Platform over bouw en ontwikkeling in de zorg in Vlaanderen en Nederland
Nieuwbouw voor WZC De Lichtervelde. Baken van huiselijkheid
Van links naar rechts: Kristof Defruyt, Luc Dierick, Jonas Landuyt, Günther De Coen en Cedric De Vuser.

Nieuwbouw voor WZC De Lichtervelde. Baken van huiselijkheid

In het Belgische Eke is De Lichtervelde een begrip in ouderenzorg. Een reputatie die het met zijn nieuwbouwproject alle eer wil aandoen. Met een opdeling in kleine leefgroepen wil het meer dan ooit de sfeer van thuis binnen zijn muren creëren. En ook daarbuiten. Het volledige terrein moet een verbinding vormen met het centrum van de gemeenschap in Eke. M4 Architecten werkte een ontwerp uit dat hier naadloos op aansluit. Vandenbussche stond in voor de concrete uitvoering.

In totaal zijn er bovengronds drie bouwlagen voorzien die zeventien leefgroepen van telkens veertien bewoners herbergen.

De wortels van De Lichtervelde in Nazareth-Eke (nabij Gent) gaan terug tot 1875. Drie zusters vervoegden de parochie om op vraag van de pastoor de zorg voor wees- en straatkinderen op te nemen. Vier jaar later, in 1879, wordt een godshuis gebouwd op grond geschonken door graaf de Lichtervelde. Het is het begin van een rijke geschiedenis van zorgen, waarin menselijkheid altijd centraal gestaan heeft. Een missie die
Zorg-Saam Zusters Kindsheid Jesu, de overkoepelende vzw waartoe De Lichtervelde vandaag behoort, evenzeer ter harte neemt. De Lichtervelde directeur Gunter De Coen: “Zorg-Saam bundelt 14 wzc’s, grotendeels verspreid over Oost-Vlaanderen en probeert zorg op maat te bieden aan ouderen waarbij we er alles aan doen om een huiselijke, geborgen sfeer te creëren.” 

In de leefkeukens en -livings in elke leefgroep zit ook een verpleegpunt verwerkt met deuren die altijd open staan.

Integratie volwaardig dagverzorgingscentrum

In 2022 neemt die zorg in Eke een nieuwe dimensie aan. Aanpalend aan de bestaande gebouwen is de voorbije jaren een nieuwbouw verrezen die in juni officieel zijn deuren opende. De Coen: “De renovatie die nodig was om de kamers naar de huidige normen inzake toegankelijkheid, energie-efficiëntie, comfort, … te brengen, zou te ingrijpend zijn voor de bewoners. Bovendien was er voldoende ruimte beschikbaar op de site om het nieuwbouwproject in één fase te realiseren.” Een nieuwbouw zou De Lichtervelde toelaten om een volwaardig dagverzorgingscentrum uit te bouwen. “Voor ons een belangrijke toevoeging. Dit is vaak een eerste stap naar meer zorg wanneer thuis niet meer alles alleen lukt. Het stelt ons in staat om het verkeerde beeld dat vaak nog aanwezig is over ouderenzorg bij te schaven en te tonen dat we echt een nieuwe thuis voor ze kunnen creëren.”

Ook buiten de muren wil De Lichtervelde een open huis zijn. Het zal een verbinding vormen tussen de woonwijk en het centrum van Eke.

Leefgroepen voor meer huiselijkheid

Voor Zorg-Saam staat de nieuwbouw synoniem aan een nieuwe aanpak in leefgroepen. Het architecturale concept van M4 Architecten speelde hier het best op in en won de wedstrijd die Zorg-Saam in 2012 al had uitgeschreven. “Noem het gerust een woonkamerwerking”, vat projectarchitect Luc Dierick van M4 Architecten samen. “Net zoals thuis vormt de keuken het hart van elke leefgroep. Daarin zit ook een verpleegpunt verwerkt, zodat personeel discreet een oogje in het zeil kan houden en de bewoners hier de hele dag lang een aanspreekpunt vinden.” Hoewel De Lichtervelde een grote organisatie is met plaats voor 194 éénpersoonskamers (inclusief 8 kamers voor kortverblijf) en 13 koppelkamers, komt zo de focus te liggen op het kleinschalige om de sociale contacten te bevorderen. 

Bouwpartner met omvang en affiniteit zorg

In totaal zijn er bovengronds drie bouwlagen voorzien die de zeventien leefgroepen van telkens veertien bewoners herbergen.

Centraal in het ontwerp staan de polyvalente zaal en de inkomhal. “Iedereen moet langs hier passeren om naar zijn kamer te gaan. Zo willen we de bewoners stimuleren om van alle voorzieningen en activiteiten die we aanbieden gebruik te maken”, voegt Dierick er aan toe. Vandenbussche uit Aalter stond in voor de algemene aanneming: grondwerken, ruwbouw en afwerking. De Coen: “Via een openbare aanbesteding gingen we op zoek naar een partner die zowel de capaciteit als de affiniteit met zorg had om een project van deze omvang de baas te kunnen.” De werken namen aanvang op 20 mei 2020, te midden van corona. “Dat was voor ons dan ook de grootste uitdaging: zorgen voor voldoende mensen, voldoende bescherming en voldoende materialen”, vertelt Vandenbussche projectleider Jonas Landuyt. 

De Lichtervelde biedt plaats aan 194 eenpersoonskamers (inclusief 8 kamers voor kortverblijf).

BIM verlaagt foutenlast en bespaart tijd

Toch slaagde Vandenbussche er in om de vooropgestelde deadline voor de werken te halen. Deels door zijn ervaring en mankracht, maar ook deels door de keuze om resoluut in BIM te werken. “Een aanpak die bij ons de standaard wordt. Het vergt uiteraard een nieuwe specialisatie, maar de foutenlast bij uitvoering ligt een stuk lager, wat het de moeite waard maakt om in te investeren”, verzekert directeur-bestuurder Kristof Defruyt. Vandenbussche vertrok van het basismodel waarin de stabiliteitswerken gevat stonden en verfijnde het verder naar de uitvoering. “Het bleek ook tijdens de noodgedwongen online werfvergaderingen een nuttig instrument om alles visueel in 3D inzichtelijk te maken voor iedereen”, geeft Landuyt nog mee. “En het zal het voor Zorg-Saam makkelijker maken om in de toekomst onderhouds- of herstellingswerken te coördineren. Het BIM-model zorgt er als het ware voor dat men door de muren heen kan kijken naar de technieken.”

Centraal in het ontwerp staan de polyvalente zaal en de inkomhal.

Openheid doorheen het gebouw

M4 Architecten besteedde in zijn ontwerp heel wat aandacht aan het logistieke aspect. Dierick: “Wederom om de huiselijke sfeer te bevorderen, beperken we het transport van karren door de gangen tot het minimum. Dat verloopt via de ondergrondse verdieping, waar zich ook de centrale keuken en de technische ruimtes bevinden.” Het concept kenmerkt zich verder door openheid. Dat zie je in de open, lichtrijke ruimtes die gerealiseerd werden, maar evengoed aan kleine details zoals de deuren van de verpleegpost die altijd open staan. Letterlijk en figuurlijk. “Dat vergde wel wat technisch meedenken van alle partners om de brandveiligheid in orde te krijgen, maar het zorgt dat er zo weinig mogelijk drempels zijn om echt samen te leven. Het toont dat we een open huis zijn. Onze cafetaria doet bijvoorbeeld dienst als bistro- en sociaal restaurant”, aldus De Coen 

Beleeftuinen

Een doelstelling die zich buiten de muren verder zet. In een tweede fase, wanneer alle bewoners de weg naar hun nieuwe thuis gevonden hebben, zal Vandenbussche de afbraak van het oude gebouw voor zijn rekening nemen en de buitenaanleg vervolledigen. Zorg-Saam stelt het park dat daaruit zal ontstaan ook ter beschikking van de gemeenschap. “Het ligt pal te midden van het wzc en een school. Daarnaast lopen er fietsroutes doorheen die voor een veilige verbinding zullen zorgen van de woonwijk met het centrum van Eke”, aldus Dierick. De tuinen rondom het wzc moeten bovendien beleeftuinen worden. De Coen: “We geven de bewoners met dementie huisvesting op de gelijkvloerse verdieping. Op die manier kunnen ze contact houden met het buitenleven. In een landelijke gemeente als de onze is dat belangrijk. Ze zullen de tuinen in alle zelfstandigheid en veiligheid kunnen verkennen.”

Omdat iedereen langs de inkomhal moet passeren, hoopt de organisatie bewoners te stimuleren om gebruik te maken van alle voorzieningen en activiteiten.

Succesverhaal door expertise

Voor Zorg-Saam was het bouwingenieur Céderic De Vuser die het volledige project opvolgde. “Je merkte duidelijk dat M4 Architecten en Vandenbussche firma’s met ervaring zijn. Eenmaal ze hun goed gestructureerde machine in gang hadden gezet, volgden alle te nemen stappen elkaar mooi in harmonie op. Dat ze beiden gepokt en gemazeld zijn in zorg en alle wetgeving die daarbij komt kijken, maakt dat we altijd ondersteuning genoten. Er werd meegedacht om werkbare alternatieven aan te reiken, van zodra er zich een probleem voordeed. Het vertrouwen is in de loop van het project alleen maar gegroeid. Ze wisten de juiste mensen op het juiste moment in ons project te betrekken zodat het op de rails bleef. Zo waren er bijvoorbeeld al op voorhand gesprekken met de brandweer om alle eisen rond brandveiligheid tijdig te integreren. Van dat soort expertise wordt je project echt beter. Dat maakt dat het op het einde van de rit een succesverhaal wordt”, besluit De Vuser tevreden. 

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details