Sterke roep om differentiatie op ZorgVastgoed België 2015

Het zorgvastgoedwezen is een sector in volle ontwikkeling. Op de derde editie van ZorgVastgoed België bleek dit eens te meer, al zijn er voor de vele betrokken spelers nog tal van uitdagingen te overwinnen. Wat deze uitdagingen zoal zijn, kwamen we op 11 juni te weten in de coulissen van Grand Café Horta in Antwerpen.

“U bent klaarblijkelijk nog talrijker opgekomen dan de voorbije jaren”, merkte moderator Stefaan Gielens (CEO Aedifica) op bij aanvang van het derde Belgische zorgvastgoedcongres. Een correcte vaststelling, want veel vrije zitjes waren er niet meer te bespeuren in de zaal van Grand Café Horta.
Zorgvastgoed zit dan ook al een tijdje in de lift. “In de EU hebben we het dan wel over een veel kleinere schaal dan in de VS, met een sterke nadruk op senior housing, maar hoe dan ook beweegt er wat. Het zorgvastgoedcongres is in die zin een ideale jaarlijkse bijeenkomst om de laatste trends en evoluties gezamenlijk door te nemen”, gaf Gielen aan in zijn openingswoord.

Niet ‘one size fits all’
De eerste spreker van de dag was Anja Declercq (LUCAS, KU Leuven), die vanuit haar optiek de innovaties op het gebied van zorgwonen schetste. Zij pleitte voor het in kaart brengen van ouderen en de zorg die ze willen of nodig hebben, en voor het afstemmen van het zorgaanbod op deze gegevens. “Op dit moment voltrekken zich immers tal van verschuivingen en evoluties: van acute naar chronische zorg, van een curatief model naar een model met de nadruk op care en preventie, van taakgerichte zorg naar relatiegerichte zorg met een sterke sociale component enzovoorts. Er zijn lijnen te trekken, maar het is zeker geen verhaal van ‘one size fits all’”, concludeerde Declercq.
Dezelfde geluiden hoorden we in de gewaardeerde bijdrage van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen. Goed begrijpen wat de behoeften zijn en inzicht krijgen in de evoluties binnen de (ouderen)zorgsector, dat is voor hem de voornaamste prioriteit. “We gaan naar een vorm van aangepast wonen voor allerhande geïnteresseerden en roepen initiatiefnemers dan ook op om creatief te zijn en innovatieve woonzorgmodellen te ontwikkelen. De chronische zorgvragen, de stijgende vraag naar geestelijke gezondheidszorg, de ondersteuning in de vertrouwde thuissituatie, de vermaatschappelijking van de zorg en de de-institutionalisering die ermee gepaard gaat; het zijn belangrijke uitdagingen die we momenteel volop aanpakken. We evolueren van traditionele, institutionele financiering naar vraaggestuurde systemen. Kortom: voor wie wil innoveren, breekt een zeer interessante periode aan.”

Gedifferentieerd of niet
Ook het financiële plaatje kwam aan bod op ZorgVastgoed België 2015. Renaat Van Der Stock, senior analist Belfius Bank, lichtte de financiën van de vzw-zorgsector in Vlaanderen door. “De sector is solvabel en voldoende rendabel om de continuïteit te verzekeren. Er is marge voor verdere investeringen. Maar uiteraard is er een aantal valkuilen. Het is opletten voor de hype die rond zorgvastgoed gecreëerd wordt, met mogelijke leegstand tot gevolg. Het is dan ook zoeken naar een rendabele, langdurige samenwerking tussen zorg en vastgoed.”
Na de pauze nam Frederick Pouders van Aldea ons mee op een virtuele toer naar Parkresidentie Wivina in Dilbeek, een klooster dat herbestemd wordt tot een complex met 65 assistentiewoningen, een woonzorgcentrum en een zorghotel voor kortverblijf. In een complex dat de herinnering aan het statige verleden levendig houdt, wordt de sociale functie van het gebouw maximaal gevrijwaard.
Herwig Teugels, directeur van Kenniscentrum Woonzorg Brussel, zoomde vervolgens in op woonvormen van de toekomst. Hij waarschuwde de aanwezigen vooral voor een te grote focus op dezelfde doelgroep. “Tussen nu en 2035 evolueren we naar een compleet andere realiteit. Momenteel worden er al te vaak grote, inwisselbare projecten gerealiseerd, hebben de uiteindelijke gebruikers en eventuele omwonenden weinig inspraak en is het aanbod te weinig gevarieerd. Er is dringend behoefte aan differentiatie en diversificatie! We moeten oppassen voor een overaanbod. Omdat een buurtgerichte benadering de toekomst is, moeten we verder streven naar een inclusieve, kleinschalige aanpak. Iets wat overigens perfect kan samengaan met een grootschalig model. Zorgvastgoed zal gedifferentieerd zijn of zal niet zijn!”

Panelgesprek
Het inhoudelijke luik van ZorgVastgoed België werd afgesloten aan de hand van een leerzaam debat tussen Dominiek Beelen (CFO Senior Living Group), Ronald De Buck (afgevaardigd bestuurder Woon- en Zorgcentra De Foyer), Charles-Antoine Van Aelst (investment manager Aedifica) en Herwig Teugels (directeur Kenniscentrum Woonzorg Brussel). Verspreid over drie thema’s kregen ze van moderator Stefaan Gielen enkele pertinente vragen voorgelegd.
Op de vraag of de overheid nog zou moeten investeren in (woon)zorggebouwen, kwam Dominiek Beelen met een genuanceerd antwoord. “De WZC-markt is zeer matuur geworden, diverse privépartijen hebben bewezen dat je kwalitatieve zorg kan aanbieden zonder dat de overheid subsidieert in bakstenen.
Anderzijds zitten we met een mogelijk overaanbod aan grootschalige projecten en kunnen subsidies voor privépartijen een belangrijke motivatie zijn om ook in kleinschalige, privatieve projecten te stappen.” Herwig Teugels voegde hier nog aan toe dat VIPA-subsidies zouden moeten blijven bestaan voor infrastructuur die op zich niet rendabel is, zoals een dienstencentrum dat niet gekoppeld is aan een woonzorggeheel.

Het tweede thema was het liberaliseren van de assistentiewoningenmarkt, een beslissing die door de panelleden niet bepaald als positief wordt geëvalueerd. “We moeten vaststellen dat veel projecten louter op vastgoed gericht zijn en daarnaast niet op cruciale aspecten als zorg, dienstverlening, integratie in de omgeving et cetera. De vrijmaking van de programmering heeft geleid tot een wildgroei van projecten en is zijn doel dus voorbijgeschoten”, aldus Dominiek Beelen. “Ik verwacht drama’s, vooral van degenen die amper focussen op dienstverlening en enkel inzetten op het woonaspect”, vulde Ronald De Buck aan.

De laatste vraag die besproken werd, was of regulering de creativiteit en dus ook de innovatie in de sector afremt. Herwig Teugels verwoordde het als volgt: “De overheid zal sneller overgaan tot deregulering als de (zorg)vastgoedsector kiest voor andere, innovatieve typologieën.” Oftewel: innovatie en differentiatie zijn de toekomst; dat was overduidelijk de rode draad tijdens deze boeiende namiddag.

Tekst: Tim Janssens
Foto’s: Management Producties