Wijerode biedt patiënten rust en sfeer ‘Dit gebouw valt als een warme mantel om je heen’

aNa jaren van overleg, plannen maken en uitstellen, werd op 11 november 2014 dan toch het nieuwe GGZ behandelcentrum Wijerode in Heerlen geopend. Dit werd gedaan door Theo Bovens, Gouverneur van Limburg. Drie maanden na deze opening overheerst bij personeel, cliënten, familie en beleidsbepalers vooral een gevoel van trots.

Dankzij de in totaal 140 eenpersoonskamers kunnen evenzoveel senioren hier voor korte, middellange of lange termijn verblijven. Bertille Soogelée en Noud Engelen, respectievelijk manager vastgoed en directeur bij Mondriaan Ouderen, vertellen over de bouwvisie en de keuzes die gemaakt zijn met betrekking tot inrichting en voorzieningen.

Eigen kamer
“De voormalige onderkomens voldeden niet meer aan de moderne kwaliteitseisen”, zo verklaart Soogelée de reden voor nieuwbouw. “De patiënten zaten bovendien verspreid over diverse gebouwen en locaties: van Heerlen tot in Maastricht. Het was ons doel om alle groepen in één gebouw onder te brengen. Dat plan ontstond al in 2002, maar is om diverse redenen uitgesteld en aangepast. Uiteindelijk was het van essentieel belang dat de patiënten allemaal recht hadden op een eigen kamer inclusief eigen sanitair. Nee, geen sfeer van een appartement, maar een aantal huiselijke elementen horen daar wel bij. De mensen verblijven hier voor enkele weken tot soms zelfs een aantal jaren. Uiteindelijk is het ons doel dat iemand weer terug naar huis kan.”

Natuurlijk materiaal
Het behandelcentrum Wijerode is gepositioneerd in een natuurrijke omgeving. Om het gebouw passend bij die omgeving te maken, is vooral voor natuurlijke materialen gekozen. Denk bijvoorbeeld aan sedumdaken, veel openheid door het veelvuldige gebruik van glas, maar ook ambachtelijke, rode bakstenen. “Een huis is ook gemaakt van bakstenen”, zo verklaart Soogelée de keuze. “De transparante sfeer draagt bij aan de healing environment. Overal valt het daglicht royaal naar binnen. De geslotenheid is passé. Zeker in vergelijking met de gebouwen die in het verleden voor deze groep werden gebouwd. Hier is geen plaats meer voor lange, rechte, witte gangen. In Wijerode kiezen we voor meanderende gangen en zijn de voordeuren van de kamers voorzien van een prettige, rustige kleur. Sfeer en rust zijn voor iedereen binnen dit gebouw van groot belang.”

Sprekend gebouw
Directeur Noud Engelen knikt instemmend. “De eerste reacties zijn vooral positief. Toen ik bij mijn eerste werkdag hier binnenwandelde, voelde het gebouw als een warme mantel die zich om mij heen sloeg. Het is vooral een sprekend gebouw, dat zeker niet als een instituut oogt. Ja, het is één gebouw, maar de kleinschaligheid overheerst zowel in de woonvormen als op de andere afdelingen.”

Als de bezoekers het gebouw betreden, wandelen ze direct de centrale hal in. Deze dient als ontmoetingsruimte, is voorzien van een cateringservice en is voor iedereen toegankelijk. Dus voor patiënten, familie en vrienden en het personeel. Tevens zijn hier de activiteitenbegeleiding, internethoek, een winkeltje en een kapsalon gevestigd. “In het centrale gebouw zijn verder therapieruimten te vinden van onder andere fysio- en ergotherapie en de polikliniek.” Om de behandeling te ondersteunen en een gezond verblijf te bevorderen, is nog een aantal andere voorzieningen in en om het gebouw verwerkt, zoals een hydrosoundbad, een bewegingstuin, diverse zorgcommunicatiemiddelen plus binnen- en buitentuinen. “Dankzij de zorgcommunicatiemiddelen verlichten we het werk van onze verpleegkundigen en verhogen we de veiligheid van de patiënten”, zo zegt de directeur ter afsluiting. “Die aspecten zijn bij moderne zorg van enorm belang. Deze regio heeft de komende decennia te maken met een sterke vergrijzing, maar dankzij Wijerode zijn wij hier optimaal op voorbereid. Ouderen kunnen langer thuis blijven wonen, als er tegelijkertijd specialistische, intramurale voorzieningen beschikbaar blijven, als behandeling en hulp noodzakelijk zijn.”

Kennis en ervaring doorslaggevend bij keuze voor Kemtec
Bij de voorselectie van de W-installateur voor het bouwteam van het project FPA op het gebied van Zorg, heeft de opdrachtgever Kemtec geselecteerd. De kennis en ervaring van Kemtec met vergelijkbare bouwteamprojecten was hierbij doorslaggevend. Tevens was de voorgestelde aanpak van dusdanige aard dat de opdrachtgever de opdracht aan Kemtec toevertrouwde.

Niet alleen de specifieke eisen van justitie en de ervaring met soortgelijke projecten waren doorslaggevend, maar ook de kennis en ervaring bij het ontwerpen van een duurzame en onderhoudsvrije installatie afgestemd op het gebruik. Deze ervaring komt niet alleen ten goede aan de technische aspecten, maar is tevens van belang bij het uitvoeren van de werkzaamheden bij zorginstellingen waarbij veiligheid en het beperken van overlast voor patiënten en personeel voorop staat.

In de ontwerp- en uitvoeringsfase heeft zich de meerwaarde van het bouwteam nogmaals bewezen: een korte doorlooptijd, relatief vroege budgetgarantie, geen langdurig en kostbaar aanbestedingstraject en een lagere en transparante prijsvorming. Mede dankzij de actieve rol van de opdrachtgever, is men er in geslaagd om het gebouw naar wens en binnen het budget en de bouwtijd van de opdrachtgever te realiseren.

Werkgroep zorgt samen met Artimo voor aankleding interieur
Om de juiste keuzes te maken voor het interieur van Wijerode, is Mondriaan de werkgroep Interieur gestart. Deze groep stelde samen met Artimo, specialist op het gebied van onder andere overgordijnen en vitrages, een gedegen Programma van Eisen op.

“Samen met Artimo hebben wij al diverse projecten succesvol afgerond”, aldus Susan Kurvers. “Ook deze keer fungeerde Artimo als intermediair. In het Programma van Eisen zijn onder andere de stofkeuzes, kleurstellingen en het type rails bepaald. Verder is bij de keuzes vanzelfsprekend rekening gehouden met de wettelijke voorschriften, waaronder de brandveiligheidsaspecten. “De architect heeft dit gebouw een specifieke uitstraling gegeven; daar sluit de raamstoffering volledig op aan. Gezamenlijk bewaken zij de naleving van de selectiecriteria.” Interbase is uiteindelijk geselecteerd voor de raamstoffering. Naast de overgordijnen en vitrages voor cliëntenkamers en de gezamenlijke huiskamers, leveren zij ook de panelen in de grote ontmoetingsruimte. “Begin 2014 is begonnen met de levering, zodat bij de ingebruikname in september alles gereed was.”

Limburgs buiten naar binnen gehaald
Het idee van de architect om het Limburgs buiten naar binnen te halen, hebben wij letterlijk vertaald in de entree. Een lange houten bank leidt daadwerkelijk van buiten naar binnen.

Locatie Wijerode moet een plek zijn waar hoogwaardige zorg, rust en ruimte elkaar versterken. Aan ons de uitdaging om de huiskamers een verlengstuk te laten zijn van de omringende eenpersoonskamers. Een ruimte waar men zich thuis voelt en op het gemak; ook als de samenstelling van de groep verandert.

Daarom is gekozen voor tafels die zowel los geplaatst als gekoppeld kunnen worden. Banken, fauteuils, alle elementen kunnen onderling geschoven worden en materialen en kleuren zijn erop afgestemd. Het kleuren- en stoffenpalet voor het meubilair is gebaseerd op de lange gangen die de huiskamers verbinden. De muren zijn verrijkt met natuurfoto’s van Limburgse landschappen, de inspiratiebron voor onze interieurontwerpers.

Ook in het restaurant is de natuur leidend, met een warme, oranje binnenzone die uitwaaiert naar een frisse daglichtzone. En ook hier geldt de flexibiliteit van de meubelopstelling, zodat bewoners en gasten het desgewenst kunnen aanpassen.

FEITEN EN CIJFERS

Project    GGZ Behandelcentrum  Wijerode, Heerlen
Opdrachtgever    Mondriaan
Architect    DMV Architecten, Kerkrade
W-Installaties    Kemtec, Budel
Los meubilair    Vervoort Meubelen, Goirle
Gordijnen    Artimo Textiles, Roosendaal
Overige adviseurs     Brekelmans constructeurs, Deerns installatie adviseurs, RO groep bouwmanagement, Grontmij terreinontwerp
Start nieuwbouw    augustus 2012
Totale oppervlakte gebouw    12.274 m2
Capaciteit    140 klinische plaatsen met polikliniek
Investering zorgcentrum    circa € 25.000.000, inclusief btw en voorbereidingskosten
Aantal eenpersoonskamers    140
Aantal huiskamers    14
Restaurant    80 plaatsen