Platform over bouw en ontwikkeling in de zorg in Vlaanderen en Nederland
Renovatie Operatiecentrum AMC: technisch en logistiek meesterstuk

Renovatie Operatiecentrum AMC: technisch en logistiek meesterstuk

Voor de bezoeker nauwelijks merkbaar, vindt er in het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam een grootschalige verbouwing plaats op hoog niveau. Er wordt een nieuw, hypermodern operatiecentrum gerealiseerd, bestaande uit achttien ‘standaard’ operatiekamers en twee hybride röntgeninterventiekamers; allemaal geschikt voor endoscopische  ingrepen. Om tijdens de renovatie te kunnen voldoen aan de afgesproken hoeveelheid operaties, is de verbouwing in vijf opeenvolgende fases verdeeld. Per fase kunnen reguliere operaties gewoon doorgaan. Dit gebeurt met inachtneming van de kwaliteitseisen die gesteld worden aan operatiekamers. Deze eisen worden continue bewaakt door geijkte meetsystemen.

Valtos Architecten & Adviseurs B.V. beschouwt het ontwerpen van dit nieuwe operatiecentrum als een grote uitdaging in haar jarenlange relatie met het ziekenhuis. De opdracht omvatte naast twintig operatiekamers ook het ontwerp van onder meer de opslagruimten, opdekruimten, kleedruimten en personeelsruimten. Bij het ontwerp werd er door architect Kenny Macdonald en bouwkundige Ron Halkes van Valtos Architecten & Adviseurs B.V. uit Rotterdam onder andere gekeken naar de eis dat de huidige logistieke processen en de gescheiden verkeerstromen voor patiënten en materialen niet in het geding kwamen. En dat terwijl het dagelijkse werk, het uitvoeren van operaties binnen elke medische discipline, ononderbroken kon doorgaan.

Macdonald noemt het ontwerp een ‘logistieke megaklus’. “Zacht uitgedrukt was het aanwezige operatiecomplex na ruim dertig jaar nogal gedateerd. Functies liepen door elkaar heen, er was onvoldoende structuur te vinden in de logistiek en ook de operatiekamers zelf waren sterk verouderd. De voorzieningen dreigden te kort te schieten. Het was voor ons een complexe puzzel om het nieuwe plaatje weer helemaal te laten kloppen.”

Collega Ron Halkes is dezelfde mening toegedaan. “Het ontwerpen en inrichten van 6.400 hoogwaardig medische vierkante meters, een ‘state of the art’ operatiecentrum dat het AMC waardig is, zonder dat daar een Programma van Eisen aan ten grondslag ligt; het is één van de meest ingrijpende projecten die wij tot nu toe hebben gedaan. Het was een grote uitdaging om met verschillende partijen, bouwkundigen, adviseurs en gebruikers het operatiecentrum te ontwerpen en te bouwen. Het maken van duidelijke afspraken en het opzetten van een goede communicatiestructuur zijn absoluut de basis van dit succes.”

Veel installaties
De verbouwing is er dus niet één van vandaag op morgen. De plannen lagen er al sinds 2005; echt begonnen werd er pas in 2007. Eén van de hoofdaanleidingen van de ingreep was de brandveiligheid: vanwege de grote bovenliggende vloersparingen (voor aansluiting op de bovenliggende technieklaag), voldeden de voormalige operatiekamers niet voldoende aan de huidige normen.

Coen Weber, bouwmanager van het AMC Operatiecentrum en belast met de belangen van de gebruikers: “De moeilijkheid met operatiekamers is altijd de enorme hoeveelheid in te voeren installatieonderdelen. In de oude situatie was het gevaar van brandoverslag niet denkbeeldig. Mijn dank gaat uit naar de medewerkers van het operatiecentrum en het directoraat Huisvesting. Zij hebben zich zeer coöperatief opgesteld tijdens die ingrijpende onderdelen en verschuivingen van hun werkgebied, apparatuur en instrumenten. En dat vijf keer.”

Flexibel
Een ander brandwerend dilemma was de schil van de operatiekamers. Kenny Macdonald koos voor het zogeheten box-in-box-principe, waarbij vrijstaande geprefabriceerde wandelementen binnen de brandwerende schil, de operatiekamers vormen. Macdonald: “Chirurgen zijn afhankelijk van allerlei soorten informatiestromen, dus komen wanden vol te zitten met schermen, panelen en andersoortige techniek. Ga je die verwerken in de bouwkundige schil, dan blijft er van de brandwerendheid weinig over. Het wordt een gatenkaas.”

Cleanroom Combination Group realiseerde daarbij de binnen-schil. Het onder de vlag van CCG Holding opererende bedrijf maakt deel uit van een groep gespecialiseerde bedrijven die zich richten op de inrichting en realisatie van hoogwaardige interieurs, geclassificeerde ruimtes en algemene bouw. Projectmanager John Snellens: “Flexibiliteit was hier tot noodzaak verklaard. De technologische ontwikkelingen in de medische wereld vliegen voort. Een onderdeel dat vandaag nog wordt gebruikt, moet morgen vervangen kunnen worden door een nieuw scherm, tableau of andersoortig technisch hoogstandje. Onze wandelementen zijn demontabel, zodat aanpassingen snel en op elk moment uitvoerbaar zijn. En dat is belangrijk, want operaties moeten kunnen doorgaan.”

Registratie
De wanden staan op circa 15 cm afstand van de bouwkundige schil. Als regelwerk wordt gebruikgemaakt van massieve Volkern-profielen: deze hebben het voordeel van een niet-geleidend materiaal. Hier tegenaan worden de panelen – blind bevestigd en eveneens  gemaakt van Volkern – met industrieel klittenband vastgemaakt. De kleur van de wanden werd bepaald op universeel zachtgroen. “Vast en flexibel tegelijk”, zegt Snellens. “Alle kamers zijn van A tot Z in kaart gebracht. Elk paneel is uniek en speciaal uitontwikkeld voor dit werk. Alle gebruikte panelen worden digitaal geregistreerd, zodat we voor vervanging slechts in uren hoeven te rekenen.” Doordat de apparatuur met aansluitingen in het wandsysteem is ingewerkt, zijn aangezichten vlak en strak. Alle schermen liggen verdiept  achter glaspanelen en alle toetsenborden en regelapparatuur zijn vlak in de wand verwerkt.”

Luchtstroom
De verbouwing is nu een eind op weg. De operatiekamers van de eerste vier fases zijn in gebruik; fase vijf laat niet lang meer op zich wachten. De kamers van toen, enigszins rommelige ruimten met  snoeren op de grond rond het operatiegebied, doen in niets meer denken aan de nieuwe situatie. Er wordt nu gebruikgemaakt van flexibele pendels waarin alle voorzieningen verwerkt zijn, zoals stroom, data, audiovisuele aansluitingen en medische gassen. Het gehele operatiecentrum is ergonomisch en hygiënisch verantwoord. Door het gebruik van de juiste kleurstelling en verkeers¬symbolen, zijn logistieke routes zeer overzichtelijk geworden.

Centraal in het hele ontwerp van de afdeling staat uiteindelijk de operatietafel, daar waar geopereerd wordt. Om hier een extreem hygiënische luchtstroom te realiseren, is er in het plafond een vernuftig klimaatsysteem – een laminair ‘downflow’ volgens het type T2 – van 3,5 bij 3,5 meter geïntegreerd. Dit betekent een beschermende luchtstroom, juist op de plek waar geopereerd wordt. Weber: “Dezelfde luchtbehandeling is ook te zien bij de opdekruimtes. Dit is de schoonste plek van het operatiecentrum; hier wordt in alle rust en zonder luchtverstoring het steriele instrumentarium uitgepakt voor een geplande operatie. Wanneer de patiënt gereed is voor de operatie en de bewegingen van het personeel in de operatiekamer tot rust zijn gekomen, worden deze instrumenten naar het operatieproces gebracht. Continue onder geconditioneerde omstandigheden.”

 

feiten & cijfers

Opdrachtgever     Academisch Medisch Centrum, Amsterdam
Ontwerp     Valtos Architecten & Adviseurs B.V., Rotterdam
Advies     Grontmij Technical Management / AT Osborne
Uitvoering bouwkundig     MedicomZes, Amsterdam
Uitvoering operatiekamers    Cleanroom Combination Group
W-installaties    Van Galen Klimaattechniek, Rotterdam
E-installaties    Imtech Building Services, Den Haag
Vloer    Gerflor, Eindhoven
Start bouw    2007
Oplevering    mei 2015

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details