Nieuw elan voor De Klokkenbelt na transformatie

Maar de bouwkundige staat en de interesse vanuit de professionele zorg voor het complex bleken uiteindelijk voldoende om een ‘tweede leven’ mogelijk te maken. Door de algehele transformatie en revitalisatie van De Klokkenbelt heeft het gebouw functioneel en architectonisch nieuw elan gekregen.

De in 1952 geopende Klokkenbelt in Almelo dankt haar naam aan de 25 meter hoge, in metselwerk opgetrokken klokkentoren met een kerkzaal voor de bewoners van het voormalige woonzorgcentrum. Gelegen in een mooie, groene parkachtige omgeving nabij het centrum is dit ensemble met baksteendecoraties en bijzondere gevelkozijnen een fraai staaltje naoorlogse architectuur. Veel soberder en ingetogener waren de overige bakstenen bouwdelen. Het centraal paviljoen van vier verdiepingen met daaromheen gegroepeerd drie woonvleugels van elk drie bouwlagen en de voormalige dienstgebouwen zijn bouwkundig en installatietechnisch flink onder handen genomen. De transformatie van bejaardenhuis naar een multifunctioneel complex met een mix van wonen, eerstelijns zorg en dagbesteding voor een specifieke groep cliënten werd vorig jaar afgerond.

Na enkele jaren van grotendeelse leegstand heeft gebouweigenaar woningstichting Sint Joseph een groot deel van De Klokkenbelt (het centraal paviljoen en twee woonvleugels) verhuurd aan InteraktContour. Deze organisatie biedt zorg, wonen en dagbesteding aan mensen met niet-aangeboren hersenletsel. “Uitgangspunt van deze huurder is om haar cliënten zoveel mogelijk zelfstandig te laten functioneren, maar ook flexibel gebruik te laten maken van de zorg en dagbesteding”, vertelt Jos Meijners, projectleider bij Sint Joseph.

Eén van de vleugels herbergt 48 woonzorgappartementen voor de cliënten van InteraktContour die dagelijkse zorg nodig hebben, terwijl in de andere vleugel 18 appartementen zijn bedoeld voor zelfstandige en minder zorgafhankelijke cliënten. Rechts op het terrein zijn de voormalige dienstgebouwen van De Klokkenbelt verbouwd tot een eerstelijns zorgcentrum met een apotheek, huisartsenpraktijken, fysiotherapeuten, een prikpost en aanverwante zorgactiviteiten. Daaraan grenst de derde woonvleugel waarin de 18 appartementen zijn bestemd voor huurders (55 jaar en ouder) van Sint Joseph. Het centrale paviljoen op de begane grond is opnieuw ingericht en afgewerkt ten behoeve van de dagbesteding voor cliënten van InteraktContour.    

De bouwopgave voor De Klokkenbelt was behoorlijk ingewikkeld en uitvoerig. In totaal moesten vijf bouwdelen ingrijpend worden gerenoveerd c.q. gerestaureerd (de klokkentoren en kerkzaal). Voor de beschrijving van de werkzaamheden werkte hoofdaannemer Bouwbedrijf Gebr. Meijer met vijf afzonderlijke bestekken. “Dat maakte dit project uitdagend voor ons. Dat gold ook voor de logistiek op de bouwplaats. In de uitvoering schakelden we van het ene naar het andere bouwdeel in vijf verschillende bouwstromen, terwijl we het bouwverkeer moesten scheiden van de huurders van de appartementen en stof- en geluidsoverlast zoveel mogelijk moesten beperken. Dat resulteerde in een mooie en succesvolle samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer”, vertelt directeur Martijn Endeman.

De twee vleugelgebouwen zijn compleet tot op het betonnen draagskelet gestript en voorzien van een nieuwe inbouw, inclusief een nieuwe, energiezuinige klimaatinstallatie waarbij ruim 400 zonnepanelen op het dak de energie opwekken. Meijners beschrijft dat een oorspronkelijk appartement van het woonzorgcentrum bestond uit een woon-slaapkamer van slechts 25 m2 met een kleine keuken en douche/toilet. Dat voldeed uiteraard niet meer aan de norm. Sint Joseph besloot van twee appartementen één woning te maken. Verder werd het woonoppervlak vergroot door het balkon bij de woonkamer aan te trekken in de vorm van een erker. Dat betekende tegelijkertijd een fraaie architectonische impuls met meer daglicht dat naar binnen schijnt.

De huidige woonzorgappartementen hebben een vloeroppervlak van 50 m2 met een volwaardige woonkamer en keuken en een gescheiden slaapkamer, berging en badkamer. In de 48 woonzorgappartementen zijn tilliftvoorzieningen geïnstalleerd en uiteraard zijn alle 66 appartementen drempelloos en voorzien van handige schuifdeuren. Er is tevens een gemeenschappelijke woonkamer met keuken gecreëerd om gezamenlijk te eten en elkaar te ontmoeten. Ook is het mogelijk om in het eigen appartement de maaltijd te bereiden en zelfs een wasje te draaien. Verder heeft coördinerend architect Paul Wolters van IAA Architecten­ in de woonvleugels nissen gecreëerd in de gangen waardoor meer ruimte is ontstaan voor gemeenschappelijke zitjes. De vernieuwde gevel kreeg hierdoor een zigzagvorm en doorbrak daarmee het oorspronkelijk vlakke en saaie gevelbeeld. De aluminium dakoverstekken en het wit gekeimde metselwerk verfraaien het exterieur en zorgen voor een frisse en vrolijke indruk.

Een andere grote uitdaging voor het bouwbedrijf en de opdrachtgever was om het complex te laten voldoen aan de strengere, huidige bouwfysische en brandwerende eisen. Deze facetten lieten in het oorspronkelijke gebouw te wensen over. Vloer, dak en gevels zijn opnieuw geïsoleerd en luchtdicht gemaakt. Verder heeft Gebr. Meijer brandscheidende wanden en brandwerende binnendeuren gerealiseerd en waar nodig de gevelbeglazing vervangen door brandwerend glas met 30 of 60 minuten brandwerendheid. “Het gebouw is absoluut veiliger, duurzamer en comfortabeler geworden”, laat Endeman tevreden weten.

Overigens nam de Raaltense aannemer niet alleen de ruwbouw van alle bouwdelen voor haar rekening, maar ook de totale afbouw en afwerking.    

Feiten en cijfers

Opdrachtgever
Sint Joseph, Almelo
Coördinerend architect
IAA Architecten
Architect eerstelijns gezondheidscentrum
SW Architecten, Wageningen
Aannemer
Bouwbedrijf Gebr. Meijer, Raalte 
Installateur en installatie-adviseur
Winkels Techniek, Enschede
Bouwkundige oplevering 
maart 2020