Sint-Niklaas, Zorgvastgoed België

Zowat 140 Zorgvastgoedprofessionals namen op 24 oktober deel aan het jaarlijkse event Zorgvastgoed België. Dit initiatief van Spryg Real Estate Academy vond dit jaar plaats in hotel Serwir in Sint-Niklaas. Onder leiding van Stefaan Gielens (ceo van Aedifica) keken enkele toonaangevende marktspelers samen naar de toekomst van het zorgvastgoed in Vlaanderen. Ook de Vlaamse overheid was vertegenwoordigd, in de persoon van Tom Vermeire, afdelingshoofd woonzorg en eerste lijn van het Vlaams Agentschap Zorg.

Joels Schols.

“De zorg en het beleid inzake zorg zijn volop in ontwikkeling, gekenmerkt door onder meer een snel wijzigende wetgeving. Veel van deze wijzigingen hebben een impact op de financiering van de sector”, aldus Vermeire. Meer concreet deed hij uit de doeken welke bevoegdheden er op 1 januari 2019 in het kader van de zesde staatshervorming verschuiven van het federale naar het Vlaamse niveau en hoe Vlaanderen deze bevoegdheden wil invullen. Ze betreffen niet alleen ouderenresidenties, maar ook initiatieven voor beschut wonen, thuiszorg en psychiatrische verzorgingshuizen. Ziekenhuizen blijven vooralsnog een federale materie.

Vlaanderen bundelt zijn zorgbevoegdheden financieel in de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB). Het hele budget daarvoor bedraagt 3,94 miljard euro. Eigenlijk kun je spreken van een Vlaamse sociale laag bovenop de federale sociale zekerheid. “We tekenen onze zorgdoelen uit vanuit het standpunt van de zorgbehoevende persoon zelf”, stelde hij. Dat was niet gericht tegen de uitbaters van zorginstellingen. “Toen we de bevoegdheid over zorg overnamen, merkten we dat de eerstelijnszorg een zootje was.”

Vanuit de banksector
Wim Boon, business development manager en sectorexpert social profit en lokale overheden bij de bank KBC, behandelde de financiering van zorgvastgoed vanuit de invalshoek van de banken. Hij overliep voorwaarden en ontwikkelingen en wees ook op de mogelijkheden die zich vandaag of binnenkort voordoen. “Mensen worden niet alleen ouder, ze tellen ook almaar meer gezonde levensjaren. Woonzorgcentra zitten niet meer automatisch vol”, waarschuwde hij. Bij assistentiewoning hecht hij belang aan een eventuele koppeling met een woonzorgcentrum.

Schaalgrootte belangrijk
Kristof Vanfleteren, managing partner van projectontwikkelaar Ion schetste zijn visie op de toekomst van assistentiewoningen en levensloopbestendige woningen. Ion is een relatief jong bedrijf, maar heeft toch al voor ongeveer een miljard euro aan projecten in de pijplijn. Door de huidige aanpak van de overheid ziet hij geen rol meer voor projectontwikkelaars in de bouw van nieuwe woonzorgcentra, maar wel in die van assistentiewoningen. “Ervaring leerde ons dat succesvolle assistentiewoningen aan bepaalde criteria moeten voldoen. Belangrijk is de schaalgrootte, clusters van veertig tot zestig units zijn ideaal, maar blokken met meer dan honderd woongelegenheden zijn niet aantrekkelijk. Ze moeten ook in een omgeving staan met stedelijke services bij de hand.”

Sébastien Berden, COO gezondheidszorg bij het beursgenoteerde vastgoedbedrijf Cofinimmo, gaf zijn visie op de toekomst en perspectieven voor zorgvastgoed en de zorgsector in termen van gebouwenbeheer, projectontwikkeling en krediet- en marktcontrole. Cofinimmo heeft een internationale portefeuille met 145 woonzorgcentra, klinieken voor revalidatie, psychiatrie en acute zorg en meer dan 12.800 bedden in vier landen. Daarmee is het één van de belangrijkste investeerders in zorgvastgoed op het Europese vasteland. Het patrimonium van Cofinimmo bestond lang uit traditioneel vastgoed, maar vandaag bouwt het dit intensief om naar zorgvastgoed.

Investeringsmogelijkheden voor groot publiek
Cofinimmo en Aedifica zijn gereglementeerde vastgoedvennootschappen (gvv) of vastgoedbevaks. “Ze bieden het grote publiek de mogelijkheid om in zorgvastgoed te investeren”, aldus Berden. “In België zijn er vandaag slechts vijftien. We hebben daarmee een enorme achterstand op onze buurlanden. Bovendien zijn onze gvv’s alleen actief in ouderzorg, in andere landen investeren ze ook in bijvoorbeeld ziekenhuizen.”

Tom Vermeire vertegenwoordigde de Vlaamse overheid.

Joël Schols, directeur gezondheidszorg en partner bij ICT-bedrijf Nextel, overliep de huidige mogelijkheden en toekomstige ontwikkelingen van slimme ICT- en datanetwerken en de impact die ze (kunnen) hebben op zorgvastgoed. “Innovatieve ontwikkelingen zoals assistieve technologie hebben grote invloed op communicatie, comfort, veiligheid en efficiënt werken in zowel woonzorgcentra als assistentiewoningen”, aldus Schols. Hij brak een lans voor slimme eenvoud. “Een slim zorggebouw ontstaat wanneer systemen voor noodoproep, comfort, veiligheid, verlichting en HVAC dynamisch met elkaar zijn verbonden en ICT de subsystemen aanstuurt.” Heel wat bestaande toepassingen, zoals thermostaten, zijn volgens hem te ingewikkeld. “Voor sommige oudere mensen vergt het omdraaien van een sleutel in een slot teveel kracht. Digitale sloten, te openen met bijvoorbeeld een badge, zijn veel gebruiksvriendelijker.”

Kristof Vanfleteren.

Thuiszorg kan duurder zijn
Véronique De Schaepmeester, gedelegeerd bestuurder van het Vlaams Onafhankelijk Zorgnetwerk (Vlozo, de koepelvereniging van onafhankelijke uitbaters van woonzorgcentra) gaf een overzicht van de vandaag meest relevante topics die van invloed zijn op zorg én zorgvastgoed: ontschotting, scoring, persoonsgebonden budget, de erkenningskalender, subsidiëring ,…. “Technologische ontwikkelingen versterken de mogelijkheid om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Maar thuiszorg is vaak duurder dan zorgverstrekking in woonzorgcentra, daarom mag de verdere uitbreiding en ondersteuning van de residentiële zorg uit het oog verloren worden. Thuiszorg kan ook niet altijd tegemoetkomen aan de specifieke zorgvraag, waardoor een kwalitatieve uitbouw van de residentiële ouderenzorgsector opportuun is. De huidige middelen zijn ontoereikend om 100% rust- en verzorgingshuisdekking te hebben voor alle zwaar zorgbehoevenden”, onderstreepte ze. “De nood aan verpleegkundigen is groot. Door de herziening van het KB 78 kunnen meerdere verpleegkundige taken gedelegeerd worden aan zorgkundigen. Hierdoor dringt zich ook een herziening op van erkennings- en financieringsnormen voor verpleegkundigen.”

Debat
Als slotstuk – de netwerkreceptie even niet meegeteld – van het event was er een debat tussen enkele vooraanstaande uitbaters van ouderenhuisvesting. Volgens Geert Uytterschaut, COO bij Armonea, beweegt er vandaag veel in Vlaanderen, terwijl in Wallonië en Brussel de ouderzorg trager evolueert. “Misschien gaat het bij ons wat te snel”, opperde hij. Dominiek Beelen, CEO bij Senior Living Group merkte op dat de Duitse gemeenschap in het oosten van België, die ook bevoegd is voor zorg, inzet op woonzorgcentra die zich specialiseren in bepaalde pathologieën.

Zorgvastgoed België telde dit jaar ongeveer 140 deelnemers.

De panelleden gingen verder in op de rol van de overheid. “De publieke sector is niet wettelijk verplicht om woonzorg te organiseren”, aldus Johan De Muynck, CEO van Zorgbedrijf Antwerpen. De regie ligt bij de Vlaamse overheid, die de financiële hefboom in handen heeft en zo in handen heeft wat er kan komen. Maar het zijn wel de gemeenten die beslissen wat er komt. “In de meeste gemeenten waar het lokale OCMW woonzorg organiseert, moet de gemeente financieel bijspringen”, reageerde Beelen. Luc Van Moerzeke, CEO van Vulpia, wees op de voorbeeldrol van de stad Gent. “Die liet eerst de noden in kaart brengen en reikte op basis van die informatie vergunningen uit op de juiste plaatsen.” Het resultaat is dat het woonvastgoed zich er goed volgt. Elders hebben assistentiewoningen soms moeite om huurders te vinden.

Tekst | Koen Mortelmans  Beeld | Petra Vermeer Fotografie
Uitgelichte afbeelding:  Véronique De Schaepmeester aan het woord.