Woon-zorgcentrum with a view | Nieuwe Ocura-voorziening zet in op kleinschaligheid en huiselijkheid

In april 2019 opende het splinternieuwe woon-zorgcentrum Ocura, met plaats voor 76 zwaar zorgbehoevende ouderen. De warme, huiselijke sfeer springt bij het binnenkomen in het oog, net als de natuurlijke materialen, lichte kleuren en grote ramen. Kers op de taart voor de bewoners en medewerkers zijn de fantastische uitzichten: statige kastanjebomen, een patio en het Ursulinenklooster van Herk-de-Stad.

Op de benedenverdieping vind je de kantoren, de kinesitherapieruimte, de cafetaria en het kapsalon.

Kleine leefgroepen

Full house bij Ocura in Herk-de-Stad. Er wonen 66 ouderen permanent in de voorziening, evenals tien wisselende bewoners die er tijdelijk verblijven om de mantelzorgers te ontlasten. Op 18 november opent het dagcentrum voor nog eens vijftien gasten. Anders dan de meeste voorzieningen werkt Ocura in kleine leefgroepen. Huiselijkheid was dan ook één van hun belangrijkste voorwaarden voor het nieuwe woon-zorgcentrum. Dave Roosen, campusdirecteur van het Ocura Woonzorgcentrum: “Klassieke verzorgingshuizen hebben meestal allemaal kamers die uitkomen op lange gangen, weinig gemeenschappelijke ruimte en één grote refter. Wij kiezen bewust voor kleinschaligheid, met leefgroepen van twaalf mensen.”

De leefruimten hebben kamerhoge ramen die voor veel lichtinval zorgen.

“Die leefgroepenwerking moest zich uiteraard vertalen in de architectuur van het nieuwe gebouw”, zegt Michael Seys, architect en partner bij archipelago. “Per verdieping zijn er drie leefgroepen en is er telkens een keuken, woonkamer en badkamer. Het ruime terras van de woonkamer kijkt uit op de patio. En vlak bij die gemeenschappelijke ruimtes liggen de slaapkamers. Zowel aan de binnenkant van het gebouw – naar de patio toe – als aan de buitenkant hebben de leefruimten kamerhoge ramen die zorgen voor heel veel natuurlijk licht.”

Michael Seys, architect en partner bij archipelago.

Alle comfort in gemeenschappelijke badkamers

In de slaapkamers komen de grote ramen terug. Elke kamer is 26 m² groot en heeft een slaap- en sanitairgedeelte die van elkaar worden gescheiden met schuifdeuren. Aan de plafonds hangen rails om foto’s en kaders gemakkelijk op te hangen zonder klop- en boorwerk.      
Zich grondig wassen doen de bewoners niet op de kamer, maar in de volledig uitgeruste badkamer van de leefgroep. Roosen: “Al onze mensen zijn zwaar zorgbehoevend. Daarom hebben we niet gekozen voor aparte douches op de kamers, maar voor een badkamer per leefgroep met alle voorzieningen. Die heeft een douche, een douchebrancard en een warmtestraler voor mensen die het snel koud hebben. In het bad kunnen we mensen helemaal laten ontspannen met geluiden, massagestralen en gekleurde lichten.”

Dave Roosen, campusdirecteur van het Ocura Woonzorgcentrum.

Leven in de brouwerij met moderne cafetaria

Roosen: “Op de benedenverdieping van het gebouw vind je onze bureaus, de kinesitherapieruimte, de cafetaria en de kapsalon. Overal staan huiselijkheid en gastvrijheid centraal. We hebben een sociale dienst die de onthaalgesprekken doet. Die mensen nemen ruim de tijd voor de bewoners en hun familie. Een warm, persoonlijk contact, daar gaan we voor. Daarmee bieden we een tegenwicht tegen de onlinecultuur.”

Ocura kiest voor kleinschaligheid en huiselijkheid, met leefgroepen van 12 mensen.

Wie in de hal van het woon-zorgcentrum staat, wordt meteen getriggerd door de cafetaria. Met de vrolijke kuipzeteltjes, kleine tafels, grote ramen en het zuidelijk georiënteerde terras heeft die veel weg van een hippe koffiebar, maar dan met democratische prijzen. De cafetaria wordt gerund door vrijwilligers en is elke namiddag open, ook voor een ruimer publiek. Roosen: “Er stoppen weleens groepjes wielertoeristen om bij te tanken. Ook de familie van onze bezoekers blijft hier met plezier wat langer hangen. Dat brengt leven in de brouwerij.”

Zicht op het klooster

Het verbaast ons niet dat er wielertoeristen stoppen bij Ocura, want met het uitzicht op het klooster zou het terras van de voorziening weleens het mooiste van Herk-de-Stad kunnen zijn. Seys: “Het woon-zorgcentrum plooit zich eigenlijk rond het klooster van de zusters Ursulinen die meer dan 160 jaar actief zijn geweest in het Herkse onderwijs. Voor het ontwerp moesten we ook rekening houden met een oud bakkershuisje op de site – net zoals het klooster een beschermd monument. En achteraan staat een groep kastanjebomen die voor een heel mooi uitzicht zorgt. Naast het woon-zorgcentrum wordt er gebouwd aan een buitenschoolse kinderopvang en het nieuwe Trompetplein is een mooi verlengde van het dorpscentrum. In welke leefgroep je ook woont, je hebt dus altijd een fantastisch uitzicht vol leven.”      

Met de vrolijke kuipzeteltjes, grote ramen en het zuidelijk georiënteerde terras heeft de cafetaria veel weg van een hippe koffiebar.

Natuurlijke materialen, lichte kleuren

Seys: “Het gebouw laat zich gemakkelijk lezen. Je komt binnen in het hart van de voorziening met toegang tot de cafetaria, het dagcentrum en de liften naar het woongedeelte. Boven krijg je dezelfde logische indeling. Als je de lift uitstapt, heb je direct zicht op de verpleegpost, een centraal aanspreekpunt voor bewoners en familie. De kapel en patio zijn oriëntatiepunten op elke verdieping. En je vindt intuïtief de voordeuren van de drie leefgroepen terug. Geen lange gangen, geen pijltjes. Alles is dichtbij.” Roosen: “Verder hebben we aandacht besteed aan ruimte, licht en lucht in het gebouw. De plafonds en deuren zijn hoog. Alles is afgewerkt in natuurlijke materialen en lichte kleuren: witte muren, lichte vloeren en blank hout. Je zult trouwens nauwelijks dienstkarren in onze gangen zien. Alle spullen zitten in de ingemaakte kasten op de gang. Makkelijk bereikbaar voor ons personeel én uit het zicht van bewoners en bezoekers. Die rustige omgeving heeft als voordeel dat onze bewoners niet te veel prikkels krijgen.”

De verpleegpost is een centraal aanspreekpunt voor bewoners en familie.

Techniek: van automatische screens tot een beleef-tv

Ocura investeerde ook heel wat in domotica. Sensoren sturen de verlichting en zonneschermen. Alle leefgroepen zijn beveiligd met een codeslot. En hulp vragen doen de bewoners via hun speciale gps-horloge. Dat geeft ook een noodsignaal bij bepaalde bewoners – bijvoorbeeld mensen met dementie – als ze het gebouw verlaten.

In het interieur krijgen ruimte, licht en lucht de bovenhand.

Daarnaast zijn er in het woon-zorgcentrum heel wat technische snufjes voor een zinvolle dagbesteding. Roosen: “We hebben een Memoride. Dat is een hometrainer die gekoppeld is aan een scherm waarmee onze bewoners fietsen via zelfgekozen routes – in de buurt waar ze hebben gewoond of waar ze op vakantie zijn geweest. Binnenkort komt er ook een beleef-tv. Dat is een interactief touchscreen om spelletjes mee te spelen, oude liedjes mee te zingen en herinneringen aan vroeger op te roepen. En we zamelen geld in voor een rolstoelfiets.”

Door de logische indeling laat het gebouw zich gemakkelijk lezen – zónder wegwijzers.

Wat vinden de bewoners en hun familie van de nieuwe stek? Roosen: “We krijgen hartverwarmende reacties. De mensen voelen zich hier thuis. We hebben bovendien een volledige bezetting. Op onze opendeur trokken we maar liefst 500 bezoekers. En op onze jobdag meldden zich 200 kandidaten aan. Als campusdirecteur kan ik mij niets mooiers wensen. Na een lang bouwproces valt nu alles in zijn plooi.”  

De cafetaria is elke namiddag open, ook voor een ruimer publiek.