De Fabriek kijkt naar de mogelijkheden van bewoners, niet naar beperkingen

De Fabriek in het Noord-Limburgse Maasbree is ooit begonnen als dagbesteding voor diverse groepen uit de samenleving. Sinds dit najaar is het tevens de plek waar mensen met dementie of een andere intensieve zorgvraag kunnen wonen. Na een grondige renovatie zijn 23 appartementen gecreëerd in een omgeving met 24-uurs zorg. De dagbesteding blijft gewoon bestaan. 

Het waren hectische weken voor zorg­ondernemer Bart van de Ven. Terwijl de eerste groep bewoners zich al meldde, moesten er nog enige werkzaamheden verricht worden. “De eerste 18 bewoners zijn nu binnen en hebben geen last van deze laatste werkzaamheden”, aldus Van de Ven. “Wel is het zaak om de coronamaatregelen strikt te blijven hanteren. Als nieuw zorgcomplex kunnen we het niet gebruiken dat het virus binnenkomt. Om de bewoners te laten wennen, komen ze gefaseerd in kleine aantallen hier wonen. Ja, alle appartementen zijn inmiddels vergeven. Er is zelfs sprake van een wachtlijst.”

Van de Ven is samen met zijn collega Carla Fleuren sinds anderhalf jaar bij De Fabriek actief. Het was een uitdaging die hij na 23 jaar werken in het ziekenhuis al langer zocht. “Ik sprak er vaker met Carla over om iets unieks neer te zetten. Toen wij het verhaal hoorden van Peter Broekmans, eigenaar van De Fabriek, zijn we met elkaar in gesprek gegaan om hier een uniek concept neer te zetten.” Volgens Van de Ven was een veel voorkomend probleem bij de dagbesteding dat mensen met dementie er na verloop van tijd geen gebruik meer van konden maken. “Het ziekteproces vorderde en zorgde voor beperkingen. Dankzij deze nieuwe invulling hebben ze de mogelijkheid hier te
komen wonen en te genieten van de mogelijkheden die de dagbesteding te bieden heeft.”

Om de renovatie in goede banen te leiden, werden Janssen Wuts Architecten uit Baarlo en Willems Bouwbedrijf uit Venlo bij het plan betrokken. Theo Janssen was in 2006 al betrokken bij het opzetten van De Fabriek. “Een belangrijk doel was om twee functies bij elkaar te brengen: dagbesteding en zorg. Wij hebben ervaring met deze groep bewoners en weten dat bijvoorbeeld somatiek anders is dan dementie.” De stijl van de renovatie moest aansluiten bij de natuurrijke dorpsomgeving. Janssen: “Er is altijd een spanningsveld tussen wat je als architect wil en wat kan of mag. De visie van in dit geval de gemeente Peel en Maas was dus medebepalend voor onze plannen. Uiteindelijk tref je elkaar in het midden.”

De keuze voor appartementen was volgens Janssen een heel bewuste. “De bewoners hebben in de eigen woning een keukenblok plus douche en toilet. Nee, dat betekent niet dat de appartementen heel groot zijn. Families willen dat vaak. Een bewoner met dementie of andere klachten ervaart juist geborgenheid en gemak als prettiger. De keuze voor 23 appartementen heeft te maken met het financiële aspect. Er is geld voor een bepaald aantal personeelsleden en daar stem je dan de groep bewoners op af.”

Joep Willems van Willems Bouwbedrijf werkte vaker samen met Janssen Wuts. Over het algemeen geen zorggerelateerde projecten. “Wij zijn ons steeds meer op deze sector aan het oriënteren. Theo betrok ons door eerdere positieve ervaringen bij deze plannen.” Belangrijk onderdeel was vooral om in de industriële setting van De Fabriek toch een huiselijke sfeer te ontwikkelen. Volgens Willems ontstond er een goed uitgewerkt stappenplan. “Je hebt te maken met een Programma van Eisen plus een bepaald budget. Uiteindelijk zijn we stap voor stap te werk gegaan. Je kijkt naar zowel de beperkingen als de mogelijkheden van het gebouw. Het was vooral prettig dat het een opdracht werd met voldoende uitdagingen. Door de bouw van de appartementen verandert de buitenschil waardoor het een ander aanzien krijgt. Vanuit de opdrachtgever werd duidelijk gemaakt dat we vooral geen traditioneel verpleeghuis moesten realiseren.” Uiteindelijk zorgde Willems Bouwbedrijf voor veranderingen in de vloer, fundering en afbouw. In de ruimte die voorheen dienst deed als stallen werden systeemwanden geplaatst. “Het moest vooral een flexibel gebouw worden”, aldus Janssen. “Als de plannen of de opzet in de toekomst veranderen, dan moet dat relatief snel te realiseren zijn.”

Een ander belangrijk onderdeel van iedere zorgomgeving is het meubilair. Dit is geleverd door FH Meubelen, gevestigd in Horst. Het bedrijf werd door Van de Ven en Fleuren benaderd om mee te denken over de invulling en huiselijke sfeer. “Het te kiezen zorgmeubilair moest vooral bij hun visie aansluiten, maar vanzelfsprekend zijn er ook algemene regels met betrekking tot hygiëne en veiligheid binnen de zorg die belangrijk zijn.” FH Meubelen bood de twee zorgondernemers de mogelijkheid om op de eigen locatie in Maasbree te komen ‘proefzitten’. “Zorg is één van onze specialistische markten en daarin hebben wij veel ervaring. Wij weten precies wat nodig is voor senioren met diverse geestelijke of fysieke beperkingen. Het is meer dan alleen zitten. Je hebt te maken met eten, rustmomenten en specifieke behoeften en wensen van de bewoners. Er is dan ook veel diversiteit in het hoogwaardig zorgmeubilair. Uiteindelijk is het zorgmeubilair op maat afgestemd op een heel specifieke doelgroep. Net zoals het interieur moeten ook de meubels een thuisgevoel en geborgenheid oproepen bij de bewoners.”

Van de Ven kan na een aantal weken zeggen dat de missie geslaagd is. Bewoners voelen zich dankzij de sfeer, de inrichting en het interieur bijzonder op hun gemak. “We hebben met verschillende groepen te maken. Het is niet alleen dementie, maar iedereen respecteert en begrijpt elkaar. Er is voldoende bewegingsruimte in de royale gangen en ruime woonkamer, maar ook genoeg ruimte in kleine sfeervolle nisjes waar een bewoner zich even terug kan trekken. Daarnaast kijken wij vooral naar wat deze mensen nog kunnen. Het gaat er niet om wat ze niet meer kunnen. Op deze visie is dit hele gebouw afgestemd.”