Levensloopbestendig Klepperwei gaat op in de omgeving

Van een onaanzienlijk verpleeghuis dat nog stamt uit 1971 is Klepperwei in Rhoon na een sloop- en nieuwbouwproces omgetoverd tot een modern, aantrekkelijk en sfeervol zorggebouw. De nieuwbouw omvat 60 studio’s voor ouderen met dementie, ruime huiskamers, 12 Volledig Pakket Thuis (VPT) appartementen, kantoren en algemene ruimten. Eind oktober leverde aannemer BM van Houwelingen het pand op, twee dagen later werden de eerste bewoners al ingehuisd. 

Het gebouw is ontworpen door Lengkeek Architecten, dat hiervoor de Care Concept-methode volgde. Deze methode maakt, met het stapelen van een soort legoblokken, al vóór het ontwerpproces voor de opdrachtgever en ook de gemeente inzichtelijk wat de ruimtelijke mogelijkheden en consequenties van bepaalde ideeën en keuzes zijn. Door het ontwerpen van binnenuit volgens het Care-Concept staan het welzijn van de bewoners en de efficiëntie voor de medewerkers op de eerste plaats, pas daarna komt het ontwerpen van de gevel.

Vlak voor de ingebruikname zijn Regiomanager Koos van de Lagemaat, Manager Wonen en Zorg Esther Frank en Procesbegeleider Nieuwbouw Nick Visser van Argos Zorggroep zichtbaar in hun nopjes met het eindresultaat. “Het is natuurlijk een prachtige locatie voor een verpleeghuis met de vijver aan de ene kant en een mooie tuin aan de entreezijde”, vertelt Van de Lagemaat. “De oudbouw was na 49 jaar trouwe dienst op, maar we zijn erg blij dat we hier weer terug zijn. Vooral voor de bewoners. Argos Zorggroep gaat hier terug van 72 naar 60 verpleegplekken, maar we konden daar 12 VPT-woningen aan toevoegen. De grote winst zit in de moderne huisvesting voor onze cliënten en in de ruime gezamenlijke voorzieningen. De nieuwbouw past ook prachtig in de groene omgeving, veel beter dan de jaren zeventig oudbouw.” 

Frank legt uit hoe het gebouw is ingedeeld. “In de twee vleugels die aan de vijver grenzen, zijn de 60 studio’s met 24-uurszorg ondergebracht. De VPT-appartementen liggen aan de voorzijde. Algemene voorzieningen en kantoren liggen rond de entreehal en in de oksel liggen op de verdiepingen de ruime woonkamers, die volgens ons 3R-principe zijn ingericht: Rust, Ruimte en Reuring. Dat verwijst naar de keuzes die onze cliënten hebben in het soort plek waar ze zich prettig voelen. De woonkamers hebben grote ramen, zodat er veel contact is met buiten. De inrichting is warm, met lichte natuurlijke tinten, bloemrijk behang en bijpassend meubilair. Lengkeek Architecten heeft onze opdracht goed vertaald.” 

Voor de totstandkoming van Klepperwei heeft het architectenbureau de Care Concept-methode toegepast, een methode om gebouwen voor wonen en zorg toekomstbestendig en duurzaam te ontwikkelen. Marco Kuus, Technisch Directeur bij Lengkeek Architecten: “Het door Wesolve ontwikkelde Care Concept brengt in stappen een project tot stand, waarbij de tweede fase een workshop is met de opdrachtgever en een gespecialiseerd team van onder meer architect, kostendeskundige en constructeur. Daarin wordt op een grote luchtfoto het gebouw met een soort legoblokken samengesteld. De blokjes zijn de modules die functies en woningtypen voorstellen en die volledig uitwisselbaar zijn. Er zijn wel veertig verschillende modules, maar voor Klepperwei hebben we gewerkt met drie kleuren: blauw voor zware zorg, geel voor VPT en rood voor algemene voorzieningen. De kleur rood maakt al duidelijk dat je die vanuit exploitatieoogpunt zo klein mogelijk wil houden. Van hieruit zijn drie voorstellen ontwikkeld, waaruit de huidige oplossing het meest optimaal bleek.”

Care Concept is niet hetzelfde als BIM in lego-uitvoering. Kuus: “Nee, je ontwerpt van binnenuit en hebt daarbij al nagedacht over het installatieconcept en over hoe de constructie in elkaar zit. Bovendien kun je de oplossingen visualiseren met de blokjes. Bijvoorbeeld aan mensen die niet gespecialiseerd zijn in ontwerpen voor zorg. Je kunt duidelijk maken wat er logistiek gebeurt, als je huiskamers wil koppelen of liever op de kop van een vleugel plaatst. Je hebt dan heel snel door of iets kan of niet. Essentieel is dat je voor het ontwerpen al inhoudelijk bezig bent met de werking van het zorgproces. Aan het eind van de workshop is de structuur voor een groot deel bepaald en heeft iedereen zijn input kunnen geven. Daarmee voorkom je latere discussies in het proces en kosten en moeite van aanpassen van je plannen.” 

Voor aannemer BM van Houwelingen was het een eerste kennismaking met Care Concept. Projectleider Harmen Karssies: “Voor ons was het een betrekkelijk traditioneel project waar we pas in een late fase via een aanbesteding zijn ingerold. En met traditioneel bedoel ik een casco van betonnen vloeren, kalkzandsteenwanden en HSB-gevels. Een oude inpandige trafo die niet mocht verdwijnen was een lastig detail en het aansluiten van de nutsvoorzieningen ging niet in één dag. En vlak voor de start van de bouw werd een deel van de begane grond herbestemd van revalidatie zonder huiskamer naar de doelgroep cliënten met dementie. 

Het Care Concept maakte omschakelen betrekkelijk goed te doen. En van een goede samenwerking met alle partijen word ik altijd enthousiast. Als je bedenkt dat eind oktober, slechts twee dagen na de oplevering, de eerste bewoners al ingehuisd werden, weet je dat het goed was.”

Een belangrijk aspect van het modulaire Care Concept is flexibiliteit en levensloopbestendigheid. Kuus: “De modules zijn uitwisselbaar waardoor het gebouw, of een deel ervan, betrekkelijk eenvoudig en tegen lage kosten een andere functie kan krijgen. Decentrale installatietechniek is hierin de sleutel. De zorgstudio’s zijn per twee uitgerust met een warmtepomp en hebben decentrale ventilatie via ClimaRad aan de gevel. Zo kun je bijvoorbeeld later twee studio’s samenvoegen tot één woning. In de woningscheidende wanden zitten vrijwel geen leidingen en het scheelt ook enorm aan kanalen die door het gebouw lopen. Uiteraard zijn de zorgstudio’s volledig voorzien van alle moderne zorgdomotica en kan de eigenaar de VPT-woningen ook snel opschalen van lichte naar zware zorg.”  

Klepperwei is ook een aanwinst voor de buurt. Het gebouw heeft vleugels met getrapte koppen en sterke horizontale belijning om het kleinschaliger te laten overkomen. Een metselwerkuitstraling in een lichte gemêleerde kleur, panelen met groene spachtelputz, grijze aluminium kozijnen en organische vormen bij de hoofdentree zorgen voor een natuurlijke uitstraling richting de groene omgeving. “De tuin en vijver zijn ook integraal aangepakt en maken deel uit van het ontwerp”, aldus Van de Lagemaat. “Bewoners hebben door de royale glaspartijen, vooral in de huiskamers, bijna overal zicht op het groen. Ik vind dat we met het hele team een geslaagde woonomgeving met een hoog afwerkingsniveau gecreëerd hebben voor de cliënten en VPT-bewoners.” Procesbegeleider Nick Visser ziet de eindstreep in december al naderen: “Dan is de oplevering van de VPT-appartementen. Een proces dat begon met de uithuizing in september 2020 en het tijdelijk huisvesten in Hoogvliet, wordt afgesloten met de gefaseerde inhuizing van oude bewoners in de afgelopen weken en de verwelkoming van de nieuwe instroom. Op 18 januari is de officiële opening.”

Voor Karssies en Kuus zit er wellicht meer in het vat. Karssies: “Dit was een eerste gezamenlijke ervaring. Er valt nog genoeg te leren en slimmer aan te pakken. Wij kwamen als aannemer uit een aanbesteding en zaten dus laat aan tafel. Ik zou graag eerder mee willen denken over constructies, installaties en gevels en samen processen doorlopen van het concept.” Kuus ziet ook aanknopingspunten: “Bij BM van Houwelingen zijn de lijntjes kort en is de directie eigenaar van het bedrijf. Daarmee kun je goed schakelen. Bij een project met een hele strakke planning als Klepperwei is dat een groot voordeel.”