‘Het is hier goed wonen en werken’

Aan de gevel van het nieuwe verpleeghuis Sint Anna in Boxmeer valt te lezen ‘bonum est hic habitare’. De Latijnse tekst is een verwijzing naar de religieuze achtergrond van Sint Anna en betekent ‘het is hier goed wonen’. Nu de bewoners allemaal zijn verhuisd en de rust is wedergekeerd, was de toevoeging ‘et laborare’ aan de gevel misschien wel op zijn plaats. De nieuwbouw zorgt voor een enorme technologische vooruitgang, wat maakt dat het ook voor de medewerkers ontzettend prettig werken is.

“Er is lang ontworpen aan het onderbrengen van het nieuwe verpleeghuis Sint Anna in de historische gebouwen van de Zusters van Julie Postel”, begint Bart van den Hork van architectenbureau de Witte Oss. “Het bleek uiteindelijk veel te complex om in de bestaande bebouwing tot een efficiënt gebouw te komen. Daarom is besloten om nieuw te gaan bouwen in de ‘wei’. In tegenstelling tot de oudbouw is het nieuwe gebouw direct als verpleeghuis ontworpen. Een gebouw dat niet alleen de dynamiek van de zorg kan opvangen de komende twintig tot dertig jaar, maar dat zelfs getransformeerd kan worden tot appartementen of kantoren, mocht tegen die tijd een pil tegen dementie zijn uitgevonden. Het geeft aan hoe ver we zijn gegaan in de flexibiliteit en multifunctionaliteit van het complex.”

Het nieuwe verpleeghuis beschikt over twintig woongroepen met ieder een centrale huiskamer en acht bewonersappartementen. “We hebben een blauwdruk bedacht die het toelaat om telkens twee woongroepen te koppelen tot een eenheid van zestien woningen”, legt Van den Hork uit. “Vervolgens is een configuratie gekozen, waarin we tien van deze eenheden heel efficiënt kunnen onderbrengen over drie niveaus, met in het achterhoofd de toekomstige flexibiliteit. Dat heeft geleid tot een heel effectief gebouw met drie strategische stijgpunten.” Volgens Van den Hork heeft ook de locatie voor een belangrijk deel het plan gestuurd. “Het verpleeghuis is gelegen in een prachtige landschappelijke omgeving in het Maasheggengebied aan de Maas. Vanuit elke woning is er zicht op het groen, de tuin of het landschap. Bewoners kijken nooit tegen een blinde gevel aan, maar ervaren veel daglicht en groen. Een ‘healing environment’ op zijn best.”

En dat laatste kan Melanie van Dorst, teamleider bij Sint Anna, als geen ander beamen. “Bewoners waren in het begin wat gespannen, want een verhuizing is voor deze doelgroep ontzettend ingrijpend. En trouwens ook voor ons als zorgmedewerkers. Veranderingen vinden we lastig”, zegt ze met een lach. “Nu we een aantal maanden verder zijn, is iedereen heel gelukkig met de nieuwe woon- en werk­omgeving. De stap van de bedompte oude situatie met donkerblauwe vloerbedekking en gele balies naar deze nieuwe moderne en frisse omgeving is gigantisch. Ook de kleinschalige woongroepen met acht in plaats van twintig bewoners per groep in het oude gebouw zorgen voor veel meer rust en overzicht. En het prachtige uitzicht over de Maas vanuit de balkons aan de centrale huiskamers is natuurlijk een mooi cadeau.”

De positieve feedback vanuit de gebruikers is ook een compliment aan Van Aarle de Laat. “Het succes van het project is toe te schrijven aan een optimale samenwerking tussen de betrokken partijen, gaande van de architect en constructeur tot de technisch adviseur en aannemer”, zegt Stijn van Osta, senior-adviseur bij Van Aarle de Laat. Het bouwmanagementbureau is in opdracht van Stichting Sint Anna al vanaf de planontwikkeling betrokken. “We hebben een haalbaarheidsstudie uitgevoerd, de financiering rond gerekend en de nodige overleggen gepleegd met (lokale) overheden om te zorgen dat het plan tot ontwikkeling kon komen. Ook hebben we zorggedragen voor de algehele coördinatie en de kwaliteitscontrole op de bouwplaats.”

Voordat er überhaupt gebouwd kon worden op het terrein van de Zusters van Julie Postel is het hele terrein ontvlochten én uitvoerig onderzocht. “We hebben heel veel zaken moeten oplossen”, erkent Van Osta. “Het is een bijzondere locatie, zo midden in het buitengebied. Behalve archeologisch onderzoek, is er ook milieukundig onderzoek gedaan en heeft er de nodige afstemming plaatsgehad met natuurorganisaties om de plaatselijke flora en fauna zo min mogelijk te verstoren. De ligging aan de Maas maakte bovendien dat we alleen in bepaalde jaargetijden mochten graven volgens een strikt regime van het waterschap. We zitten hier in een soort badkuip met kwelwaterproblematiek. Het was dus laveren tussen alle regelgeving en de vele stakeholders, maar dat is ons wel toevertrouwd.”

Ook Sint Anna heeft adequaat ingespeeld op het nieuwe onderkomen. “Omdat we in omvang zijn gegroeid naar in totaal 160 woningen, hebben we na de laatste fase in korte tijd relatief veel nieuwe bewoners opgenomen”, zegt Van Dorst. “Dat was wel een uitdaging, net als het verhuizen van de oorspronkelijke bewoners in drie fasen. Dankzij een goede coördinatie en afstemming is ook dat uitstekend verlopen. Iedereen is inmiddels verhuisd, behalve de zusters. Zij blijven in een vleugel van het voormalige hoofdgebouw wonen. We zijn nu in de nieuwbouw veel beter ingericht op de toenemende complexiteit van de zorgvraag, zowel qua mechanische hulpmiddelen als innovatieve technieken. Zo maken we gebruik van ‘leefcirkels’, waardoor er geen ‘gesloten afdelingen’ meer bestaan. In plaats hiervan behouden bewoners hun vrijheid, weliswaar gecontroleerd waar nodig en per persoon instelbaar. De technologische vooruitgang is gigantisch en draagt bij aan het behoud van de eigen regie.”

De kwaliteit van het nieuwe verpleeghuis is ook bij de omgeving niet onopgemerkt gebleven. “Net voor de laatste verhuizing hebben we een open dag georganiseerd en die is ontzettend goed bezocht”, zegt Van Dorst trots. “We hebben vele positieve reacties gekregen en zelfs nieuwe medewerkers aangenomen naar aanleiding van de open dag. Dat is misschien nog wel het grootste compliment aan de betrokken partijen.” Momenteel wordt het buitenterrein verder ingericht en wordt nog een fietsenberging gebouwd. “We hopen alles gereed te hebben voor de grote opening op 28 mei aanstaande”, zegt Van Osta tot besluit. 

· Selectie aannemer: april 2020

· Start nieuwbouw fase 1: 31 mei 2021

· Oplevering nieuwbouw fase 1: 21 juni 2022

· Sloop gebouw H: juli tot oktober 2022

· Demontage tijdelijke huisvesting: juli tot september 2022

· Start nieuwbouw fase 2a: oktober 2022

· Oplevering nieuwbouw fase 2a: 21 maart 2023

· Start nieuwbouw fase 2b: maart 2023

· Oplevering nieuwbouw fase 2b: januari 2024

· Sloop gebouw J: augustus tot november 2023

· Aanleg infrastructuur: november 2023 tot mei 2024