Op stand wonen in Doorn

Het Zonnehuis in Doorn is bijna compleet. Dit voorjaar wordt ook het derde landhuis, Nieuw Leeuwenburg, geopend. Vlak naast de Kaapse bossen is dan ruimte voor ouderen met een uiteenlopende zorgvraag. “Wij willen hier het bestaande leven van de cliënten zoveel mogelijk in stand houden”, zegt Michiel Moes, directeur Wonen met Zorg. “Bouwen is één ding, maar met onze landhuizen bereiden we ons voor op een paradigmaverschuiving, waarbij de zorg anders ingevuld zal worden.”

Statig en luxe, maar huiselijk, zo kan de architectuur van de landhuizen omschreven worden. Inmiddels zijn twee gebouwen in gebruik. In Landhuis Nieuw Sterkenburg wonen mensen met het syndroom van Korsakov, terwijl in Revalidatiecentrum het Zonnehuis de dagbehandeling, het Kennis- en Behandel Centrum QuaRijn, het Diakonessenziekenhuis, twee huisartsenpraktijken en een apotheek zijn ondergebracht.

Bouwen aan de Zorg spreekt Moes in het restaurant, waar tijdens de lunch ook een bewoner uit Nieuw Sterkenburg aan het werk is. “Dit is tekenend voor onze visie”, zegt hij met een glimlach. “We willen de bewoners een zinvol leven bieden en hanteren een opendeurenbeleid, waarbij bewoners zich straks vrij tussen de verschillende landhuizen kunnen bewegen.” De landhuizen zijn verdeeld over het terrein van Het Zonnehuis, maar worden straks verbonden door een parklandschap in Engelse stijl. Vanuit hun landhuis lopen de bewoners zo een park in, met bloemenborders en bankjes. De paden worden zo gemaakt dat de cliënten automatisch weer terugkomen bij hun voordeur.

Terug naar het nieuwe Landhuis Nieuw Leeuwenburg. Dit biedt een veilig thuis voor ouderen met dementie. De begane grond van het gebouw is ingedeeld in studio’s. Hier bieden zorgmedewerkers hoog complexe zorg. Acht bewoners delen samen een huiskamer. Op de tweede verdieping zijn appartementen van 60 m2 te vinden, met twee of drie kamers. “Echtparen hebben hier de mogelijkheden om op een luxe manier samen te blijven wonen. Aan deze mogelijkheid is veel behoefte en hiervoor zijn al verschillende aanmeldingen.” In totaal kunnen 41 personen in het landhuis wonen.

Het plan voor het derde landhuis lag al vast, maar heeft volgens Moes toch een heel eigen karakter gekregen. “Binnen het kader dat de architect had neergelegd, hebben wij appartementen gerealiseerd die een luxere uitstraling hebben dan andere onderdelen van Het Zonnehuis. We hebben gekozen voor de kleuren van de oude meesters, met een warme, klassieke uitstraling.” Van de bouw van de andere landhuizen leerde de organisatie wat zij wel, maar ook wat ze juist níet moesten doen in Nieuw Leeuwenburg. “In het eerste pand waren prachtige muurtjes behangen, maar na twee maanden waren zij kapotgereden door rolstoelen. In het tweede pand begonnen we dus met lambrisering. In de andere badkamers leerden we dat de kastjes te klein waren voor de handdoeken. Zulke kleine dingen konden we in het derde gebouw meteen goed doen.”

Om het landhuis geschikt te maken voor dementerende ouderen, werkte Wonen met Zorg samen met Anja Dirks van Studio id+. “Zij is gepromoveerd op omgevingen voor mensen met dementie. Bij deze doelgroep is het belangrijk om in te zetten op zintuigelijke prikkeling. Dit begint met het realiseren van rustige vloeren met duidelijke looplijnen. 

Ook hebben we gewerkt met contrasten op de muren en het lichtniveau aangepast. Bij dementie neemt het netvlies namelijk minder licht waar. Het behang heeft extra reliëf en we gebruiken geen kunstleer, maar juist stoffen voor de meubels. Er zijn ook veel grote planten in de ruimte.”

Technologie speelt een belangrijke rol om de veiligheid van de bewoners te garanderen. Hiermee is echter ook veel (bewegings)vrijheid mogelijk. “Slimme techniek is geïntegreerd in Nieuw Leeuwenburg, maar hier willen wij zo weinig mogelijk gebruik van maken. Volgens mij zijn basisbehoeften juist niet elektronisch. Zo overwogen wij met kunstlicht het bioritme van de bewoners na te bootsen. Hier zijn wij van afgestapt, want we willen juist graag dat mensen naar buiten en aan de wandel gaan! Veel buiten zijn stimuleert een normaal dag- en nachtritme. Op het moment dat iemand moeite heeft om de weg terug te vinden, kunnen we gps gebruiken om deze bewoner te lokaliseren. Het pand is daarnaast uitgerust met slimme sensoren, om bijvoorbeeld te signaleren als een bewoner ’s nachts lang uit zijn bed is of op de grond ligt. Deze sensoren activeren we echter alleen als dit echt noodzakelijk is.”

In Nieuw Leeuwenburg draait alles om de bewoners. “Wat je gaat doen in het gebouw, is het belangrijkst. Het moet echt het thuis van de bewoners worden. Er is een bepaalde reden waarom zij niet meer thuis kunnen wonen, maar we willen hun bestaande leven zoveel mogelijk in stand houden. Gaat iemand graag wekelijks vissen met zijn kameraad? Ga hier dan vooral mee door! Dit betekent dat er ook bepaalde risico’s zijn, maar dat hoort bij het leven.”

Bewoners en hun sociale cirkel worden betrokken bij het dagelijks leven in het landhuis. “Onze zorgverleners kunnen niet alles doen, daarom stimuleren wij de families om mee te werken. Zij kunnen bijvoorbeeld samen een menu samenstellen en inkopen doen. Als iemand thuis de medicatie van zijn partner kreeg, waarom gaan wij dat dan overnemen? Dit is een andere manier van kijken naar de zorg, maar echt noodzakelijk gezien de vergrijzing en personeelstekorten. Ik denk dat dit de toekomst van ouderenzorg is.”