Prettiger wonen in dorpssetting

Geen institutionele uitstraling, maar een dorpsachtige setting. Dat was een belangrijk uitgangspunt voor het nieuwe woonzorgcentrum Rietveld in Alphen aan den Rijn. Zorgorganisatie Activite bouwde een complex dat volledig is gericht op mensen met dementie. “We willen onze bewoners herkenning, structuur en individuele aandacht bieden.”

In het hart van de nieuwbouwwijk Kerk en Zanen staat woonzorgcentrum Rietveld. Het laagbouwcomplex gaat naadloos op in de omgeving en is amper herkenbaar als zorginstelling. Het bestaat uit ‘woningen’ van twee verdiepingen met een pannendak, net zoals de meeste eengezinswoningen in Nederland. De visie van Activite is dat de dorpsachtige setting voor meer herkenning en een veiliger gevoel zorgt bij de doelgroep, mensen met dementie.

Negentien woongroepen
Rietveld omvat negentien woongroepen voor elk acht personen. Er zijn drie appartementen voor echtparen. Alle bewoners hebben een eigen zit/slaapkamer van zo’n 20 m2. Per vier slaapkamers is er één badkamer en één invalidentoilet. Eén woongroep is bestemd voor jong dementerenden. Zij hebben eigen sanitair. Elke groepswoning heeft een eigen buitenruimte. De prachtig aangelegde tuin is het pronkstuk van Rietveld. Er zijn een rozentuin, vlindertuin, kruidentuin en een moestuin. In de verschillende hofjes kunnen bewoners even gaan zitten. Bewoners die van tuinieren houden, worden bij het tuinonderhoud betrokken. Mannen kunnen klussen in de klusschuur.

Naar buiten
De woningen zijn gegroepeerd rond de binnentuin. Nergens zijn interne verbindingen, zodat de bewoners altijd de deur uit moeten als ze ergens heen willen. “We willen stimuleren dat onze bewoners zoveel mogelijk bewegen”, vertelt Goof van den Hoorn, directeur bedrijfsvoering bij Activite. “Iedere woongroep heeft daarom een hal met een kapstok. Ga je naar buiten, dan doe je een jas aan. Bewoners kunnen zich vrij bewegen, zowel binnen als buiten. Alleen de deur in de centrale hal is gesloten.”

Veel voorzieningen
Door de grootschalige opzet kan Rietveld voorzieningen bieden die kleinschalig niet te exploiteren zijn. Zo zijn er een restaurant, winkel, kapper, fysiotherapeut en een excursiebureau. Bovendien biedt grootschaligheid meer mogelijkheden voor gespecialiseerde dementiezorg. Aanvankelijk lag er een ander plan voor het complex, vertelt Van den Hoorn. “De woningcorporatie zou het project gaan realiseren met een aantal andere disciplines, waaronder kinderopvang. Een aantal partijen trok zich, mede door de crisis, terug. Wij hebben toen besloten om het project in eigen beheer te realiseren. Door ons volledig op dementie te richten, konden we het concept neerzetten zoals het nu is.”

Zo onderhoudsvrij mogelijk
Duurzaamheid en kostenbeheersing zijn belangrijke uitgangspunten. Projectleider Willem Verloop: “We wilden een zo onderhoudsvrij mogelijk gebouw neerzetten. Dat komt terug in de materialen, zoals aluminium kozijnen, maar ook in de contracten hebben we er rekening mee gehouden. Zo heeft het hoveniersbedrijf niet alleen een prijs neergelegd voor de aanleg van de tuin, maar ook voor het onderhoud. Datzelfde geldt voor de WKO-installatie. We willen de garantie dat de warmte-/koudepomp het over tien jaar nog doet. Ook hebben we geïnvesteerd in veiligheid voor de bewoners. Alle looppaden zijn onderheid, waardoor toekomstige verzakking wordt voorkomen. Onder de bestrating is verwarming aangebracht, zodat de paden ook bij sneeuw en ijzel begaanbaar blijven.” In het gebouwontwerp is rekening gehouden met een mogelijk toekomstige functieverandering. De technische installaties zijn gecompartimenteerd en de woongroepen kunnen vrij eenvoudig worden getransformeerd tot zelfstandige appartementen of eengezinswoningen.

Intensief bouwtraject
In april 2014 startte de bouw; de oplevering vond ruim een jaar later plaats op 27 mei 2015. Voor Bouwbedrijf De Vries en Verburg uit Stolwijk was het een intensief project, vertelt projectleider Ronald van Klaren. “In dertien maanden tijd zo’n grootschalig complex neerzetten met een grote diversiteit aan materialen en details is een flinke uitdaging. Zo werkten we met acht verschillende soorten gevelsteen en vijf kleuren dakpannen. Ook is er een grote variatie in typen gevels, waardoor elk hoekje en elke aansluiting weer anders is.” Door in het voortraject het installatieontwerp samen met de architect en de installateur te optimaliseren, werd kostbare tijd gewonnen. Vervolgens werd het gebouw in drie bouwdelen opgeknipt en gerealiseerd. “Het was een kwestie van het goede ‘treintje’ maken: de juiste mensen op het juiste tijdstip inzetten. Door het grote aantal mensen dat gelijktijdig aan het werk was, was dat af en toe hectisch. Maar we hebben de planning gehaald en zijn zeer tevreden over het resultaat”, zegt Van Klaren.

Proefopstellingen
Heel nuttig vond Activite het advies van De Vries en Verburg en interieurontwerper Interieur & Dementie om proefopstellingen te plaatsen op de oude locaties. “Door verschillende opties te testen, hebben we vooraf diverse interieurelementen geoptimaliseerd. Zo bleek uit een test met verlichting dat mensen met dementie behoefte hebben aan veel sterker licht dan we dachten. Ook hebben we bijvoorbeeld de stroefheid van de vloeren getest. De resultaten zijn verwerkt in de nieuwbouw”, vertelt Van den Hoorn. De reacties van zowel medewerkers, bezoekers als bewoners zijn enthousiast. Van den Hoorn: “We merken dat familieleden graag langskomen om te helpen en ook aan vrijwilligers hebben we geen gebrek. Voor de bewoners bleek het al snel natuurlijk om buiten te zijn. We krijgen vaak te horen dat het eruit ziet als een vakantiepark. Mensen werken, komen en wonen hier met plezier.”

Tekst: Margot Visser
Foto’s: Activite

FEITEN EN CIJFERS
Opdrachtgever Activite, Leiderdorp
Zorgverlener Activite, Leiderdorp
Aannemer Bouwbedrijf De Vries en Verburg, Stolwijk
Architect GBS Architecten, Boskoop
W-installatie en Klimaat Klimaatservice Holland, Hardinxveld Giessendam
Los meubliar W2 Wonen, Duiven
Gordijnen en vloer Turk & van Rossum Projectinrichters, Noordwijkerhout
Wasmachines en drogers Atag Professional, Duiven
Bouwtijd maart 2014-mei 2015
• Selectie architecten 2011
• Start nieuwbouw maart 2014
• Oplevering 27 mei 2015
Totale oppervlakte terrein 10.260m2
Totale oppervlakte gebouw 8.700m2
Capaciteit 152 zware plaatsen, 3 woningen, 155 bedden, 20 huiskamers

	Projectinfo

ATAG Pro voor professionele was- en droogmachines

ATAG Nederland BV is er trots op dat wij gezamenlijk met Activite een afgestemde oplossing hebben kunnen bieden voor het proces van wassen en drogen. De machines van ATAG Pro zijn ontwikkeld met het oog op zeer intensief gebruik; bedrijfszekerheid is immers cruciaal. In het project Rietveld heeft ATAG Pro 21 professionele wasmachines en 21 professionele drogers geplaatst, qua capaciteit variërend tussen de 7 en 13 kilo. De wasmachines zijn aangesloten op een zeepdoseringssysteem van Diversey.

	Projectinfo

Diversiteit aan wanden en vloeren

“Qua verscheidenheid aan materialen en kleuren springt dit project in Alphen aan den Rijn er voor ons uit”, vertelt Arthur Turk van Turk & van Rossum projectinrichters. In het project heeft het bedrijf de gehele stoffering uitgevoerd. “In de woon- en slaapkamers zijn Vescom-wandbekleding, PVC-stroken en linoleum verwerkt. Per woongroep is er een thema toegepast, waar alle kleuren en materialen op zijn afgestemd. Dit geeft een mooie diversiteit aan sferen in het gebouw.” Turk vertelt dat het werk qua planning een uitdaging was. “Alle disciplines van de bouw werkten volgens een heel strak schema om het pand op tijd op te leveren. Doordat we alle bouwstromen op elkaar konden afstemmen, is het hele project mooi op tijd opgeleverd. De bewoners konden daardoor in juni hun intrek nemen.” Ook heeft het bedrijf op maat gemaakte kamermodules geleverd. De bewoners kunnen hierin door middel van foto’s en persoonlijke spulletjes een persoonlijke beleving creëren, wat zorgt voor een betere herkenbaarheid van de eigen kamer. “We hebben de kastjes in overleg met ActiVite voor deze specifieke doelgroep ontwikkeld. Al met al een heel mooi project waar we met trots onze bijdrage aan hebben geleverd.”