Van Sick Care naar Health Care: 10e Health & Care Day gespitst op preventieVan Sick Care naar Health Care:

Wordt er te veel gesomberd in de zorg? Op de laatste editie van de Health & Care Day van Zorgnetwerk Nederland in Leusden was daar weinig van te merken. Sprekers als Bas van der Veldt van gastheer AFAS Software toonden een enthousiasme dat in de sector zelden wordt aangetroffen. Structurele problemen werden zeker niet uit de weg gegaan, de boodschap is duidelijk: zorg voorkomen is noodzakelijk om de zorgsector te ontlasten.

Het programma van sprekers was ingericht op Health Care, en dat is iets anders dan Sick Care toch? Waarover later meer. Bas van der Veldt is CEO van een bedrijf dat meerdere keren tot de beste of meest inspirerende werkgever is uitgeroepen, een betiteling die ziekenhuizen en andere zorginstellingen niet gemakkelijk ten deel zal vallen. Hoe doet AFAS dat? Van der Veldt vroeg de zaal eerst naar de grootste problemen in de zorg. Woorden als ‘vergrijzing’ en ‘werkdruk’ vielen. ‘Teveel vrouwen’, grapte Van der Veldt, die meteen vervolgde dat in de ICT-sector teveel mannen werken. De sleutel bij AFAS is ‘vertrouwen’ en ‘verleuken’. Zo is het gebruikelijk declaraties onder de 100 euro zonder controle goed te keuren, en heeft het softwarebedrijf een app voor ziekte- en verlofmelding waarbij de man als hij een zwangerschap meldt wordt gefeliciteerd, uiteraard tongue in cheek.

In de zorgsector voelen medewerkers zich vaak ondergewaardeerd en is het niet zo gemakkelijk om te verleuken, weet Correspondent-journalist Lynn Berger. Zij schreef het boek ‘Zorg, een betere kijk op de mens’. Behalve een serie interviews bevat het werk de geschiedenis van zorg als begrip, te beginnen met de zorg voor elkaar in het dagelijks leven. ‘Iedereen heeft zorg nodig. Zonder zorg worden kinderen niet groot, zieken niet beter en ouderen niet oud. Zorg is waar de menselijke beschaving mee begon; wat de maatschappij iedere dag draaiende houdt. Zorg is wat mensen mensen maakt’.

Maar als zorg zo belangrijk is, waarom zorgen we er dan zo slecht voor? Berger wijst op het veelgenoemde aspect dat thuiszorgers vaak maar 6 minuten per cliënt mogen besteden. “Zorg is een weefsel en een schaars goed. Om de zorg blijvend te laten ‘stromen’, hebben zorgverleners tijd en ruimte voor zelfbeschikking nodig – zowel professionals
als mantelzorgers.”

Michel Scholte is medeoprichter van het True Price & Impact Institute. Hij zet zich in voor de (sociale) verduurzaming van producten, zoals de chocolade van Tony Chocolonely. Scholte helpt ondernemers als zodanig met ‘eerlijk’ beprijzen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt vooral in de financiële sector onderschat, want accountants zijn op dat gebied ‘analfabeet’, zegt Scholte. Een boodschap die niet direct aan de zorgsector te relateren valt, maar als inspiratie diende.  

Kort voor de middagpauze was het tijd voor een terugblik op 10 jaar Health & Care Day, een congres met een voorkeur voor out-of-the-box-denkers van buiten de sector, zoals in eerdere edities paralympisch triatleet Marc Herremans, architect Thomas Rau en internist Diederik Gommers. De positieve insteek van de dag werd ondersteund door een gospelkoortje.

Directievoorzitter Georgette Fijneman van verzekeraar Zilveren Kruis pleit voor digitalisering en eigen regie om de toegankelijkheid van zorg voor iedereen mogelijk te blijven maken. “Personeelstekort vraagt zorg dichtbij huis, zoveel mogelijk digitaal. Op dat gebied moeten individuele initiatieven van instellingen worden opgeschaald; we moeten niet allemaal het wiel opnieuw gaan uitvinden.”

Marc Noppen is CEO van het UZ Brussel. De enige internationale spreker van de dag oreerde de belangrijkste woorden: we moeten van Sick Care naar Health Care. Noppen had een aantal statistische gegevens bij de hand die aangeven dat de zorg door de ontwikkeling van de levensverwachting topzwaar dreigt te worden. “De gemiddelde levensverwachting in het jaar dat mijn grootvader werd geboren, 1897, was 42. Nu is die verdubbeld.” Slechts 17% van die ontwikkeling zou te danken zijn aan betere gezondheidszorg. Gezonder leven is de sleutel, en slimme preventie. “In België wordt het algemene ziekenhuis met 40 specialismen onhoudbaar. Ik voorzie een zekere decentralisatie.”

Nog twee sessies te gaan – waaronder het klassieke motivatieverhaal van Ben Tiggelaar (‘dromen, durven, doen’). Wij sluiten af met een gesprek van predikant Ad van Nieuwpoort met longarts Wanda de Kanter. Zij gaf naar eigen zeggen circa 10.000 patiënten de diagnose longkanker en vecht al een aantal jaren tegen de tabaksindustrie. De boodschap (20.000 rokersdoden per jaar) werd uiteraard herhaald, en het werd een persoonlijk gesprek in de vorm van College Tour. De Kanter begon zelf als 12-jarige scholier met roken, kreeg in de Derde Wereld inspiratie om arts te worden en ziet nu de e-sigaret zonder wettelijke belemmeringen in de winkels liggen. “Wij leven niet in een democratie maar in een lobbycratie”, zegt ze over politiek en bedrijfsleven. “Met de grote gevolgen van roken voor de zorgsector moet er toch iets veranderen?”, riposteerde de interviewer. Het antwoord van De Kanter was op zijn minst opmerkelijk. “In de zorg wordt geld verdiend met ziekte.” Stoppen met roken dan maar, liefst met hogere accijnzen, aldus De Kanter. Preventie, en dan van Sick Care naar Health Care.