Klimaat zonder zorgen

Met gasprijzen die de pan uit rijzen, beseft iedereen ineens: gas is ‘bad business’. Dat concludeerde ook het Reinier de Graaf al ver voordat de gascrisis begon. Bij de bouw van een nieuw behandelcentrum in Voorburg koos de zorgverlener resoluut voor een all-electric omgeving. Een omgeving die bovendien toekomstbestendig is, want door de kliniek te ontwikkelen op woningbouwformaat, kan een toekomstige transformatie naar woningen of appartementen snel en eenvoudig worden gemaakt. Voor de klimaattechniek werd bewust gekozen voor het HVRF-systeem van Mitsubishi Electric.

Reinier de Graaf is het oudste ziekenhuis van Nederland en levert al bijna acht eeuwen zorg aan de inwoners van Delft en omgeving. Onder de Reinier de Graaf Groep vallen naast het Gasthuis in Delft ook behandelcentra in Naaldwijk en Voorburg. Deze laatste bevindt zich op ‘bijzondere grond’ – de voormalige Romeinse nederzetting Forum Hadriani vormt de achtertuin van het hedendaagse behandelcentrum. Als Unesco Werelderfgoed maakt dat de ontwikkeling van het zorgcentrum niet eenvoudig. We spreken met Ronald van Lier, Projectleider Gebouwenservices van de ­Reinier de Graaf Groep en Jan Feijes, Technisch Adviseur van Adviesbureau Deerns.

Over de ambities van de zorgverlener vertelt Van Lier: “Gas is een volatiel product en daarmee een bedrijfsrisico voor ons ziekenhuis. Dat risico wilden we bij het behandelcentrum weghalen, door all-electric nieuwbouw neer te zetten, dat ook nog eens goed is voor 75% CO2-reductie.” Het ontwerp van het pand werd gebaseerd op woningbouwformaat. Op de vraag waarom voor dat formaat werd gekozen, antwoordt Van Lier: “Er is minder behoefte aan ziekenhuizen en de verblijfsduur in een ziekenhuis wordt steeds korter. Er is dan ook niemand die weet wat er over 10 jaar van een ziekenhuis wordt verwacht. Daarentegen worden de panden van ziekenhuizen ontwikkeld voor een levensduur van 50 jaar. Om voldoende zekerheid voor de toekomst in te bouwen, hebben we Deerns gevraagd om een ontwerp te maken dat 50 jaar mee kan, maar ook eenvoudig hergebruikt kan worden voor woningbouw. Voor het installatiewerk vertrouwden we op de specialisten van Van Dorp Installaties Rotterdam.”

Op het terrein van de Reinier de Graaf Groep in Voorburg wordt een breed pakket geneeskunde geboden – van IVF-kliniek tot hospice. “Levensloop-geneeskunde, zou je kunnen zeggen”, aldus Van Lier. “Met diezelfde levensloopgedachte hebben we ook een keuze gemaakt voor de installatietechniek en de klimaattechnologie van Mitsubishi Electric voor het nieuwe behandelcentrum.” Feijes vult aan: “In eerste instantie gingen de gedachten uit naar een bodemwarmtesysteem, maar door de ligging op Werelderfgoed-grond bleek dat niet haalbaar. Uiteindelijk hebben we gekozen voor een combinatie van hybride VRF-systemen (HVRF) en warmtepompen. Vanaf het eerste moment is daarbij goed nagedacht over de manier waarop de eisen en wensen van gebruikers slim, economisch en duurzaam konden worden ingevuld.”

“Binnen de Reinier de Graaf Groep komt personeel op de eerste plaats”, aldus Van Lier. “Een goed, eenvoudig te bedienen en comfortabel klimaat zorgt ervoor dat personeel goed in zijn vel zit en alle aandacht aan de patiënten kan geven. Dat draagt weer bij aan het hoge dienstverleningsniveau dat wij nastreven. Het vormde voor ons ook de aanleiding om te kiezen voor een ‘klimaat zonder zorgen’. En dat is in een complexe omgeving als een ziekenhuis geen vanzelfsprekendheid.”

Deerns stelde samen met de architect voor om een gebouw neer te zetten dat meekijkt en meevoelt met de gebruiker en weet wat er op elk moment gebeurt. Feijes: “Zo’n ‘smart building’ zorgt niet alleen voor een klimaat zonder zorgen, maar biedt ook de mogelijkheid om maximaal te presteren op het gebied van duurzaamheid.”

Over de klimaatoplossing waarvoor in het 2.400 m2 grote nieuwe behandelcentrum werd gekozen, vertelt Van Lier: “In een pand als dit is het de kunst om de warmte en koude goed te distribueren. Met de keuze voor een Mitsubishi Electric HVRF-systeem vindt de koude-/warmte-uitwisseling binnen het systeem over een kort traject plaats. De distributie van verwarming en koeling door het pand verloopt via een 2-pijpsysteem dat minder risico op lekkage met zich meebrengt. In het systeem wordt energie uitgewisseld en gelijktijdig warmte en koude geproduceerd. Een zeer elegante oplossing die eigenlijk het beste van twee werelden combineert: de rust en gelijkmatigheid van een watersysteem én de mogelijkheid om zowel te verwarmen als koelen van een VRF-systeem.”

Het HVRF-systeem wordt aangevuld met de Mitsubishi Electric Zubadan lucht/water-warmtepomp voor vloerverwarming. Opmerkelijk is verder de redundant uitgevoerde koeling van het fertiliteitslaboratorium. “Hier zijn ultraschone lucht en bedrijfszekerheid een eerste vereiste”, aldus Van Lier. “Voor de koeling en verwarming worden de ruimtes vanuit meerdere Mitsubishi Electric warmtepompsystemen gevoed, waardoor een redundante en bedrijfszekere oplossing eenvoudig te realiseren is.”

Om alle Mitsubishi Electric-systemen optimaal te laten aansluiten op het ‘smart building’ concept, communiceren de systemen op basis van BACnet via de cloud met het gebouwbeheersysteem. In de toekomst is uitbreiding hierop eenvoudig mogelijk. Gevraagd naar de keuze voor Mitsubishi Electric antwoordt Van Lier enthousiast: “De keuze voor Mitsubishi Electric is geen moment een punt van discussie geweest. De energiezuinige en circulaire filosofie van het bedrijf en de ondersteuning door de experts van Alklima zijn grensverleggend en sluiten naadloos aan op onze visie.”