Ziekenhuis Oost-Limburg Genk

Op campus Sint-Jan van het Ziekenhuis Oost-Limburg (ZOL) in Genk vond de voorbije jaren een ingrijpende bouw- en vernieuwingsoperatie plaats. Nieuwe pronkstukken als het K-blok, het functionele N-blok en de ruime personeels­parkeergarage zorgden onlangs nog voor een verdere optimalisatie van de medische werking en de circulatie van medewerkers en patiënten. Met de recente voltooiing van de vierde uitbreidingsfase, is het masterplan dat in 1996 ontwikkeld werd, volledig gerealiseerd.

Het ZOL Genk is een modern ziekenhuis in volle expansie, met campussen in Genk, Waterschei en Lanaken. Al tijdens de fusie die in 1995 plaatsvond, werd beslist om te evolueren naar twee campussen met ziekenhuisactiviteiten. Om dit alles enigszins te stroomlijnen, stelde de directie in samenwerking met THV Archiduk-ar-te-STABO een zorgstrategisch masterplan op. De architectuur en de uitwerking van de technieken voor de verschillende nieuwe realisaties werden evenredig verdeeld onder ar-te-STABO en Archiduk, dat inmiddels is overgenomen door VK. Het masterplan werd opgedeeld in vier VIPA-projecten (Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden), waarvan de realisatie uiteindelijk ruim twintig jaar in beslag nam. Begin dit jaar werd het vierde en laatste VIPA-project afgerond, een absolute mijlpaal in de ontwikkeling van het ZOL.

Nieuw gezicht
VIPA 4 omvatte verschillende deelprojecten die zo goed als simultaan uitgevoerd werden: de bouw van het K-blok, het N-blok, een nieuwe personeels­parkeergarage en de verbouwing en renovatie van een reeks bestaande afdelingen. De meest opvallende realisatie is zonder twijfel het prominente K-blok, waarvan de gevel is bekleed met kleurrijke glaspanelen. ›
Dit markante gebouw huisvest niet enkel de diensten die oorspronkelijk op campus André Dumont in Waterschei gevestigd waren, maar ook enkele extra functies: vijf verpleegafdelingen geriatrie plus de polikliniek, de afdeling pneumologie, een cardio-thoraxcentrum met zeven interventiezalen voor hoofdzakelijk hartkatheterisaties en een cardiale revalidatieafdeling.

“De benodigde vierkante meters waren uiteindelijk veel groter dan initieel voorzien, wat uiteraard ook een belangrijke impact had op de architectuur”, vertelt ir. Philip Verheye, manager technische zaken in het ZOL. “Even vreesden we dat het K-blok visueel te zeer zou domineren, maar uiteindelijk valt het mee en is het in wezen het nieuwe gezicht van het ziekenhuis.”

Gestapelde functies
Iets minder opvallend, maar daarom zeker niet minder belangrijk is het N-blok aan de achterzijde van het complex. Deze had aanvankelijk een puur logistieke invulling, maar heeft er gaandeweg een aantal ziekenhuisfuncties bijgekregen. Op het semi-ondergrondse niveau van dit gelaagde complex is het centraal magazijn ondergebracht. Op de begane grond bevindt zich de apotheek, en op de eerste verdieping vier nieuwe operatiezalen met pickstraat. Hierdoor is de operatieafdeling van campus Sint-Jan nu uitgebreid van veertien naar achttien zalen. De tweede verdieping is integraal gereserveerd voor het laboratorium.

“Het N-blok is als het ware een Big Mac van gestapelde functies”, aldus Iwein Meyskens, ir. architect-bestuurder bij ar-te. “Wat werd aangekondigd als een magazijn met een ziekenhuisapotheek en een laboratorium, is uiteindelijk een volwaardig ziekenhuisgebouw geworden dat zelfs plaats biedt aan enkele operatiekamers, die toch het hart van het ziekenhuis vormen.Deze mix tussen logistiek-functioneel en medisch-operatief is vrij uniek voor dit type gebouwen. Het N-blok heeft een betonnen sokkel en is daarboven bekleed met de karakteristieke rode baksteen die je ook in de rest van het complex terugvindt. De boogvormige kap die het volume zo typeert, herbergt de luchtgroepen en bestaat uit een grijze staalbeplating die verwijst naar de golfplaten die op de originele ziekenhuisgebouwen lagen.”

Ingenieuze klimaatsturing
De geleidelijke functionaliteitsuitbreiding in het K- en het N-blok had uiteraard ook een aanzienlijke invloed op de dimensionering van de technieken. De klimaatsturing vanuit het centrale energiegebouw voldeed niet langer om het vereiste (koel)vermogen te genereren. “We hebben heel wat moeten bijsturen om in te spelen op de veranderende balans tussen warmte- en koudevraag. Door de grotere hoeveelheid medische apparatuur en de evolutie van de ICT-infrastructuur, is tegenwoordig veel meer koeling nodig dan vroeger”, vertelt Frank Mellaerts, diensthoofd technieken en bestuurder bij STABO.

“Op het dak van het K-blok hebben we bijvoorbeeld een extra koelcentrale moeten plaatsen om de piekmomenten in de zomer te kunnen opvangen. De klimaatregeling van de nieuwe en vernieuwde afdelingen gebeurt via een laagtemperatuursysteem op basis van warmtepompen en klimaatplafonds. In de koudere maanden van het jaar blazen we de overtollige warmte niet zomaar af, maar recupereren we deze om de rest van het ziekenhuis mee te verwarmen. Het ziekenhuis houdt zichzelf dus op temperatuur met die warmtepompen, want in één energetische inspanning wordt zowel koude als warmte geleverd. De verlichting en de zonwering zijn aangesloten op een DALI-bussysteem, zodat we ze naar wens kunnen aansturen, programmeren, dimmen en sluiten. Patiënten kunnen dit zelf bijregelen via hun bediening aan het bed.”

Discreet parkeergebouw
Een derde deelproject binnen de vierde uitbreidingsfase was de bouw van een nieuwe personeelsparkeergarage met achthonderd plaatsen. Doordat de functies van campus André Dumont in Waterschei overgeheveld zijn naar het nieuwe K-blok, krijgt de locatie nu meer personeel en patiënten over de vloer. Via de bouw van de personeelsparkeergarage naast het N-blok, anticipeerde campus Sint-Jan op de toenemende parkeerdruk. “Door zijn reflecterende gevelbekleding is het parkeergebouw discreet aanwezig”, licht Iwein Meyskens toe. “In plaats van de karakteristieke rode baksteen hebben we een gecoate, geperforeerde en geplooide stalen beplating gekozen, die de aanpalende gebouwen en het omliggende groen weerspiegelt. We hebben de gebruikte profilering, modules en schakeringen nauwgezet geselecteerd, zodat je van buitenaf een zeer dynamisch en differentieel beeld krijgt – alsof er een gordijn rond het gebouw hangt. Het is dus geen pure ‘integratiearchitectuur’ zoals het N-blok.”

Meyskens vervolgt: “Het was ook onze ambitie om er de beleving te maximaliseren. Enerzijds hebben we een concept uitgewerkt van kolommenvrij parkeren met overspanningen van 17 meter. Anderzijds dient de perforatie in de gevelbekleding niet enkel om de vereiste vijftig procent luchtdoorlaatbaarheid te realiseren, maar heeft het ook een visueel-psychologisch nut. Als je van binnen naar buiten kijkt, denk je de aanwezige beplating automatisch weg en heb je een mooi uitzicht op de omgeving. Voorts hebben we in dezelfde stijl ook enkele doorgangen voor het personeel gemaakt, zodat ze – beschut tegen de regen – van de parkeergarage naar het ziekenhuis en terug kunnen lopen. Op het eerste niveau hebben we een loopbrug gemaakt die aansluit op het G-blok. Daarnaast zorgt een ondergrondse doorgang voor een verbinding met het H-blok en het N-blok. Op het dak van het parkeergebouw zijn bovendien 5.000 m² zonnepanelen gelegd, die met 470890 Wp 2,2 procent van het totale energieverbruik op de locatie verzorgen.”

Intensief traject
Daarnaast loopt er ook nog een project van interne verbouwingen en renovaties van verouderde verpleegafdelingen (1000 m² per afdeling). “Hierbij gaan we zeer grondig te werk”, legt ir. Philip Verheye uit. “We strippen tot op het betonskelet om grondig te kunnen isoleren, alle technieken en leidingen te kunnen vernieuwen en de afwerking te moderniseren en te verfraaien. Qua beleving is het een verschil van dag en nacht. Het geheel is fris aangekleed en dankzij een ruimtelijke herschikking zijn de tweepersoonskamers voortaan groter. Waar de verpleegafdelingen vroeger ‘rug aan rug’ tegen elkaar lagen en volledig gescheiden waren, zijn ze nu samengevoegd tot één grote afdeling met een centrale verpleegpost en gemeenschappelijke ruimten. Zes van de tien te renoveren afdelingen zijn inmiddels al opgeknapt. Ook de dienst medische beeldvorming en de entree zijn in een nieuw jasje gestoken.”

VIPA 4 was een intensief traject dat in slechts twee à drie jaar tijd afgerond werd. Hoewel de voorbije drie jaar erg intensief waren, blikken Verheye en zijn collega’s nu al vooruit naar de komende decennia. “We zijn al begonnen met het ontwerp van het volgende masterplan voor de creatie van een zorgstad waar ook andere zorggerelateerde functies en initiatieven hun plaats hebben. De campus blijft immers maar groeien, onder meer doordat ook een aantal externe partners zich vestigen op onze locatie. Vorig jaar opende het Kinderpsychiatrisch Centrum zijn deuren, en vanaf september kunnen studenten verpleegkunde terecht op Campus LiZa, een gezamenlijk gebouw van de UCLL en HBO Verpleegkunde Genk, recht tegenover het K-blok. Door een wijziging van het Ruimtelijk Uitvoerings Plan (RUP) krijgen we er rond de bestaande campus bovendien nog eens achttien hectare bij, een verdubbeling van de huidige oppervlakte. Campus Sint-Jan zal zich dus ook de komende jaren en decennia verder blijven ontwikkelen.”

Tekst: Tim Janssens

FEITEN EN CIJFERS
Architect Arte, Leuven
Technieken Stabo, Leuven
Plafondtiliften Ergocare, Enschede
Buispostsystemen Swisslog, Apeldoorn
Gordijnen Arido, Izegem
Zusteroproepsystemen Televic, Izegem
Binnendeuren De Coene Products, Gullegem

	Projectinfo

Binnendeuren met PURE-kantlatten voor ZOL Genk
Als ervaren deurenfabrikant is De Coene Products trots dat het via Potteau Labo technische binnendeuren heeft geleverd voor ZOL Genk. Het is het eerste grote project waarvoor deuren met PURE-kantlatten werden geleverd. PURE, onze nieuwste innovatie, is een 7 mm zichtbare kantlat die naadloos wordt verbonden met het deurblad. Het materiaal is extreem stootvast en uiterst hygiënisch, perfect afgestemd op de behoeften van de zorgsector.

Bovendien werd voor dit project de ontwikkeling van PURE in een stroomversnelling gebracht om het aanbod van de sterke kantlat mogelijk te maken. De grootste uitdaging was om onze kantlat in RF-uitvoering te kunnen aanbieden, een belangrijke vereiste voor de zorgsector. De functionaliteit gaat hier zeker niet ten koste van de esthetische waarde, omdat het gaat om een contrast van een HPL met houtdecor in combinatie met een warm-ogende PU-kantafwerking. De deuren werden geplaatst in Mecop-omlijstingen die dezelfde kleur kregen als de PURE.

In totaal zijn ongeveer een zeshonderdtal deuren uitgeleverd, zowel draai-, zwaai- als schuifdeuren.

Gordijnen van Arido sieren ramen van de ZOL-campus
De nieuwe en gerenoveerde gebouwen en afdelingen op ZOL-campus Sint-Jan in Genk worden ingericht met aandacht voor de beleving van patiënten en personeel. Het interieur is fris en decoratief, onder meer dankzij de gordijnen van Arido (Izegem) die de raampartijen sieren.

“Overal is dezelfde stof gebruikt, die overigens spe­ciaal voor het ZOL is geweven”, vertelt Rita Desmet. “Het betreft effen grijs linnen in Trevira CS, een brandvrije, antibacteriële samenstelling die prima geschikt is voor toepassing in zorginstellingen. Naast duurzaamheid was esthetiek het belangrijkste aandachtspunt. Onze gordijnen moeten bijdragen aan de creatie van een huiselijke sfeer. Tegelijkertijd moeten ze discreet op de achtergrond aanwezig zijn, zodat sprake is van een harmonieus geheel. Het resultaat mag er zijn. We hebben al veertig jaar ervaring in het uitvoeren van zorgprojecten en zijn erg blij dat we deze referentie aan ons ruime portfolio kunnen toevoegen.”

Ziekenhuis Oost-Limburg in Genk kiest voor plafond-tilsystemen van Ergocare
Na een intensieve voorbereiding heeft het Ziekenhuis Oost-Limburg in Genk gekozen voor de kennis en kunde van Ergocare. Met de toepassing van plafondtilsystemen investeert ook het ziekenhuis in Genk in het welzijn van verpleegkundigen en patiënten.

In totaal zijn er 89 X-Y-systemen geplaatst, verdeeld over meerdere afdelingen. Door het toepassen van X-Y-systemen ontstaat er een volledige bewegingsvrijheid in de kamers. In combinatie met de GH1 Flexibele tilcassette, kan de zorg op elk gewenst moment de tilhandeling uitvoeren.

De vaste rails is weggewerkt in het systeemplafond, zodat deze niet zichtbaar is. Elke rail wordt voorzien van een loopwagen, waaraan één van de 26 flexibel in te zetten tilcassettes gekoppeld kan worden.
In combinatie met de flexibele digitale weegunits en een breed assortiment aan tilbanden, is ook dit ziekenhuis klaar voor de toekomst.