Hypermoderne ‘zwevende’ hybride operatiekamers voor OLVG

Op een bijna onmogelijke locatie heeft OLVG locatie Oost in Amsterdam in maart de eerste hybride operatiekamer in gebruik genomen. Begin mei volgt de oplevering van een tweede hybride OK. Beide hypermoderne operatiekamers zweven als het ware als een wolk in twee binnenpleinen van de polikliniek van het ziekenhuis.

De suggestie van een wolk wordt nog eens versterkt door de bijzondere gevelbekleding van de OK’s, die bestaat namelijk uit golvende witte stroken PET-vilt, gemaakt van gerecyclede petflessen. De keuze voor deze bijzondere plek van de operatiekamers was volstrekt logisch, verzekert Milan Cuylits, projectmanager Bouw in OLVG. “Deze plek was eigenlijk de enige mogelijkheid om aan te sluiten op het bestaande OK-complex en onze IC’s onze ‘hotfloor’ op de eerste verdieping. De hybride OK’s liggen nu tussen de andere OK’s en aan dezelfde centrale gang die alle ruimten met elkaar verbindt.”

Eind 2018 kreeg Cuylits van de Raad van Bestuur de opdracht voor de bouw van een hybride OK. “Dat moest op korte termijn gebeuren, in bouwteamverband, met partijen waarmee we al vaker hebben samengewerkt en waarvan we weten wat ze kunnen.” Van dat team maakt ook Letty Koopman, operationeel manager van het OK-complex bij OLVG, deel uit. Zij vormde de ‘verbindingsofficier’ tussen de bouw- en OK-afdeling van OLVG. Koopman: “Milan weet veel van bouwen, ik van het OK-proces. Samen weten we meer, anders kun je zo’n project niet goed uitvoeren. Dan loop je het risico dat er iets wordt opgeleverd waar de gebruiker misschien niet goed mee uit de voeten kan.” Ook een groot aantal adviseurs maakte deel uit van het bouwteam.

Het ontwerp voor de hybride OK’s is gemaakt door Eric Wendel van EGM Architecten, een bureau dat betrokken is geweest bij alle grootschalige verbouwingen van OLVG. Cuylits: “Vanwege het krappe tijdspad wilden we het in één keer goed doen. Daarom hebben we eerst een mock-up, schaal 1 op 1, van het voorlopig ontwerp gemaakt in een loods in Halfweg. Met de toekomstige gebruikers hebben we daar een aantal sessies gehad.” Koopman: “We hebben tien medewerkers geselecteerd, artsen en ondersteunend personeel. Toen zijn we gaan schuiven met tafels en apparatuur om te kijken wat het effect was. In nauw overleg met leveranciers hebben we bijvoorbeeld gekeken naar de draaicirkels van pendels of naar de exacte locatie van deuren. We hebben het ontwerp natuurlijk ook digitaal nagebootst en we zijn ook in andere ziekenhuizen gaan kijken.”

In december 2019 was het definitieve ontwerp gereed en brak de fase van prijs- en contractvorming met de aannemers aan. Cuylits: “Gekozen is voor dezelfde aannemers die al betrokken waren bij het bouwteam. Dan weet je dat wat is bedacht, ook echt kan worden gebouwd.      ❯ Toen kwam het verzoek om een tweede hybride operatiekamer te bouwen en in de bestaande planning mee te nemen. Dat konden de aannemers alleen realiseren als het om exact dezelfde OK zou gaan, waarbij gebruik kon worden gemaakt van dezelfde tekeningen en berekeningen. In de bouwvergunning hadden we gelukkig al rekening gehouden met twee OK’s, zodat dit geen problemen voor de uitvoeringsplanning gaf.”

De twee OK’s zijn op kolommen boven de polipleinen in het hart van OLVG gebouwd. “Een technisch hoogstandje voor wat betreft ontwerp, techniek, duurzaamheid en overlastbeperking”, zegt Cuylits. Tijdens de bouw bleven de drukbezochte poliklinieken, het OK-complex en de IC-afdeling in gebruik. Spreekuren en operaties gingen gewoon door. Er is zo geluidsarm en trillingsvrij mogelijk gebouwd. “Het bouwproces heeft natuurlijk wel invloed gehad op het ziekenhuis. We hebben extreem veel in de avonden, nachten en weekenden moeten werken. Door veel te overleggen, zijn we altijd tot een oplossing gekomen en werd het bedrijfsproces in het ziekenhuis zo min mogelijk verstoord.” Zo moest het staal voor de constructie van de OK’s over het dak worden gehesen, ook over de centrale gang van het OK-complex. “Maar daar mag dan tijdens het hijsen niemand lopen. Daarom hebben we daar verkeersregelaars neergezet, die zorgden ervoor dat transport van bedden met patiënten altijd voorrang had op de kraanbeweging.”

De nieuwe OK’s vullen de ruimte tussen de bestaande muren en hebben daardoor een uitzonderlijk grote omvang gekregen. “Het lijken wel balzalen, maar het werkt fantastisch”, zegt Koopman. “Naast de operatiekamers zijn er een bedieningsruimte, een opslagruimte voor steriele materialen, een beddensluis en een opdekruimte met instrumententafels. In de operatiekamer hebben we geen traditioneel plenum dat de schone lucht inblaast, maar het systeem Opragon. Dat zijn verspreid over het plafond aangebrachte bollen waardoor de gehele OK schoon gebied is en je overal beschermd bent. En voor het personeel geeft dat ook een prettiger werkklimaat.”

Aanvankelijk had de architect hout als gevelbekleding in gedachten, maar uiteindelijk is gekozen voor de gerecyclede petflessen. Cuylits: “Dat is duurzamer en de zware constructie oogt zo een stuk lichter, alsof die zweeft. Bovendien heeft het materiaal goede akoestische eigenschappen waardoor we op de polipleinen veel minder last hebben van galm.”

De nieuwe hybride operatiekamers zijn volgens Koopman een ‘state-of-the-art’ uitbreiding van de OK-capaciteit van OLVG. In een hybride operatiekamer wordt een traditionele operatiekamer gecombineerd met ingebouwde röntgenapparatuur. “Met deze techniek kan de specialist tijdens een operatie in het lichaam van de patiënt kijken zonder te snijden. We doen hier minimaal invasieve ingrepen, de ingewikkelde vaatchirurgie. Deze operaties zijn minder belastend voor de patiënt, de ligduur is aanzienlijk korter en de ingrepen kunnen veelal in dagbehandeling plaatsvinden. Er komen steeds meer ingrepen waarbij deze apparatuur nodig is. We verwachten dan ook dat deze hybride operatiekamers fulltime gaan draaien.”

Opdrachtgever
OLVG
Architect
EGM
Adviseur installaties
Deerns
Constructeur
Royal HaskoningDHV
OK advies
Roubos OK Expertise
Uitvoering
MedicomZes  
E- en W-installaties
ULC    
OK afbouw
Cleanroom Combination Group