OK-complex Dijklander Ziekenhuis is weer toekomstbestendig

Sinds begin september beschikt het Dijklander Ziekenhuis in Purmerend over zes volledig gerenoveerde operatiekamers, of beter gezegd: over een gloednieuw OK-complex. Het project werd – mede door corona – razendsnel gerealiseerd, maar het resultaat mag er zijn.

Het OK-complex in Purmerend was toe aan een flinke update, zegt Maarten Sijpestein, manager Vastgoed, Techniek en Inkoop van het Dijklander Ziekenhuis. “De vloeren waren stuk gereden, de ruimtes voldeden niet meer aan alle hygiëne-eisen en de stroomvoorziening was verouderd. Gebruikers hadden soms echt het idee dat ze in de vorige eeuw rondliepen. En dat was eigenlijk ook zo, de OK’s waren al ruim twintig jaar oud en dus echt aan het eind van hun levensduur. Eigenlijk wilden we de OK’s acht jaar geleden al verbouwen, maar daar was destijds niet genoeg financiële ruimte voor. Na de fusie tussen de ziekenhuizen van Purmerend en Hoorn in 2017 zijn de plannen weer opgepakt.”

Bij de fusie is gekozen voor differentiatie van de locaties: de (hoog)complexe zorg wordt nu geconcentreerd in Hoorn en de reguliere zorg, zoals routineoperaties, in Purmerend. De renovatie van het OK-complex is onderdeel van ziekenhuisbrede bouw- en verbouwplannen, waar ook onder andere het IVF-centrum, het centrum voor dagbehandeling, de psychiatrische afdeling en de poliklinieken deel van uitmaken.

De OK’s in Purmerend waren niet alleen toe aan een reguliere update, zegt Sijpestein. “We wilden de afdeling helemaal opnieuw inrichten, om zo een hogere turnover te creëren en meer patiënten per dag te kunnen opereren. Belangrijk daarbij is om de patiëntroute zo efficiënt mogelijk in te richten. Voorheen bezette een patiënt voor de operatie een bed in de holding-ruimte en na de operatie een bed in de recovery-ruimte. Daardoor hadden we in de ochtend lege bedden op de recovery en in de middag voor lege bedden op de holding.”

Uiteindelijk is ervoor gekozen om van de holding-and-recovery één ruimte te maken, vertelt Theo Spoelstra, die als projectleider de gebruikerswensen en het eerste ontwerp moest vertalen naar een uitvoeringsontwerp. “In de nieuwe route komt een patiënt voor een behandeling zover mogelijk lopend binnen en maakt zich vervolgens in een patiëntensluis gereed voor de operatie. Dit is vriendelijker voor de patiënt, die zo minder lang in bed hoeft voor de operatie. Door een gecombineerde holding-and-recovery zijn minder bedden nodig en is de afdeling overzichtelijker voor het personeel.”

Een ander belangrijk onderdeel van de verbouwing is de inrichting van een aparte opdek­ruimte, vervolgt Spoelstra. “Voorheen werd het instrumentarium voor een operatie klaargemaakt in de OK. Pas daarna kon de patiënt de ruimte binnenkomen en gereed worden gemaakt voor de operatie. Door per OK een aparte opdekruimte te creëren, vinden deze processen voortaan parallel plaats. Door deze tijdsbesparing konden we in het ontwerp het aantal operatiekamers verminderen van zeven naar zes. De vrijgekomen ruimte is gebruikt om te voorzien in de noodzakelijke bergruimte voor apparatuur.”

Ook is gekozen om onderscheid te maken in het prestatieniveau van de operatiekamers. Spoelstra: “Twee operatiekamers zijn ingericht op niveau 1 – infectiegevoelige operaties – en vier OK’s op niveau 2; het niveau voor minder risicovolle ingrepen. Door deze differentiatie konden de bestaande luchtbehandelingssystemen grotendeels gehandhaafd blijven. Hierdoor heeft het ziekenhuis geen onnodige investeringen in de luchtbehandelingsinstallatie hoeven doen.”

De verbouwing werd uitgevoerd door het Westfriese bouwbedrijf Heddes Bouw & Ontwikkeling. “We deden al een aantal jaar dagelijks onderhoud in het ziekenhuis in Hoorn”, zegt Tijmen Schrauwers, hoofd planontwikkeling bij Heddes. “We kenden elkaar dus redelijk goed. Het hele verbouwingsplan paste mooi in de verdere ontwikkeling van onze samenwerking. Zeker omdat we de projecten fasegewijs konden uitvoeren.” 

“Voor ons was het bovendien belangrijk om samen te werken met een bedrijf uit de omgeving”, vult Sijpestein aan. “Daarnaast wilden we niet meer voor elk project een andere aannemer inhuren. We hebben gekozen voor een klein team, waarbij Heddes het bouwkundige deel van de projecten uitvoert en BAM het installatiedeel.”

Na negen maanden voorbereiding werd de bouw in dertien weken afgerond. Het coronavirus bracht de oorspronkelijke planning enigszins in de war, zegt Schrauwers. “In het begin was er nog sprake van om op de parkeerplaats een tijdelijk OK-complex neer te zetten. Echter door corona werd de zorg afgeschaald en werd besloten om de Purmerendse OK’s dicht te doen en de operaties te verplaatsen naar Hoorn. Daardoor konden we de verbouwing een paar weken naar voren te halen, zodat we al begin september klaar zouden zijn in plaats van in oktober. Voor ons betekende dit dat we wat extra capaciteit moesten inzetten en in de zomervakantie moesten doorwerken. Gelukkig zijn we flexibel en gewend om buiten het seizoen door te bouwen.”

Ondanks dat de bouwers een tandje moesten bijschakelen, lukte het om het OK-complex begin september op te leveren. Een prestatie van formaat, zegt Spoelstra. “Het hele OK-complex is van idee tot uitvoering in iets meer dan een jaar gerealiseerd. Dat is echt uniek. In de eindfase liepen de afronding van de bouw en de inhuizing van OK’s naast elkaar. Dit heeft veel flexibiliteit van alle betrokkenen gevraagd. We hebben in deze weken gewerkt met een dagstart, zodat alle belangen optimaal op elkaar afgestemd konden worden.” Schrauwers: “Het was zeker niet altijd een eenvoudig proces. Wat enorm heeft geholpen, is dat we met een vast team samenwerkten. Daardoor konden we elkaar snel opzoeken en direct schakelen. Zeker als er haast geboden is, is intensief contact van groot belang.”

Op 4 september konden de eerste operaties weer plaatsvinden in Purmerend. Van de gebruikers op het OK-complex heeft Sijpestein al veel positieve geluiden gehoord. “Voor OK-medewerkers is het natuurlijk heel fijn om in een moderne omgeving te werken. Het ziet er prachtig strak en licht uit. De computers zijn nu veilig achter glas in de wand verwerkt, waardoor alles nog hygiënischer is. Door de korte doorlooptijd zien de medewerkers snel terug wat ze aan input hebben geleverd in het ontwerpproces. Dat levert veel draagvlak en enthousiasme op. Al met al kijken we terug op een intensief proces, een goede samenwerking en bovenal een prachtig eindresultaat.”