Rosa Spier Huis: Levensloopbestendig woonzorgparadijs voor kunstenaars

Een kunstenaar gaat niet met pensioen. Met dat idee is 50 jaar geleden in Laren het Rosa Spier Huis gebouwd: een woonwerkgemeenschap waar kunstenaars en wetenschappers in staat zijn hun vak uit te oefenen. De paviljoenachtige bebouwing in de bosrijke omgeving voldeed echter niet meer aan de huidige (zorg)eisen en de gemeente wilde op de oude locatie villa’s laten bouwen. Na wat oponthoud kon op 1 juli 2018, op steenworpafstand van het oude Rosa Spier Huis de eerste paal de grond in van de nieuwbouw, naar een ontwerp van EGM Architecten. Inmiddels is het nieuwe complex bewoond en vol in bedrijf.

Het nieuwe Rosa Spier Huis bestaat uit een hoofdgebouw met aan weerszijden vier volumes met in totaal 92 zorgappartementen van 60 tot 110 m². Het hoofdgebouw omvat 45 units voor de zwaarste zorg (bewoners met psychogeriatrische en lichamelijke problematiek), een theater met 135 zitplaatsen en tien rolstoelplaatsen, een galeriecafé/restaurant met keuken (tachtig plaatsen), tien ateliers, tien muziekstudio’s, een gezamenlijk atelier en een bibliotheek. De vijf gebouwvolumes zijn met houten droogloopgangen verbonden en omarmen een prachtige tuin met oude bomen, wandelpaden en een grote koikarpervijver.

Receptiehal met doorloop naar het restaurant, waar op draaibare panelen kunstwerken van bewoners hangen. (Beeld: Hans Gorter Fotografie)

Ontwikkelen, bouwen, beleggen

Het hoofdgebouw met 45 zorgunits is ontwikkeld voor eigen gebruik door het Rosa Spier Huis, waarbij Dimitry Melchiors van MELIOR Real Estate optrad als gedelegeerd opdrachtgever. Vanaf het opstellen van het Programma van Eisen voor het ontwerp tot en met de oplevering. Slokker uit Huizen was als lokaal bedrijf vanaf het begin betrokken bij de hele ontwikkeling en heeft de 92 appartementen ook aan de beleggingsportefeuille toegevoegd. Het verhuurt deze langjarig aan het Rosa Spier Huis. Algemeen directeur Bertran Slokker: “We zijn nu vijftien jaar actief met zorgconcepten, eenvoudigweg omdat het een groeimarkt is. We doen zowel het ontwikkelen, bouwen en beleggen; die rollen versterken elkaar. Je kunt kennis terugkoppelen van de ene discipline naar de andere. Meestal is een project alleen bouwen of ontwikkelen. Het komt ook voor dat het een combinatie van alledrie is, zoals bij het Rosa Spier Huis. Als familiebedrijf kijken we altijd naar de lange termijn en daarin passen dit soort zorgconcepten.” De uitvoering was in handen van Slokker Bouwgroep.

Van links naar rechts: Dimitry Melchiors, Karin Annaert en Bertran Slokker. (Beeld: Tjerk van Duinen)

Meer zorgtaken

Karin Annaert, directeur/bestuurder van het Rosa Spier Huis: “Je moet dit zien als een woongemeenschap waar je ook zorg op maat kunt krijgen. Toen vanaf de jaren tachtig de bewoners ouder werden, is de zorgfunctie erbij gekomen en werd het Rosa Spier Huis een WTZi-toegelaten instelling met zorgzwaarte 4 tot en met 6. Door deze nieuwbouw zijn we in staat veel beter invulling te geven aan de toenemende zorgtaken. We hebben nu in feite 92 zelfstandige woningen en 45 units voor intensieve zorg. Appartementsbewoners kunnen desgewenst wijkzorg krijgen of zorg thuis op basis van WLZ.       
Bewoners die veel intensieve verpleging nodig hebben, schuiven door naar het zorggebouw. Je kunt hier ook zonder zorg wonen. De jongste bewoner is 38 jaar oud, kunstenaar, maar geheel niet zorgbehoevend.”

Verbinding hoofdgebouw en appartementsgebouwen (Beeld: Tjerk van Duinen)

Kers op de taart

“Het mooie is dat we onze bewoners in staat stellen om hun vak uit te oefenen”, aldus
Annaert. “Ze mogen tot tien uur ’s avonds muziek maken in hun appartement, hebben ateliers met grote ramen op het noorden om te schilderen en beeldhouwen, kunnen musiceren in studio’s met dubbele deuren en geluidsisolatie, schrijven nog steeds boeken en essays en er is veel gelegenheid voor interactie.” Het theater is wat dat betreft een bijzonder onderdeel om binnen een zorggebouw een plek te geven. Melchiors: “Dit klassiek vormgegeven theater is medegefinancierd uit sponsoring en legaten en is voor het Rosa Spier Huis de kers op de taart. Het heeft 135 zitplaatsen en tien rolstoelplekken op het balkon en alles wat een theater voor de gewenste programmering nodig heeft aan techniek en belichting is aanwezig.”

Ook voor alle zorgtaken is het Rosa Spier Huis uitstekend geoutilleerd. In het hoofdgebouw houden (para)medische diensten spreekuur, waaronder huisartsen, fysiotherapie, diëtiek, pedicure en tandzorg. Annaert: “Uniek is dat de twee woongebouwen een soort wijkpost hebben, een ruimte waar medicijnen, lakens en dergelijke bewaard worden en die te zijner tijd ook als plek voor nachtzorg kan dienen.”      

In het hoofdgebouw hebben de tien ateliers grote ramen op het noorden. (Beeld: Dimitry Melchiors)

Planning

Voordat het nieuwe Rosa Spier Huis er stond, is er nog heel wat water door de Rijn gestroomd. Melchiors: “Bezwaren van omwonenden hebben voor vertraging gezorgd. In juli 2017 kregen we de omgevingsvergunning, een jaar later ging de eerste paal de grond in. Maar voor zo’n traject kun je ook makkelijk tweeënhalf jaar kwijt zijn, dus we mopperen niet.” Slokker: “Je begint dan net voor de bouwvak en we moesten nog flink schakelen omdat er een tekort was aan heistellingen en capaciteit bij de fabrikanten van prefab beton. Uiteindelijk is het toch erg goed gelopen, met meer gebruik van kalkzandsteen. Beide bouwstromen zijn binnen de planning opgeleverd.”

Eenheid

Bij de vormgeving van gebouwen is op meerdere vlakken gezocht naar eenheid. Melchiors: “Dat begint bij de steenkeuze voor de gevels. Architect Chico Leufkens van EGM miste de lichte gemêleerde boomstamkleur van berken. Die hebben we gezamenlijk met het bouwteam gevonden bij een bedrijf in de kop van Noord-Holland. 300.000 stenen zijn gebruikt in de vijf gebouwen, die nu wonderwel mooi passen in het boslandschap. Alle aluminium kozijnen zijn geanodiseerd in een bijpassende champagnekleur die ook voor de buiten­screens is gekozen. Voor de kozijnindeling heeft de architect zich overigens laten inspireren door de gregoriaanse notenbalk; een subtiele knipoog naar de muzikale bewoners. Ook in het interieur is veel moeite gedaan om kleurstelling, bewegwijzering en detaillering in een consistente huisstijl uit te voeren. Dit gebeurde onder leiding van binnenhuisarchitect Sheryl Leysner, die in drie middagen samen met de bewoners een interieurconcept heeft ontwikkeld. Een interessante exercitie, want onderschat deze bewoners niet: zij zijn erg creatief en kunnen heel goed een tekening lezen en een idee overbrengen!” Tot besluit meldt Melchiors dat hij net de Outlook van CBRE las, waarin staat dat wonen nabij zorg die naar behoefte kan worden afgenomen de toekomst is. “Wat dat betreft liepen we ruim vooruit op dit rapport.” Slokker: “Dat is het: zelfstandig leven, met een verbindingsgang voor de zorg die je nodig hebt zodat je hier in alle levensfases kunt blijven en erbij horen.”