Nieuwe Sint Maartenskliniek: minder ruimte, meer efficiency

De uitstraling van een hotel waarbij patiënten meer comfort, rust en een positief thuisgevoel moeten ervaren. Dat is het doel van de nieuwe revalidatieafdeling van de Nijmeegse Sint Maartenskliniek die eind juni de deuren opende.

“Onze huidige revalidatieafdeling sloot niet meer aan bij de ontwikkelingen die de zorg in de afgelopen jaren heeft doorgemaakt”, zo legt manager bedrijfsvoering Fried Böhmer uit. “Het waren diverse gebouwen, verspreid over de campus, die niet meer toekomstbestendig waren. Het was bovendien allesbehalve praktisch. Ook het huidige OK-complex is toe aan vervanging. Het renoveren van de bestaande gebouwen en zeker het OK-complex is duur. Daarom is in 2016 definitief gekozen voor een gefaseerde sloop van de oude gebouwen en de realisatie van nieuwbouw. Nu is alles gecentraliseerd in één nieuw, functioneel en efficiënt gebouw met als bijkomend voordeel dat de zorg tijdens de bouw gewoon door kon gaan. 

Modern revalidatieproces
vDe nieuwe revalidatievleugel van de Sint Maartenskliniek voldoet aan de hoge eisen die aansluiten bij een modern revalidatieproces. Het gebouw telt vier verdiepingen. Op de eerste drie verdiepingen vindt de dagelijkse praktijk van het revalideren plaats. Op de bovenste etage bevinden zich de OK’s. Volgens Böhmer is het volledige team van het revalidatiecentrum bij de plannen betrokken. “Er zijn stuur- en werkgroepen opgericht zodat er zoveel mogelijk kennis en kunde kon worden ingezet voor het ontwerpproces. Ook ontstaat er zo voldoende steun vanuit de achterban voor de plannen. Tevens is met patiënten gesproken. Wat zijn hun wensen? Wat is hun visie op een optimaal revalidatieproces? De architect van EGM heeft daar goed naar geluisterd. Hij heeft zelfs met artsen en therapeuten meegelopen om te begrijpen wat revalideren betekent. Een keer per twee maanden waren er bijeenkomsten waarbij iedereen welkom was.”

“Een belangrijk aspect van de revalidatie nieuwbouw is dat het hier gaat om revalidanten, zij hebben beperkingen waarvoor ze komen revalideren maar ze zijn niet ziek. De ‘oude’ setting had vooral nog de uitstraling van een ziekenhuis en dat wilden we graag veranderen. Revalidanten verblijven hier vaak een aantal maanden. Vandaar het belang van die hotelachtige setting. Hun familie en vrienden komen hier op bezoek. Het is een tijdelijk thuis. Daar past geen ziekenhuisachtige sfeer bij. Zo heeft de architect een uitstekende visie op een moderne wijze van zorg ontwikkeld. Er moest een flexibel, multifunctioneel gebouw ontwikkeld worden. Daarin zijn we uitstekend geslaagd.” 

Obstakels
Een moderne visie op revalideren. Dat idee moest bij de nieuwbouw centraal staan. “Mensen die hier verblijven moeten leren omgaan met hun beperkingen, zelfstandig kunnen functioneren en maximaal in de maatschappij participeren met de beperkingen die ze hebben. Het is ons doel om eruit te halen wat erin zit. Daarom is bijvoorbeeld de tuin belangrijk. Ze moeten daar leren lopen, maar wel met obstakels die ze ook na het revalidatieproces tegen zullen komen. We laten hen oefenen met een rolstoel op heuvels, maar leren hen ook omgaan met stoepranden.” Om het functioneren in de werkelijke wereld zo optimaal mogelijk te trainen, is de revalidatiekliniek zelfs in het bezit van een eigen aangepaste auto: een gloednieuwe geschonken Volvo XC40. “Hoe leggen ze de boodschappen achterin? Hoe neem je eerst plaats in de bestuurdersstoel en plaatst dan nog zelfstandig de rolstoel in de auto? Met die kennis en ervaring moeten de mensen hier vertrekken.” 

Gevoel van thuis
Bij al die trainingen en inspanningen past een omgeving die zowel rust uitstraalt als een gevoel van thuis geeft. Böhmer: “Ze eten hier, rusten, recreëren, maar het is vooral heel hard werken. Men heeft daarbij wel verzorging nodig. Daarom is de combinatie van een hotelomgeving plus een klinische setting zo belangrijk. Dat zie je op allerlei manieren in de nieuwbouw terug. Brede gangen, kamers met balkon en veel ruimte. In totaal hebben we 72 bedden; 36 op eenpersoonskamers plus 36 op tweepersoonskamers. We kijken heel bewust naar de wensen van een patiënt. De een wil veel privacy, de ander heeft juist behoefte aan gezelschap. Mensen zijn hier maandenlang tijdens een belangrijke fase van hun leven en sluiten soms vriendschappen voor het leven.” 

Multifunctionele ruimtes
Behalve het belang van de patiënten, moeten ook medewerkers ruimte krijgen om optimaal te functioneren. “De gevraagde efficiencyslag betekende dat we in totaal 1.500 vierkante meter moesten inleveren. Dan is praktisch denken noodzakelijk. Maar door te kiezen voor minder stenen en minder ruimte houden we geld over. Dat geld investeren we in professionele krachten.”   

Door de keuze voor minder ruimte, maar meer efficiency moesten werkruimtes wel multifunctioneel zijn om door diverse personen gebruikt te kunnen worden. “De maatschappelijk werker moet er gesprekken kunnen voeren, maar ook de fysiotherapeut zal vanuit dezelfde ruimte zijn werk moeten kunnen uitvoeren. Veel licht en ventilatie is belangrijk, maar ook dat er minder vaste apparatuur bevestigd is. Zo zijn bijvoorbeeld de loopbruggen eenvoudig verplaatsbaar of apparaten zijn in de vloer verwerkt.” Om dat optimaal aan te sturen ontwikkelde de Sint Maartenskliniek een speciale app waarbij medewerkers heel eenvoudig kunnen checken welke ruimte beschikbaar is. “Zo kunnen we uiteindelijk meer doen met minder ruimte”, aldus een tevreden Böhmer.

De keuze voor efficiency en moderner werken is tevens terug te vinden bij de OK-ruimtes.  “Die ontwikkelingen zijn in de afgelopen jaren snel gegaan. Er is steeds meer mogelijk, maar dat betekent tegelijkertijd dat er meer apparaten in de ruimte staan. De nieuwe OK’s zijn dan ook anderhalve keer groter in vergelijk met de oude ruimtes. Het verschil is dat we ook een aparte opdekruimte hebben om alles voor te bereiden en schoon te maken. Daardoor wordt de wisseltijd korter, kunnen we sneller werken en hoeven we voortaan zelfs minder op zaterdag te opereren. Daarmee verstevigen we onze positie op de arbeidsmarkt. Niet iedereen wil namelijk op zaterdag werken. Dat is een bijkomend voordeel van het beter gebruik van de ruimtes. In totaal hebben we minder ruimte, maar werken we efficiënter. Alles is beter georganiseerd, deuren gaan minder snel open en dus is er minder kans op stof en bacteriën. Allemaal voor een optimale hygiëne. Een OK moet extreem schoon zijn.”