Van voormalig beddenhuis naar hedendaags centrum voor dagbehandeling

In 2019 werd het nieuwe Amphia Ziekenhuis in Breda in gebruik genomen. Toen alles hier draaide en de patiënten van het bestaande naar het nieuwe gedeelte waren overgehuisd, was de tijd rijp voor de vernieuwbouw van het bestaande gebouw. Dat gebeurde stap voor stap. De ene keer vereiste het een zware verbouwing, de andere keer een flinke opknapbeurt, maar steeds binnen de gestelde kaders.

In 2019 zette het team voor de vernieuwbouw de eerste streken op papier. De begane grond werd voorbestemd voor de nieuwe poliklinieken en de afdelingen voor psychiatrie en dialyse. De aanwezige ontvangsthal werd weidser en lichter. Op de eerste verdieping werden de poliklinieken, het behandelcentrum en het lab gepland. Op de tweede verdieping werden de ruimtes voor dagverpleging en kort verblijf ingericht, inclusief de piketafdeling en het skills lab en op de derde verdieping vinden we de kantoren, afgestemd op het Nieuwe Werken. De twee bovenste verdiepingen ten slotte werden geschikt gemaakt voor revalidatiezorg, uit te voeren door de MARQ en Thebe.

“Nu was het niet zo dat we die eerste streken op een blanco vel konden zetten”, vertelt Jasper Meijer, projectdirecteur Vernieuwbouw. “Er waren meerdere kaders waar we binnen wilden blijven. Zo moesten de ruimtes geschikt worden voor nieuwe werkwijzen. De gebruikers moesten ruimtes vinden waarin hun bestaande beperkingen waren opgelost, maar zo mogelijk binnen de bestaande technische infrastructuur. De plannen moesten binnen het gestelde budget worden gerealiseerd en qua uitstraling aansluiten op de sfeer in het nieuwe Amphia. ‘Daglicht’, ‘heldere hoofdstructuur en looplijnen’ en ‘dezelfde afwerkmaterialen’ waren hier de sleutelwoorden.” 

Het was een puzzel om de bouwactiviteiten zodanig in te plannen, dat alle processen met minimale overlast doorgang konden vinden. “We wilden afdelingen maar een keer verhuizen en geen interimvoorzieningen maken”, vertelt Hester Schuyl, projectmanager Vernieuwbouw. “Hoe konden we de bestaande structuur behouden, de aannemer in fases zijn werk laten doen en tegelijkertijd de nieuwe processen mogelijk maken?”

Om het beste antwoord te vinden, zocht het team bij elke nieuwe fase de samenwerking met de gebruikers van de nieuw in te richten afdeling. “We hadden onszelf tot doel gesteld om de tijd tussen ontwikkelen, ontwerpen en bouwen zo kort mogelijk te houden”, vertelt Meijer. “Zo stimuleerden we de betrokken partijen om er vol in te gaan. Geen onnodige verhuizingen of langdurige tijdelijke voorzieningen, maar samen werken aan een concept dat op korte termijn tot hun beschikking zou staan.”

“Het was de kunst om hierin het evenwicht te bewaren”, vult Gerard Jacobs, projectmanager Vernieuwbouw, aan. “De budgetten en eisen waren leading, maar ook de wensen en verwachtingen van de mensen die er zouden gaan werken. Zij zagen zaken uit het nieuwe Amphia ook graag terugkomen in hun gebouw. Het was aan ons om eisen, wensen en verwachtingen zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen.”

Een bijzondere uitdaging was de vernieuwbouw van de vierde en vijfde etage. Hier was de geriatrische revalidatiezorg gepland, maar uitgevoerd door twee externe partijen, ieder met hun eigen inzichten, concepten en financieringsstromen. Meijer: “Het heeft best wat energie gevraagd om met beide partijen tot hetzelfde concept te komen. Hun aanpak van zorg was bovendien nieuw voor ons. In de revalidatiezorg is alles gericht op mobiliseren, in het ziekenhuis is alles gericht op rust en bijkomen.”

De vernieuwbouw werd ook gebaseerd op nieuwe inzichten. “In het behandelcentrum zijn de werkprocessen bijvoorbeeld heel belangrijk”, vertelt Schuyl. “Binnenkomende bezoekers van het Amphia blijven nu zo lang mogelijk in de ontvangsthal en gaan pas op het laatste moment naar de afdeling waar zij worden behandeld. Nu klinkt dat logisch, maar tot voor kort werden bezoekers direct na aankomst in bed gelegd. Deze stap behoort nu tot het verleden. Bezoekers blijven zo lang mogelijk in de sfeervolle, centrale hal met voorzieningen voor koffie, maaltijden en meer, juist ook voor vrienden en familie.”

Inmiddels is de vernieuwbouw in de laatste fase aangekomen en het team is tevreden. “Natuurlijk zijn er verbeterpunten”, geeft Meijer ruiterlijk toe. “Op het gebied van duurzaamheid hadden we beter kunnen presteren. Voortschrijdend inzicht leerde echter dat dit alleen lukt als het vanaf het eerste moment door alle partijen wordt gedragen.” Tegelijkertijd schittert de vernieuwbouw als nieuw. Overal zijn de ontwerpprincipes herkenbaar; daglicht en uitzicht, oriëntatie en routing, maar ook de eigen signatuur met groen als leidende kleur, naast schakeringen van wit, grijs en blank hout. Opvallend in het behandelcentrum is de aandacht voor de patiënt. Deze vindt hier lounges waar hij na een ingreep even kan bijkomen. 

Ook de gebruikers zijn positief verrast over hun nieuwe werkomgeving. “Sommigen hebben aangegeven dat het voelt alsof zij ook in het nieuwe gedeelte werken”, vertelt Jacobs. “En dan is het hoge atrium, waar het straks lijkt of er bomen en planten groeien, nog in ontwikkeling.”