Ontwerp ziekenhuis AZ Jan Portaels op CAT-site Vilvoorde onthuld

Wiegerinck en VK architects+engineers zijn als architectenteam geselecteerd voor het ontwerp van een nieuw ziekenhuisgebouw voor AZ Jan Portaels in Vilvoorde, België. Op de CAT-site, een voormalig industrieterrein aan de achterzijde van het station Vilvoorde wordt een compact ziekenhuis van 29.000 m² BVO gerealiseerd dat in 2027 in gebruik zal worden genomen.

Het ontwerp zet in op verbinding. Zo heeft het nieuwe ziekenhuis twee bouwvolumes, verbonden door een hoge, lichte entree. Het ene deel herbergt alle hightech functies, zoals de hotfloor, SEH, beeldvorming en een oncologisch dagcentrum. Het lowtech deel omvat onder meer de verpleegafdelingen en poliklinieken. Beide blokken staan half in het groen en half in de stad. Zo vormt het ziekenhuis ook de overgang tussen de twee landschappen.

Het nieuwe AZJP wordt kleiner dan het bestaande. Dat is bijzonder in België, waar de meeste ziekenhuizen momenteel nog groeien in volume. Het belangrijkste uitgangspunt was flexibiliteit, ingegeven door een full lifecycle-benadering. Met name omdat de financiering in België nu nog gebaseerd is op ligduur, maar in de toekomst gebaseerd zal worden op behandeling. De toekomst is dus méér behandeling en minder bedden/verblijf. Dat komt tot uitdrukking in het casco: dat hanteert voor de klinieken en de poli’s eenzelfde stramien en maatvoering. Daardoor zijn uitbreiding en krimp makkelijk te realiseren. De ringstructuur van het gebouw maakt op- en afschalen van afdelingen makkelijker, evenals het instellen van eenrichtingsverkeer en cohortering bij een pandemie.  

Vergeleken met de oude situatie maakt het ziekenhuis een grote stap voorwaarts in efficiëntie. Bijvoorbeeld door een heldere scheiding van de goederen- en patiëntenstromen. Maar ook doordat de poliklinische ruimtes niet meer ‘van de arts zijn’, maar van de patiënt. Patiënten worden door assistenten of verpleegkundigen vooraf gereed gemaakt voor het consult. Daardoor ontmoet de arts bij binnenkomst een volledige voorbereide patiënt. En dat zorgt weer dat artsen per dag meer mensen kunnen zien en dat de patiënt meer rust heeft bij voorbereiding en vertrek. 

Duurzaamheid is een vanzelfsprekend aandachtspunt bij het ontwerp. Het ziekenhuis wordt ‘all-electric’, regenwater wordt hergebruikt en de zon zal maximaal worden benut. Mogelijkheden van geothermie en aansluiting op een warmtenet worden nog bestudeerd.