De heilzame werking die uitgaat van een groene ruimte moet veel nadrukkelijker worden onderkend. Een groeiend aantal onderzoeken heeft de herstellende effecten van groen aangetoond. Minder stress, minder depressie, een betere stemming, meer beweging: het zou wel eens de structurele opstap kunnen zijn naar een verlaging van de zorgkosten. En daarom, door de vele voordelen, pleit dr. Jolanda Maas, assistent professor aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) voor meer natuur in de stedelijke omgeving.
Meer groen in de woonomgeving draagt bij aan de gezondheid van mensen. Jolanda Maas doet al sinds 2005 onderzoek naar de relatie van groen in de woonomgeving op de gezondheid. “In wijken met meer groen vóelen mensen zich niet alleen fysiek en mentaal beter, ze zijn ook daadwérkelijk gezonder.” Maas haalt een onderzoek aan waarin het huisartsenbezoek wordt vergeleken van mensen in wijken met 10% groen en 90% groen binnen een straal van 1 km van de woonomgeving. Daaruit blijkt dat in de wijken met 90% groen een vijfde tot een kwart minder mensen bij de huisarts komt met ziektes als diabetes, angststoornissen en depressies.
Er komt steeds meer bewijs dat groen meer bewegen in de hand werkt, met name bij kinderen. In groene wijken komt bij kinderen 15% minder overgewicht voor, aldus het onderzoek ‘Groen loont’. “Bij volwassenen zien we dat bewegen in het groen positievere
effecten heeft dan bewegen in de stad. Mensen die wandelen in het groen ervaren minder spanningen en boosheid en juist meer plezier en energie. Ook zijn er aanwijzingen dat mensen die wandelen in de natuur een hogere intentie hebben om de activiteiten nog een keer te herhalen”, aldus Maas.
PARALLELLE BELANGEN
Investeren in meer groen loont dus. KMPG focuste zich in een onderzoek in 2012 op de zorgkosten en drukte het positieve effect uit in een economische waarde. De adviesorganisatie berekende dat 10% meer groen in de woonomgeving een besparing kan opleveren van 400 miljoen euro op de kosten van zorg en ziekteverzuim. “Om al die voordelen van een groene omgeving te kunnen benutten, moet er wel genoeg groen zíjn”, zegt Maas. “Hiervoor is samenwerking tussen verschillende beleidsterreinen noodzakelijk. We moeten elkaar helpen zodat alle parallelle belangen worden meegenomen. Ook is het belangrijk dat groen geen sluitpost is op de begroting. Vanaf het begin van de aanleg van een nieuwe wijk of de renovatie van oude wijken, moet gekeken worden naar hoe de groenstructuur een kwaliteitsslag kan krijgen.”
Gelukkig wordt groen steeds vaker ingezet. De laatste jaren is het aantal groene schoolpleinen flink gegroeid en er komt steeds meer aandacht voor groen in de bebouwde omgeving. Dat heeft natuurlijk ook te maken met andere functies van groen: het tegengaan van hittestress, het opvangen van water en het verhogen van de biodiversiteit.
STERK MIDDEL
Maas: “Kinderen, ouderen en mensen met een lage sociale status hebben het meeste profijt van een groene wijk. Gezien het feit dat de levensverwachting van mensen met een lage sociaal-economische status zes jaar minder is dan die van mensen met een hoge sociaal-economische status, kan het interessant zijn om groen in te zetten om sociaal-economische gezondheidsverschillen te verkleinen.”
Wat het mooie is aan groen, is dat je met één ingreep de gezondheid op verschillende manieren kunt bevorderen, benadrukt Maas. “Ik ken geen enkele andere ruimtelijke ingreep die ervoor zorgt dat je meer beweegt en minder stress hebt, die zorgt voor sociale cohesie, de luchtkwaliteit verbetert, geluidshinder tegengaat, de leefbaarheid verbetert en de veiligheid verhoogt.” Ze vindt dan ook dat de groene ruimte veel meer ingezet moet worden. Huisartsen en fysiotherapeuten kunnen groen gebruiken als verlengstuk van hun praktijk door bijvoorbeeld al wandelend consulten te geven, docenten kunnen vaker buiten les gaan geven en organisaties kunnen vaker in het groen vergaderen.
