Een aneurysma verhelpen gaat tegenwoordig razendsnel. Bezette een patiënt hiervoor vroeger tien dagen een ziekenhuisbed, tegenwoordig is dat er hooguit één en binnenkort wordt het wellicht zelfs een dagbehandeling. Een nieuwe OK bouwen gaat in deze tijd ook sneller dan vroeger, althans zo verliep het in het Groene Hart Ziekenhuis (GHZ) in Gouda. In april 2023 ging in een patio van het complex de eerste paal de grond in voor de nieuwe hybride OK en op 4 september 2024 was de eerste (vaat)operatie al een feit. Een kwestie van nauwkeurig plannen, goed afstemmen met de omliggende afdelingen, de inzet van proven technology en werken met vaste bouwpartners.
De nieuwe hybride OK kreeg een bijzondere plek in de 40 bij 14 meter grote patio bij het restaurant. “Daarmee sluit deze aanwinst aan op het bestaande OK-complex op de tweede verdieping, waar zich acht generieke OK’s bevinden”, aldus Josbert Kamerbeek, Projectleider Bouwbureau van het GHZ. “Alle bestaande voorzieningen, zoals de holding en verkoeverruimten, zijn dus voor de nieuwe OK dichtbij voorhanden. De OK-ruimte zelf ligt op de tweede verdieping, alle installaties zijn op de dakverdieping ondergebracht. Het aardige is dat je van buitenaf echt niet kunt zien dat het nieuw is, omdat de bestaande gevelopbouw exact is overgenomen.”
De hybride OK is in eerste aanleg opgezet om vaatchirurgie en interventieradiologie te kunnen combineren. “Het GHZ is een regioziekenhuis dat nog steeds groeit, doordat Gouda een groeigemeente is met veel nieuwbouw”, zegt Peter Schlejen, sinds 2011 als vaatchirurg verbonden aan het GHZ. “Tel daarbij op de vergrijzing en structurele toename van ziektes als diabetes en je kunt op het vlak van vaarchirurgie met zekerheid een flinke groei van het aantal patiënten verwachten. We hebben op dat vlak dus meer capaciteit nodig en we moeten blijven innoveren. Dat doen we onder meer door vaatchirurgie en interventieradiologie samen te brengen in deze hybride OK. We kunnen zo twee disciplines combineren die je anders in fasen had moeten doen. En als je twee behandelingen in één keer kunt doen, hoeven patiënten minder vaak naar het ziekenhuis en vermindert de kans op complicaties. Het is in feite een kathererisatiekamer in een OK, met alle faciliteiten als verkoever beschikbaar.”
De nieuwe OK meet 7 bij 10 meter en is ingericht met de focus op vaatchirurgie en interventieradiologie. Schlejen: “De C-boog en de free floating tafel staan hierin centraal. De C-boog maakt röntgenopnames en 3D-beelden in alle standen en kan tijdens een ingreep het hele lichaam van een patiënt doorlichten. C-boog en tafel zijn gekoppeld. Hierdoor weet de C-boog exact de positie van de patiënt en kunnen we bijvoorbeeld een bloedvat perfect in beeld krijgen. Het kan bovendien gebruik maken van eerder gemaakte CT-scans. Met deze moderne imaging is de stralingsbelasting beduidend minder. Rondom hangen grote verplaatsbare schermen om alles goed te kunnen volgen en vergelijken. Dit maakt het mogelijk om nog meer behandelingen via de bloedvaten uit te voeren, wat leidt tot minder complicaties en een korter verblijf in het ziekenhuis.”
De nieuwe OK is uitgerust met het Opragon syteem als ventilatiesysteem, waar de bekende bollen in het plafond in de volledige OK voor een ISO-klasse 5 zorgen. Het lichtsysteem kan de hele OK in een groene kleur zetten, wat minder vermoeiend is voor de artsen en OK-medewerkers.
Dankzij een intensieve voorbereiding is de hybride OK van het GHZ in zeer korte tijd gerealiseerd. “Op een hele lastige locatie”, vult Kamerbeek aan. “De nieuwe ruimte zit nu op de beste plek, vlakbij alle OK-voorzieningen, maar wel op de moeilijkste plek om te bouwen. Uiteindelijk is dat gelukt binnen het budget en zonder een dag vertraging. Het geheim zit in de voorbereiding en in de goede samenwerking. Met de medische staf hebben we meerdere ziekenhuizen bezocht om de beste proven technology te selecteren en uit te zoeken of dat ook voor ons werkt en klopt qua maatvoering. Voor de patiolocatie is toen met het ontwerpteam (EGM architecten, Deerns, Aronsohn en OKCN; red.) versneld een ontwerp gemaakt dat vervolgens met de uitvoerende partijen in de tweede helft van 2022 tot een technisch ontwerp is uitgewerkt. De uitvoerende partijen zijn allemaal partijen waarmee we eerder goed hebben samengewerkt; we versterken elkaar en komen sneller tot resultaten. Dat is een fijne ervaring. De vergunning kwam met de kerst en in april 2023 ging de eerste boorpaal de grond in. Achttien maanden later al werd de eerste patiënt behandeld.”
De bouw zelf was een verhaal apart. Kamerbeek: “Ruimte was er nauwelijks en het ziekenhuis moest ongestoord zijn gang kunnen gaan. Dat was een serieuze puzzel. Met aannemer J.P. van Eesteren hebben we besloten om de torenkraan in een andere patio te plaatsen en de meeste aanvoer van materieel en materialen over het dak te doen, alles in kleinere hoeveelheden en maten. Daarvoor is op het dak met stempels, EPS-blokken en draglineschotten een beschermingsconstructie gemaakt om dak en installaties te beschermen. De heistelling die de aan elkaar gelaste palen heeft geboord, is in een weekend op zijn plek gehesen. Bouwwerkzaamheden – en dan met name die geluids- en trillingsoverlast geven – zijn in nauwe samenwerking met de OK’s en omliggende afdelingen verricht. We hadden elke week een inloopspreekuur voor medewerkers, wat heel goed werkte. Het resultaat is bijna geen klachten, terwijl af en toe op vijf meter afstand een operatie aan de gang was. Zo mag het van mij altijd gaan.”
Vaatchirurg Schlejen is uiterst content met de nieuwe OK. “We kunnen weer stappen zetten in het verbeteren van ons vakgebied en dat gaat vooral ten goede komen aan de patiënten”, vertelt hij. “We kunnen met deze hybride voorziening steeds meer behandelingen niet-invasief uitvoeren. Dat betekent betere en kortere behandelingen met minder risico op complicaties en een korter verblijf in het ziekenhuis. Niet lang geleden betekende een aorta vervangen een open reconstructie en tien dagen in het ziekenhuis liggen, dat gaat nu via de lies en wordt straks zelfs een dagbehandeling.”
Een OK afbouwen betekent samenwerken op hoog niveau. Bij Cleanroom Combination Group weten ze daar alles van. Het bedrijf heeft meegewerkt aan de realisatie van de nieuwe hybride OK van het Groene Hart Ziekenhuis (GHZ). Het resultaat is een uitermate functioneel afgewerkte ruimte waarin alle moderne technologieën en voorzieningen strak zijn verwerkt.
Cleanroom Combination Group (CCG), tien jaar geleden ook al betrokken bij de bouw (en het onderhoud) van acht generieke OK’s voor het GHZ, werd in 2022 door J.P. van Eesteren benaderd om mee te ontwerpen aan de hybride OK. CEO Michiel van Kooten: “We zaten toen aan tafel met het GHZ, EGM Architecten, Deerns, OKCN, ULC en de aannemer om een integraal ontwerp te maken, waarbij elke partij bijdraagt vanuit haar eigen specialisme. Dit met (onder meer) als doel om risico’s en tegenvallers tijdens de bouw zoveel mogelijk uit te sluiten. Je hebt te maken met veel leveranciers en apparatuur, zoals beeldschermen, warmhoudkasten, een C-boog en overige installaties. ‘Past-niet’ tijdens de bouw was geen optie, want dat kost tijd en geld. De intensieve voorbereiding heeft geleid tot een zeer fraaie en functionele hybride OK, die binnen het budget paste en toekomstbestendig is.”
Voor de wanden viel de keus op een afbouw met modulaire frames en Trespa Toplab wandpanelen. “Die panelen staan garant voor een hoge chemische resistentie, stootbestendigheid en krasvastheid en zijn uitstekend te reinigen en desinfecteren”, legt projectmanager Bart Flaman uit. “Het systeem van CCG is gemakkelijk aan te passen, zodat je een OK krijgt die lange tijd up-to-date is. De opdekruimte en steriele berging zijn eveneens op deze wijze afgebouwd en ook daar moest installatietechniek geïntegreerd worden met de afbouw. Dan is het prettig dat we in 3D Revit ontwerpen, zodat we alles goed kunnen (laten) prefabriceren.”
De vloer heeft Cleanroom Combination Group afgewerkt met Forbo Colorex tegels. Deze zijn statisch dissipatief, elektrisch geleidend, goed te onderhouden en per tegel te vervangen. “Het plafond was als laatste klaar”, besluit Van Kooten. “Dat vraagt altijd de meeste coördinatie, in dit geval vooral vanwege het inregelen van de OK en de C-boog van Philips. De nieuwe hybride OK ziet er heel mooi uit, wij zijn dan ook erg trots op het eindresultaat.”
Een nieuwe OK bouwen is normaliter al een aardig ingewikkelde klus. Als dat ook nog plaatsvindt tussen twee bestaande gebouwdelen, op een klein oppervlak nabij acht – waarvan twee aangrenzend – werkende OK’s en met de opdracht om zo weinig mogelijk tot last zijn, dan is het echt een complex werk. “In dat geval ben je zeker blij dat je het mag doen met een team waarmee je al tien jaar samenwerkt”, aldus Aad Wepster, senior projectleider bij ULC Installatietechniek. “Zonder een sterk team dat goed samenwerkt krijg je dat niet zonder kleerscheuren en op tijd
voor elkaar.”
ULC Installatietechniek was bij de bouw van de nieuwe hybride OK van het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda verantwoordelijk voor alle elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties. Wepster: “Het is een vast team met de opdrachtgever, J.P. van Eesteren, EGM architecten en adviseur Deerns. Zij vormen één partij met dezelfde uitgangspunten, waarbij ieders belang even groot is. Dan kom je tot een goed opgezette planning; iedereen weet exact wat en wanneer iets moest gebeuren en zo voorkom je onnodige en kostbare vertragingen. De complexiteit zat met name in de logistiek, waarbij materieel over het dak gehesen moest worden. Maar ook in het feit dat je pal naast een werkend OK-centrum bezig bent. Op een gegeven moment hebben we noodzakelijke aanpassingen moeten doen aan de besturing van de hoofdstroomverdeler. Daarvoor moest het hele ziekenhuis, op kritische onderdelen zoals de IC’s en SER-ruimte na, ruim drie kwartier van de stroom af. Ook dat ging goed en hierbij hebben we meteen aanpassingen gedaan die in de toekomst nodig zijn.”
Voor de nieuwe hybride OK heeft ULC in de technieklaag nieuwe luchtbehandelingskasten met de nodige regeltechniek geplaatst en deze met de rest van het ziekenhuis verbonden. “De elektrotechniek betrof onder meer de voedingen voor de OK, in het bijzonder de C-boog, het datanetwerk en alle aansluitingen met de SER-ruimte en brandmeldinstallatie”, vertelt Wepster. “Het voordeel van een techniekruimte meteen boven de OK zijn de korte lijnen in de techniek. Het aantal kanalen en leidingen onder het plafond is voor een OK minimaal en dat is prettig als je onderhoud moet doen. In het plafond is het Opragon-systeem opgenomen. Dat zorgt voor een zeer schoon werkgebied voor de OK-medewerkers, ook met een röntgenapparaat dat zich in de luchtstroom beweegt. Zoals met alle onderdelen van dit werk, is overal rekening mee gehouden, en dat zal nog jaren zijn vruchten afwerpen.”