Nieuwbouw zorginstelling Sint Anna bezorgt bewoners elke dag een mooie dag

Zorginstelling Sint Anna in Boxmeer kampte met veroudering van de gebouwen die zij huurt van Erfgoedinstelling Julie Postel. Een royale schenking van de Zusters van Julie Postel maakte het mogelijk om wensen van Sint Anna voor nieuwbouw te realiseren. Samen met bouwadviseurs, architect en uitvoerenden wordt er inmiddels hard gewerkt aan een plek waar het elke dag mooi wonen is. 

Stichting Sint Anna is een zelfstandig en kleinschalig verpleeghuis, gevestigd in Boxmeer. Het is oorspronkelijk opgericht als verzorgingshuis voor de Zusters van Julie Postel, maar biedt inmiddels ook ruimte aan leden van andere congregaties en niet-religieuze ouderen. Sint Anna biedt een fijne woonomgeving waar bewoners kunnen rekenen op gastvrijheid, geborgenheid en de allerbeste zorg op maat. 

Het bestuur van Sint Anna uitte de wens voor een nieuw gebouw, dat optimaal tegemoet komt aan het welzijn van bewoners, medewerkers en mantelzorgers. Een gebouw waarin iedere bewoner zijn eigen identiteit behoudt, maar waarin zij samen ook één grote huishouding vormen. Dit, in een natuurlijke woonomgeving en op een unieke, historische locatie.

Architect Bart van den Hork van architectenbureau De Witte Oss (voorheen Elemans Postma van den Hork Architecten), was al bij eerdere plannen betrokken en bleek ook nu weer een goede match. Behalve jarenlange ervaring in de ouderenzorg is hij als geboren en getogen ­Boxmerenaar ook persoonlijk verbonden. Adviesbureau Van Aarle De Laat, specialist op het gebied van huisvesting in de zorg, sloot aan. Stijn van Osta, senior projectmanager: “We hebben met Sint Anna de wensen geïnventariseerd, in samenhang met de zorgregelgeving en financiering. Dat is steeds verder verfijnd, tot je een schetsontwerp kunt maken. Op basis daarvan is, na een aanbesteding, een bouwteam samengesteld dat de besteks- en uitvoeringsfase realiseert. Klictet installatieadviesbureau, met jarenlange ervaring in de zorg, schreef het Programma van Eisen voor de gebouwgebonden installaties.”

Bouwbedrijf Berghege vulde het bouwteam aan, net als Welvaarts Elektro. Met dit team is veel kennis in huis om de opdrachtgevers bij te staan. Samen is een begin gemaakt om het ontwerp zo optimaal mogelijk uit te werken. Ad Lexmond, mede eigenaar bij Welvaarts Elektro: “Door de vroege betrokkenheid is er een goed Programma van Eisen opgesteld. Door onze kennis van zorgprojecten te delen met de opdrachtgever, werd ook duidelijk waar wij konden aansluiten op het gebied van vrijheid, veiligheid en privacy.”

Uitgangspunt was om een geschikt gebouw te ontwerpen voor twintig woongroepen van elk acht bewoners, met gemeenschappelijke voorzieningen als een woonkamer en facilitaire ruimten per woongroep. Van den Hork: “Vanuit efficiënt functioneel principe en de stedenbouwkundig en landschappelijke setting ontstond een H-vormige plattegrond. Steeds worden twee woongroepen via de gemeenschappelijke ruimten gekoppeld.”  

Door bredere gangen en grotere woonruimtes is de sociale bewegingsruimte groter en wordt een familiaire situatie gecreëerd. Daarnaast is steeds gezocht naar contact met daglicht en groen. Het geheel vormt uiteindelijk een mooie verbinding tussen de gelegen binnenhoven en het Maasheggen landschap. Slimme techniek zorgt ervoor dat een duurzaam gebouw ontstaat, met een aangenaam binnenklimaat waarin gezondheid, interactie en communicatie tussen mensen centraal staat. 

Yvonne Lamers, adviseur bij Klictet: “Er is gekozen voor een all-electric concept. Het gebouw is volledig gasloos. In de woningen is gekozen voor individuele ventilatie-units en decentrale warm water doorstroomtoestellen. Zo voorkom je onnodig energieverbruik en beperk je gezondheidsrisico’s. De zonnepanelen dienen voor eigen gebruik en kunnen terugleveren, het management kan dat monitoren en heeft zo volledig inzicht en grip op het energieverbruik. In deze tijd van tariefstijgingen een must voor een zorgorganisatie.”

De bouw vroeg wel om goed overleg en een goede planning. Gijs ­Muskens, projectleider bij Bouwbedrijf Berghege: “Sint Anna heeft een bijzondere ligging, met aan de voorkant een meer en aan de achterkant het natuurgebied de Maasheggen en de Maasdijk. Graaf- en boorwerkzaamheden konden we alleen uitvoeren in overleg met Waterschap en bij een lage waterstand. Daarnaast was er risico op diep verzakte bommen uit de oorlog, waardoor we het gebied hebben onderzocht met speciale apparatuur. Omdat we het nieuwe gebouw op een paar meter afstand naast de huidige locatie van Sint Anna realiseren, hebben we goede plannen moeten maken om de veiligheid te kunnen waarborgen en de overlast tot het minimum te beperken.”

Een andere uitdaging bleek de leefomgeving van enkele beschermde diersoorten zoals huismussen, bevers, wezels en dwergvleermuizen.
Gebouwen waar zij in nestelen mogen niet zomaar gesloopt worden. Dus zijn er vóór het broedseizoen elders tijdelijke nestkasten geplaatst voor mussen en vleermuizen. En met resultaat: één dag na plaatsing bleken ze al bewoond. “Dat leverde gejuich op bij de bouwvergadering”, vertelt Lamers lachend. 

Om verzakking van zwaar transport in de drassige grond te voorkomen, is een aparte bouwweg aangelegd. Om de bouw te volgen, zijn voor de bewoners tijdens de bouw kleine paadjes aangelegd. Daarnaast wordt er een bouwmagazine uitgegeven door Sint Anna en worden omwonenden geïnformeerd als er belangrijke mijlpalen zijn. Lexmond: “De betrokkenheid van de bewoners en omwonenden is groot. Er zijn zelfs kadootjes gemaakt voor de medewerkers van de bouwplaats.”

De eerste fase is in juni van dit jaar opgeleverd en de eerste 58 bewoners zijn verhuisd. Het bouwteam kijkt met trots naar het project. Er zijn keuzes gemaakt voor goed en veilig wonen, zonder afbreuk te doen aan het wooncomfort. In het najaar van 2023 zal de tweede fase worden opgeleverd. Dan heeft het gebouw zijn kenmerkende H-vorm. Van den Hork: “De nieuwbouw voegt zich zorgvuldig naar de grote kwaliteiten van het landschap, de gracht en de karakteristieke bestaande gebouwen. Niet alleen als architect, maar ook als geboren en getogen Boxmerenaar ben ik trots dat ik meegewerkt heb aan nieuw leven voor deze historisch gezien bijzondere locatie.”

Muskens voegt toe: “Natuurlijk is het niet de bedoeling dat wij ons meteen na de bouw terugtrekken. Er is verder gedacht dan alleen de oplevering. Ook aan een plan van onderhoud bijvoorbeeld.” Lamers vult aan: “Dat is ook de kracht van een bouwteam; alles moet afgestemd zijn. Er moeten combinaties gemaakt worden in het ontwerp; de bewoner moet tevreden zijn, maar ook moet het voor Sint Anna werkbaar zijn. Een pand als dit moet door elke partij kunnen worden onderhouden.” Van Osta sluit af: “Het is een prachtig project middenin de natuur. Mooi om dit met elkaar te realiseren.”