Radboudumc opent geavanceerd gebouw voor infectieziekten

In mei is de nieuwbouw van Gebouw P op het campusterrein van het Radboudumc in gebruik genomen. Het is een hypermodern gebouw voor (long)infectieziekten en bevat onder andere een splinternieuwe high-level isolation unit voor patiënten met zeldzame – maar extreem besmettelijke – ziekten zoals het ebola-, lassa- of marburgvirus. Daarnaast bevat het nieuwe gebouw een aantal ruimtes voor de behandeling van patiënten met tuberculose en andere longinfectieziekten. Die werden eind mei verhuisd vanuit het verouderde complex Dekkerswald uit 1913, in de bossen aan de rand van Nijmegen.

“Het voordeel van het nieuwe gebouw is dat het dicht bij de andere zorg is, maar wel op veilige afstand in een apart gebouw”, legt Chantal Bleeker, hoogleraar Uitbraak van infectieziekten, uit. De patiënten met zogenaamde virale hemorragische koortsen (VHK) werden tot voor kort in de bestaande bouw van het ziekenhuis behandeld. “Die is daar niet specifiek op ingericht”, zegt Bleeker. “In de nieuwbouw konden we allerlei innovatieve oplossingen realiseren. Het is de nieuwste afdeling op dit gebied in Europa, met veel innovatieve verbeteringen ten opzichte van eerder.” Een bijkomend voordeel is dat Gebouw P nu een eigen ambulance-ingang heeft, zodat de besmettelijke patiënt niet door het ziekenhuis hoeft. De vier kamers van de high-level isolation unit (HLIU) liggen op enkele meters afstand. Twee van die units zijn ook geschikt voor IC-zorg. 

Er zijn vijf VHK-behandelcentra door het ministerie aangewezen, Nijmegen richt zich op de zorg in Oost- en Zuid-Nederland. Bijzonder in Gebouw P is dat hier ook een familiekamer is, omdat het Radboudumc ook jonge patiënten opvangt. 

VHK komt niet vaak voor: in vijftien jaar tijd zijn in Nederland vijf besmettingen geconstateerd. Er zijn slechts enkele verdenkingen per jaar. In geval van een verdenking moet iemand in ieder geval 48 tot 72 uur in volledige isolatie – totdat er een testuitslag is. Om dat te realiseren, zijn de kamers van de HLIU ingericht met dubbele sluizen naar de point-of-care-ruimtes (één voor ingaande zorgverleners en één voor uitgaande). Ook is er een point-of-care-ruimte, waar de meest noodzakelijke laboratoriumbepalingen gedaan kunnen worden. Immers mogen de patiëntmaterialen niet naar het gewone lab vanwege besmettingsgevaar. De medewerkers die de kamer of dit lab binnen gaan, trekken geavanceerde persoonlijke bescherming aan met een eigen communicatiesysteem. Dit communicatiesysteem maakt onderlinge communicatie mogelijk doordat het geluid van het luidruchtige draagbare luchtverversingsapparaat dat de medewerkers onder hun pak dragen, wegfiltert. Alle zones zijn gemarkeerd als veilig (met groene strepen) of besmettelijk gebied (oranje of rood). De gordijnen hangen achter dubbel glas, zodat ze niet vervangen hoeven worden en de meeste communicatie met patiënten en zorgverleners ter plekke verloopt via camera’s en schermen bij de ‘VAR’ op de gang. 

Al het gebruikte verpleegmateriaal wordt afgevoerd in speciale afvaltonnen. Die worden opgeslagen onder strenge bewaking, zo laat Bleeker zien, om te voorkomen dat het afvalmateriaal in verkeerde handen valt. Als er geen patiënten in de HLIU liggen, wordt deze gebruikt om de veiligheid rondom infectieziekten te trainen. Ook om zo beter voorbereid te zijn op toekomstige pandemieën en andere ernstige infectieziekten.

De nieuwbouw heeft nog een aantal isolatiekamers achter een sluis en een open unit met patiëntenkamers, onder andere voor TBC-patiënten. “Die liggen hier vaak drie tot vijf maanden”, zegt Martin Boeree, hoogleraar Klinische tuberculose en andere mycobacteriële infecties. Het aantal TBC-patiënten daalt landelijk. Deze patiënten worden nu opgevangen in twee centra in Nederland: naast Radboudumc ook in Beatrixoord. Daar krijgen ze een multidisciplinaire behandeling van artsen en paramedici. Om de lange en zware behandeling vol te kunnen houden, is in het gebouw rekening gehouden met de verschillende culturen en achtergronden. Zo is er een mogelijkheid om onder begeleiding te koken, zo laat zorgmanager Longinfectieziekten Marijke ten Dam zien. “Maar ook in de inrichting en het kleurgebruik wordt rekening gehouden met deze hele specifieke doelgroep”, legt designmanager Iris Hobo van Radboudumc uit. 

Er is een kleurrijke wereldkaart, om met elkaar te praten over waar je vandaan komt, bij de verpleegpost is een visual van een ‘baobab-boom’ waarop beelden geprojecteerd kunnen worden en in de binnentuin staan planten van over de hele aardbol. Hobo: “Elke patiëntenkamer heeft aan de buitenzijde een eigen kleur, zodat je snel je eigen kamer herkent. We hebben gekozen voor een traditioneel internationaal palet met fellere kleuren. De vloeren hebben juist rustigere kleuren, je krijgt de indruk van zandpaden. Die nodigen de patiënten en hun naasten uit om naar buiten te gaan.” Dan komen ze in de afgesloten buitentuin, die verwijst naar de oude kloostertuin van de zusters op deze plek. Elke kamer kijkt uit op deze tuin, via grote ramen van plafond tot vloer. Een grote Douglas-houten overstek/buitenluifel zorgt voor schaduwwerking in de kamers, die elk zo’n achttien vierkante meter groot zijn en voorzien zijn van eigen sanitair.

 
Het galante gebouw, met een oppervlak van 1.700 vierkante meter BVO, is bedacht door een ontwerpteam van Radboudumc, EGM Architecten, Deerns installatieadviseurs en ingenieursbureau Aronsohn. Bouwbedrijf Berghege heeft de nieuwbouw gerealiseerd. Eind 2020 startte de uitvoering en eind 2021 werd Gebouw P opgeleverd. De gevels zijn opgetrokken in houtskeletbouw, de basis wordt gedragen door een constructie van Metaalbouw Vloet met daarin 90 ton staal. “De kosten van de nieuwbouw bedragen 8 miljoen euro. Dat is exclusief de inrichting en medische apparatuur”, zegt Mark Cox, hoofd bouwzaken van Radboudumc.

“Deze nieuwe infectie-unit staat tegenover de Erasmustoren, waar ooit het Radboud Hotel stond”, zegt directeur Tom Bongers van Berghege. “Dat is een bekende plek voor ons, want het is tegenover het Maria Montessorigebouw dat we eerder als Berghege Heerkens Bouwgroep hebben gebouwd. De realisatie van Gebouw P was een mooie opdracht, die perfect past in onze ambitie van bouwen voor de zorg.” Echte eyecatchers in het ontwerp zijn de kenmerkende ronde muren en de uitstekende houten luifel, vindt Bongers. “Die luifel is, net als de houtskeletbouwwanden, door ons uitgetekend, in onze eigen timmerwerkplaats in elkaar gezet en daarna in de bouw verwerkt.” 

De infectie-unit heeft bijzondere ruimtes waar de hoogste eisen aan luchtdichtheid worden gesteld. “Dat brengt bouwtechnische uitdagingen met zich mee, maar daarmee zijn wij bekend”, aldus Bongers.