestingstad. Hans Biezemans, bestuurder van Catharina, thuis op Voorne verwacht dat het merendeel van de 28 psychogeriatrische cliënten straks zelfstandig in en uit kan lopen. “Door het gebruik van GPS/bakentechnologie met polsbandjes in combinatie met een sociale app, een soort Amber Alert die door een groot aantal vrijwilligers in Brielle wordt gebruikt, kunnen we altijd achterhalen waar onze bewoners zijn. Dat geeft een grote mate van vrijheid die naar mijn mening bijdraagt aan meer welzijn. Uiteindelijk gaat het erom leven toe te voegen aan de dagen, in plaats van dagen aan het leven.”

Catharina, thuis op Voorne is als zorg- en welzijnsorganisatie actief in Westvoorne en Brielle en heeft momenteel vier woonzorglocaties met in totaal 150 bedden. De organisatie is flink in beweging. “Er is in deze regio een enorme vraag naar verpleeghuiszorg. Een aantal locaties is flink verouderd en dus zijn we op dit moment op meerdere plaatsen aan het bouwen en vernieuwen. Het Catharina Gasthuis in Brielle wordt gerenoveerd en we willen nog twee nieuwe locaties realiseren in Hellevoetsluis en Oostvoorne. Binnen vijf jaar willen we doorgroeien naar 220 plaatsen”, vertelt Biezemans.

Met Het Prinsenkwartier breidt de stichting haar capaciteit in Brielle flink uit. De ligging binnen de vestingmuren is uniek en heeft bovendien een historische achtergrond. Biezemans: “Uit archiefonderzoek is gebleken dat hier altijd zorg is verleend, onder meer in een hospitaal voor gewonde soldaten en een klooster. Echte zorggrond dus. Dat het complex binnen de wallen ligt, spreekt veel mensen aan. Dat blijkt wel uit de lange wachtlijst die we nu al hebben.”

Drie jaar geleden schreef Catharina (samen met Deloitte en 4Building) een tender uit voor het project. Aanvankelijk was het plan om de PG-zorg op één laag te concentreren. Belegger Altera vond dit echter geen aantrekkelijke optie. In de tender had Catharina marktpartijen nadrukkelijk de ruimte geboden om met optimalisaties te komen. Gebroeders Blokland boog zich nog eens over de uitgangspunten en kwam met een passend alternatief. “We hebben een plan ingediend waarin de zorg over twee lagen werd verdeeld. Daardoor konden we de installaties efficiënter inrichten en dat had weer als voordeel dat we de buitenruimtes groter konden maken, met meer privacy voor de bewoners van de seniorenappartementen tot gevolg. Zo ontstond het concept van een hofje, zoals het ook uiteindelijk is gerealiseerd”, vertelt projectmanager Wim de Jong. Zorg is voor Gebroeders Blokland een relatief nieuwe tak van sport. De ontwikkelende bouwer is vooral actief in woningbouw, maar legt zich sinds enkele jaren steeds meer toe op zorgprojecten. Openheid en transparantie zijn cruciaal, zo heeft De Jong geleerd. “Het is heel belangrijk om elkaars werelden te begrijpen, alleen dan kun je een gebouw neerzetten dat aansluit op de behoeften van de bewoners.”

Ontmoeting is zo’n behoefte waar goed over is nagedacht bij het ontwerp van Het Prinsenkwartier. Bewoners kunnen elkaar op verschillende manieren tegenkomen.

In de tuin, waar bankjes zijn geplaatst om even een praatje te kunnen maken of in het Grand Café, waar wat gedronken of geklaverjast kan worden. Ook is er een ‘sociale woonkamer’ waar mensen ’s avonds samen kunnen eten.

Materialisering en detaillering hebben veel aandacht gekregen. Het metselwerk is een blikvanger door de fraaie steen en het verticale metselwerk. De Neolife houten gevelpanelen blijven mooi, volgens De Jong. “Ze verkleuren amper, zijn onderhoudsarm en met circa 90% hout van hoge kwaliteit.” Met een EPC van 0,0 is het gebouw bovendien uiterst duurzaam en toekomstbestendig. Bijna 1.000 zonnepanelen, luchtwarmtepompen, een sedumdak en CO2-gestuurde ventilatie-units zijn de belangrijkste groene maatregelen.

Psychogeriatrie beslaat ongeveer de helft van het gebouw. De 28 bewoners zijn verdeeld over vier woongroepen van elk zeven bewoners, twee op de begane grond en twee op de eerste verdieping. De gezamenlijke woonkamers grenzen aan elkaar en zijn gelegen aan respectievelijk een besloten binnentuin en een ruim dakterras. Elke bewoner heeft een zit/slaapkamer van circa 28 m² en eigen sanitair. Routing en inrichting zijn dementievriendelijk. Hiervoor is ontwerpbureau Livin’, specialist op dit gebied, ingeschakeld. Lange gangen zijn bijvoorbeeld onderbroken met beleefhoeken, zoals ‘Havenzicht’ met een zeezoutdispenser, een filmpje van de haven en beelden van vroeger. Kleurgebruik helpt bij herkenning van de eigen afdeling en kamer en geeft een gevoel van thuis zijn.

Vrij kunnen rondlopen is van groot belang voor deze doelgroep, vindt Biezemans. “Wil iemand even op bezoek bij een medebewoner op de eerste etage, dan kan dat. Daarom hebben we geen gesloten afdelingen. Bewoners zijn overal welkom.”

Om die bewegingsvrijheid tot in het centrum van Brielle mogelijk te maken, is veel zorgdomotica toegepast. Elke bewoner krijgt een polsbandje (tag) die hem een bepaalde mate van vrijheid (leefcirkel) geeft, tot en met de openbare weg. Bakentechnologie stelt de verzorging in staat om te zien waar iemand in het complex is als deze op zijn alarmknop drukt. Elke kamer heeft een Slimme Optische Sensor (SOS) die de ruimte analyseert en bewegingen registreert door middel van geanonimiseerde beeldfragmenten. Bij afwijkingen van het reguliere leefpatroon krijgt de zorgmedewerker een melding op zijn of haar smartphone.

Volgens Biezemans overtreffen de voordelen van deze toepassingen de nadelen ruimschoots. “Waar sommigen dit zien als vrijheidsbeperkende maatregelen, vind ik juist dat ze voor meer vrijheid zorgen. En meer vrijheid leidt tot minder onrust en minder medicijngebruik, daar ben ik van overtuigd.” 

Na een bouwtijd van 14 maanden vond in augustus de oplevering van Het Prinsenkwartier plaats. Inmiddels zijn alle 28 psychogeriatrische cliënten verhuisd naar hun nieuwe woning. De 44 seniorenappartementen worden pas over een jaar als zodanig verhuurd. Biezemans: “Ze worden tot die tijd door ons gebruikt als tijdelijke huisvesting voor de bewoners van het in renovatie zijnde Catharina Gasthuis. Een praktische en efficiënte oplossing waar we erg blij mee zijn.” 

Om te zorgen dat bewoners van woonzorgcentrum Het Prinsenkwartier zo lang mogelijk de regie over hun leven houden en een optimale vrijheid ervaren, heeft Avics een uitgebreid dwaaldetectiesysteem geïnstalleerd. Voor alle overige deuren, waar bewoners geen toegang toe hebben, is gekozen voor het elektronische BUVA blueSmart toegangscontrolesysteem. In opdracht van aannemer Gebroeders Blokland heeft BUVA meegedacht over het best passende elektronische sluitplan voor Het Prinsenkwartier. Ook heeft de Barendrechtse leverancier van homecare systemen alle overige hang- en sluitwerk geleverd.

“Aanvankelijk was het sluitplan voor Het Prinsenkwartier grotendeels mechanisch opgezet”, vertelt Ugo Harmsen, projectbegeleider bij BUVA. “Maar dit werd al gauw uitgebreid met een stukje extra toegangscontrole. Op ons advies is gekozen voor BUVA blueSmart, dat zich uitstekend leent voor zorgprojecten. Aan tafel met de aannemer, opdrachtgever Altera N.V. en deurenleverancier Berkvens Deursystemen hebben wij het elektronische sluitplan tot in de detail uitgewerkt. Vervolgens kregen we ook de levering van het hang- en sluitwerk gegund. Naast de BUVA blueSmart cilinders en kaartlezers hebben we onder meer de reguliere sloten en BUVA FD20 draaideurautomaten voor de binnen- en buitendeuren geleverd. Hierdoor werd een optimaal samenspel tussen elektronische toegangscontrole en hang- en sluitwerk geborgd.”

Gebroeders Blokland is één van de vaste afnemers van BUVA en goed bekend met blueSmart, vertelt Harmsen. “Het elektronische toegangscontrolesysteem is recent ook geïnstalleerd in het nieuwe, eigen pand van de aannemer in Hardinxveld-Giessendam.”