2.000 zonnepanelen geïnstalleerd op het dak van UVC Brugmann en Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola

Vandaag werd, in het kader van de Europese week van de duurzame energie (25-29 oktober), het gloednieuwe zonnepanelenpark op de daken het Universitair Kinderziekenhuis Koningin Fabiola (UKZKF) en het UVC Brugmann ingehuldigd. Het project, dat wordt gesteund door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), vormt het sluitstuk van een reeks initiatieven die de voorbije 20 jaar zijn genomen om de impact van de twee ziekenhuizen op het milieu te beperken.

Op de Horta-site werden 2.000 klimaatneutrale en in België geproduceerde fotovoltaïsche panelen geplaatst op de daken van het UKZKF en het UVC Brugmann. Het zonnepanelenpark, met een oppervlakte van niet minder dan 3.000m², of 12 tennisbanen, is de voltooiing van een reeks projecten, audits en werkzaamheden die sinds 2003 focussen op rationeel energieverbruik, zelfproductie en zo het verminderen van de milieu-impact en de factuur van de energie-intensieve zorgactiviteiten.

De elektriciteitsproductie van de fotovoltaïsche panelen, is een perfecte combinatie met de bestaande warmtekrachtkoppeling op de terreinen Horta en Brien. Hierdoor kan een aanzienlijk deel van het  extra verbruik overdag worden gedekt, vooral in de zomer, wanneer de behoefte aan koeling, en dus aan elektriciteit, groter is. De verwachte elektriciteitsproductie van het zonepanelenpark bedraagt 536 MWh/jaar, het equivalent van het elektriciteitsverbruik van 180 Brusselse huishoudens. De ziekenhuizen verwachten zo hun ecologische voetafdruk met nog eens 2% te verminderen.

Het project, dat deels gefinancierd wordt met de steun van EFRO (172.500 euro), heeft een totaal kostenplaatje van 725.000 euro. De zonnepanelen zullen de ziekenhuizen jaarlijks een energiebesparing van 100.000 euro opleveren.

Sinds 2003 werden op het Horta-terrein zeven nieuwe gebouwen opgetrokken. Niet alleen met de bedoeling om voor de patiënten en het personeel een betere ziekenhuis- en werkomgeving te creëren, maar ook om de groeiende activiteiten op een verantwoorde manier te ondersteunen. Na de ingebruikname van de eerste twee gebouwen werd echter een explosieve toename in energieverbruik geconstateerd. Een audit door Leefmilieu Brussel in 2006 werd de katalysator voor de herziening van de ontwerpen van de volgende gebouwen. Door onder andere in te zetten op isolatie, systemen voor energierecuperatie en beter afgestemde en controleerbare technische installaties, verbeterden de energieprestaties drastisch.

Energieboekhouding om overconsumptie vast te stellen
Het Universitair Ziekenhuis Brugmann nam tussen 2007 en 2009 deel aan het “PLAGE”-project van Leefmilieu Brussel. Met de financiële steun werd een energetische boekhouding geïntroduceerd zodat het verbruik en mogelijke overconsumptie goed gemeten en bijgestuurd kon worden waar nodig. Zo werd bijvoorbeeld het stoomnet volledig afgeschaft en vervangen door kleine, zuinigere plaatselijke productie-eenheden.

In 2008 werd een proefproject opgezet om de collectieve hernieuwbare energie te maximaliseren. In een buurtpartnerschap worden de faciliteiten van het Paul Brien-ziekenhuis gedeeld met de DBDM (de Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest), het Huis van het Werk en het OCMW van Schaarbeek in een project voor energiezuinige uitbreiding.

Het verwarmen van de Horta-site, die bestaat uit een veertigtal gebouwen, waarvan sommige honderd jaar oud zijn en op de monumentenlijst staan, is een uitdaging. Sinds 2016 beschikt het ziekenhuis over een eigen warmtekrachtkoppeling die 1,5 MW elektriciteit produceert en de warmte ervan recupereert voor het verwarmingsnet van de site. Ook de boilers werden vervangen, het netwerk werd geoptimaliseerd en beter geïsoleerd. Alle inspanningen samen samen hebben het warmteverbruik per vierkante meter in de afgelopen 15 jaar met 35% doen dalen.

Koele gebouwen met ‘free chilling’ en de natuur
In de wintermaanden maken de ziekenhuizen gebruik van ‘free chilling’ ofwel koude buitenlucht om onder andere de IT-serverruimte en de ziekenhuisgangen natuurlijk te koelen in plaats van het inzetten van andere elektrische koelsystemen. De natuur helpt bovendien nog een handje, want de Horta-site ligt in een park van 18 hectare, een aangename verkoeling van de lucht in het hart van de stad.

Na de renovatie en isolatie van een groot deel van de daken van de Horta-site met de hulp van Beliris-subsidies in 2015, verschenen er in 2019 groene daken op de Horta-site.

Financiële energie-impact beperken: energieverbruik in beeld
Alleen al door de met gasgestookte warmtekrachtkoppelingsinstallatie bespaart de Horta-site tot 1 miljoen euro, terwijl de zonnepanelen zorgen voor een extra besparing van 100.000 euro per jaar. Toch bedraagt de totale energiefactuur voor de site nog steeds 3 miljoen euro per jaar. De rekening blijft dus hoog, waardoor zelfs een paar procent besparingen een groot verschil kunnen maken op de eindafrekening.