Nieuwbouw laat volop sociaal contact toe

Woonzorgcentrum OLV Ster der Zee in Scherpenheuvel kan dankzij de nieuwbouw voortaan ook het woon- en belevingsaspect helemaal waarmaken. “De open bouw stimuleert het sociaal contact onder de bewoners”, stelt directeur Rob Vanhemel vast.

Het WZC zat tot voor kort in ‘Het Kasteeltje’, een monumentaal maar tot op de draad versleten gebouw in de Rozenstraat. Toen de opportuniteit van bouwgrond in de Prins Alexanderstraat zich voordeed, was de knoop snel doorgehakt. Een nieuwbouw was in alle opzichten de beste optie.

Ingegraven in helling
“Door de grote helling op het terrein, is een deel van het gebouw ingegraven. Daardoor is er een ondergrondse parking met vijftig parkeerplaatsen en een fietsenstalling. Deze helling is bouwtechnisch een complex gebeuren. Een goede communicatie tussen hoofdaannemer en studiepartners was noodzakelijk”, vertellen architect Damien Maelfait en Sam Daems, algemeen directeur B&R Bouwgroep.
“Het gebouw telt door de helling slechts twee bouwlagen aan de noordzijde en drie aan de zuidzijde. Het bouwvolume aan de zuidzijde omvat op de begane grond de entree met aansluitend de polyvalente ruimte, animatie en ergo met bijbehorende ruimten, het dagcentrum en de kantoren en ruimten voor het personeel. Deze ruimten omsluiten een binnentuin die vlot bereikbaar is vanuit het dagcentrum en de polyvalente zaal en animatieruimte. Achteraan bevindt zich de logistieke afdeling met de kleedruimtes en kantine voor het personeel, de afzetzone voor goederen, het magazijn, de wasplaats en de keuken.”
Op de eerste verdieping worden de aparte bouwvolumes van de begane grond opgetrokken rondom twee binnentuinen. Ze worden met elkaar verbonden door middel van de verpleegposten. Zo wordt als het ware een brug gerealiseerd over het fiets- en wandelpad. Op de tweede verdieping zijn de bouwvolumes in een U-vorm verder opgetrokken rond de binnentuinen. De twee verdiepingen voor bewoners zijn vlot bereikbaar via twee centraal opgestelde liften. Het complex is opgevat als een vorm van groepswoningbouw.

Meer sociaal contact
“Het nieuwe gebouw biedt heel wat meer mogelijkheden door aangepaste ruimten en inrichting”, vertelt Rob Vanhemel. “Waar we op onze vroegere locatie voornamelijk aan kamerzorg deden, ontstaat er nu in ons open gebouw met veel leefruimtes meer sociaal contact tussen de bewoners. We opteren voor kleine leefruimtes om kleine leefgroepen te creëren, maar de leefruimtes blijven zodanig gepositioneerd dat steeds het nodige toezicht door de zorgmedewerkers gegarandeerd kan worden. Op alle gangen bevinden zich zithoekjes. Er zijn ontmoetingsplaatsen, maar ook stille ruimtes. Vanuit de grote centrale hal komt men onmiddellijk in het ‘bruine café’ met cafetaria en terrassen. De nadruk ligt voortaan op wonen en niet alleen op zorgen. Een belangrijk voordeel is dat er door de grote ramen veel lichtinval is.”
Op het gebied van duurzaamheid kan het nieuwe gebouw zeer goede kaarten voorleggen. Het bouwteam werkte in de ontwikkeling nauw samen met de opdrachtgever. “Zodoende werden de meest duurzame oplossingen gebruikt, maar bleven de budgetten onder controle”, geven alle partijen aan.

Inclusief beleid mogelijk
“We zagen na de verhuizing meteen het effect op de doelgroep van bewoners met dementie”, aldus Vanhemel. “Zij kunnen naar buiten op het grote terras. Ze komen in ons nieuwe gebouw tot rust. Er is immers in zijn totaliteit meer ruimte. Ze blijven minder op hun kamer dan vroeger, juist omdat er meer prikkels zijn om buiten te komen. Daarbij ging heel wat aandacht naar het creëren van een veilige omgeving, zowel door aangepast meubilair als door goed doordachte toegangen, deurbeveiliging en preventieve maatregelen. Bewoners met dementie kunnen vrij door het gebouw wandelen.”
Een gewone eenpersoonskamer heeft een oppervlakte van 22 m². De grote woonzorgkamers, die naast een slaapkamer en badkamer ook een aparte leefruimte hebben, zijn 46 m² groot. Het aanbod van kamers is gestegen van 64 naar 95. Daarnaast zijn er nog tien plaatsen voor kortverblijvers. “En later in het jaar openen we ook nog een dagverzorgcentrum voor vijftien personen”, vervolgt verantwoordelijke Inez Engelen. “Het gebouw is zo ontworpen dat elke verzorggroep goed tot zijn recht komt. We willen geen concentratie van bepaalde profielen. De open bouwstructuur leent zich voor een inclusief beleid.”
Het gebouw laat ook een verregaande interactie met de buurt toe. “We willen een open huis zijn. Doordat de bouw boven een fietsdoorgang tussen verschillende wijken staat, rijden de fietsers letterlijk door het WZC”, stipt Vanhemel aan.

Een goed gevoel creëren voor alle zintuigen
Bij de entree valt meteen de knappe binnenhuisarchitectuur op. “Er is geopteerd voor kleurrijk behangpapier met accenten, dat zorgt voor een warme aanblik. Die kleuren moeten onze bewoners meteen aanspreken. Er werd in elke gang ‘gespeeld’ met kleuren om de aantrekkelijkheid van de leefomgeving letterlijk in de verf te zetten. Het hele gebouw staat in functie van onze belevingsgerichte zorgaanpak. Zo beschikken we naast de sanitaire cellen op elke kamer ook over zes ruime badkamers met hydromassage en licht- en geurtherapie. We hebben niet alleen geïnvesteerd in de bouw en het interieur, maar ook in de zorg.”
“De nieuwe, eerder strakke meubels zijn perfect te combineren met klassieke stukken. De bewoners kunnen hun eigen accenten leggen bij de kamerinrichting. Er zijn ook 44 nieuwe bedden; bedden waar zorg, comfort en elegantie in vervat zijn. Ze ogen als boxsprings, maar ze hebben wel de functionaliteit van een klassiek ziekenhuisbed met een lage bedpositie van ongeveer 25 cm. Dit beperkt het valrisico en komt tegemoet aan ons fixatie-arm-beleid”, besluiten Vanhemel en Engelen.

Tekst: Michel Vanden Heede
Foto’s: Michel Vanden Heede, Damien Maelfait, WZC OLV Ster der Zee

FEITEN EN CIJFERS
PROJECT Woonzorgcentrum Ster der Zee Scherpenheuvel
Opdrachtgever Sint-Annendael Grauwzusters vzw
Gebruiker Woonzorgcentrum Ster der Zee
Architect AMV architecten bvba, Wetteren
Studiebureau VK Engineering nv
Aannemer B&R Bouwgroep, Arendonk
Stoelen Haelvoet, Ingelmunster
Bedden Haelvoet, Ingelmunster
Startdatum bouwwerken 26 augustus 2013
Einddatum bouwwerken 24 juni 2015
Aantal bedden 105
Oppervlakte parkeergarage 2.309 m²
Oppervlakte woonzorgcentrum en dagopvangcentrum 8.100 m²
Kostprijs bouwwerken 12.280.000 euro (excl. btw)

Een echt thuisgevoel met Haelvoet
Voor het nieuwbouwproject OLV Ster der Zee leverde Haelvoet 62 houten Fero-relaxzetels en 44 Olympia Soft-eenpersoonsbedden met bijhorende matrassen en accessoires.
Om de omgeving te verzachten en te ontzorgen, koos OLV Ster Der Zee in samenspraak met AMV Architecten en Haelvoet voor een weloverwogen kleuren- en stoffenpalet. De Fero-relaxzetels, uitgevoerd in een stoflook, hebben een zachte uitstraling maar zijn toch hygiënisch te reinigen. Enkele Fero’s kregen een opvallende Vescom-bekleding met een aantrekkelijke structuur en een uitzonderlijk mooie metallic-glans. Echte eyecatchers!
Binnen deze totaalvisie kadert ook de keuze voor het Olympia Soft-bed. Dit extra lage, gestoffeerde bed verhoogt het thuisgevoel aanzienlijk. Door de ultralage slaappositie van 25 cm zijn de meer technisch uitziende onrusthekken niet meer noodzakelijk. In de keuze voor stoffering speelde huiselijkheid en harmonie opnieuw een grote rol. Zo komt de stoffering van de stoelen bijvoorbeeld terug in het bed.