ZNA Cadix is officieel eigendom van Ziekenhuis Netwerk Antwerpen

Het nieuwe ziekenhuis ZNA Cadix is nu officieel eigendom van Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA). De aannemers en architecten hebben de sleutels symbolisch én plechtig overhandigd aan ZNA-voorzitter en Antwerps schepen Els van Doesburg en CEO van ZNA Wouter De Ploey. De eigenlijke ingebruikname moet in maart 2023 plaatsvinden.

Het nieuwe centrumziekenhuis langs de uitvalswegen aan de rand van de oude havenbuurt moet het zorgaanbod van het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen (ZNA) optimaliseren. De architectuurwedstrijd voor bouwteams moest niet alleen een ontwerp opleveren, maar ook een locatie. Het winnende team Kairos – Euro Immo Star – VK Architects & Engineers – Robbrecht en Daem architecten – Omgeving stelde een centrale locatie in een groene omgeving voor, tussen park Spoor Noord, de oude havendokken en de stadskern.

Het ziekenhuis verankert zich in het stedelijk weefsel door het gelijkvloers integraal vrij te geven als publieke zorgboulevard met pleinfunctie voor voetgangers en fietsers. Gemotoriseerd verkeer (ambulances en logistiek transport incluis) wordt volledig ondergronds afgewikkeld. Ook niveau 3 behoort toe aan het publiek, met een panoramaverdieping en terras met een mooi zicht op de stad, de haven en het park.

De werken aan ZNA Cadix gingen in mei 2016 van start en werden deels gefinancierd met subsidies van de Vlaamse Overheid en deels met eigen middelen. ZNA Cadix wordt een hoogtechnologisch algemeen ziekenhuis met veertien operatiezalen, een gespecialiseerd traumacentrum en meerdere focusklinieken als speerpunt. In maart 2023 neemt het ziekenhuis de fakkel over van het oude ZNA Stuivenberg, dat na 139 jaar verhuist. Alleen het Psychiatrisch Ziekenhuis Stuivenberg blijft op de huidige site. Ook een aantal diensten van andere ZNA-sites verhuizen naar de nieuwe locatie.

Het nieuwe ziekenhuis verwacht jaarlijks 200.000 patiënten en zal 1.200 mensen tewerkstellen. Met 361 erkende bedden en veertien operatiezalen wordt het ook het grootste ziekenhuis binnen de Antwerpse ring. En met een hoogte van 88 meter is het nu al het op drie na hoogste gebouw van Antwerpen. Van de immense dakoppervlakte van 65.000 m² bestaat 4.500 m² uit groendak. Om met de trap het volledige verticale traject af te leggen, moet je circa vijfhonderd treden overwinnen. Maar voor het transport tussen de tweeëntwintig niveaus, waarvan twee ondergronds, staan ook achtentwintig ‘intelligente’ liften in. “De software vraagt vooraf hoeveel mensen zich naar welke verdieping willen begeven en becijfert vervolgens welke personen samen welke lift kunnen gebruiken. Zo blijven de wachttijden beperkt en zitten de liften niet overvol”, zegt projectdirecteur Tom De Backer
(VK Architects & Engineers). Er zijn afzonderlijke liften geplaatst voor het beddentransport en de logistieke functies.

De verticale vorm, de plint en het programma van ‘health center’ zijn kenmerken van een bepaalde strengheid en stedelijkheid. Maar de ontwerpers introduceerden ook een grote mate van huiselijkheid, bevattelijkheid en natuurlijkheid. Het belangrijkste element hiervan is de sterke aanwezigheid van daglicht, binnengetrokken via kleine en grote binnentuinen en buitenruimtes. Ook de centrale betonnen spiraaltrap zorgt voor een organische beweging in het orthogonale volume. Tijdens de sleuteloverhandiging was dit brutalistische volume echt dominerend. Vermoedelijk zal die dominantie verzacht worden nadat winkeluit­baters en dienstverleners de aanpalende, brede en hoge zorgboulevard hebben ingevuld.

De beperkte grondoppervlakte noodzaakt dat het gebouw zich in de hoogte organiseert. In het onderste deel van de gelaagde opbouw bevinden zich alle poliklinische activiteiten met consultatieruimtes, kenniscentra en alle medisch technische diensten. Bovenop de sokkel bevinden zich L-vormig de verschillende verpleegeenheden. Daarop is een administratief blok geplaatst.

“Nu ZNA Cadix bouwkundig is opgeleverd, beginnen we meteen met de volgende fase”, stelt De Ploey. “Daarin maken we de meer dan duizend ruimtes klaar voor hun nieuwe functie. Tegelijkertijd kunnen onze medewerkers hun nieuwe werkomgeving grondig leren kennen en zorgen we voor de nodige opleiding over de nieuwe werking.” 

De inrichting van het nieuwe ziekenhuis zal in verschillende fasen verlopen. Eerst worden honderden leveringen naar de juiste plek in het gebouw gebracht, zo nodig gemonteerd en in dienst gesteld. Eerst is de laagtechnologische en niet-medische uitrusting aan de beurt. Het gaat, naast de bedden om onder meer 2.861 houders voor ontsmettingsalcohol, 3.436 houders voor wc-rollen, handdoekdispensers, zeepdispensers, ontsmettingsdoekjes en handschoenen en meer dan 800 kapstokken.

“Om de patiëntveiligheid te garanderen, gaan we de komende twaalf maanden het gebouw grondig controleren. Alle toestellen, leidingen en processen testen we meermaals. Er komt een testdag als ziekenhuis, een proefverhuis en een grootschalige test van het ziekenhuisnoodplan. Dat wordt afgekondigd bij bijvoorbeeld een ramp in de stad met verschillende slachtoffers. Zo kunnen we met een gerust hart aan de slag gaan in ZNA Cadix”, legt projectleider Joke Dujardin (ZNA) uit.