Verpleegafdeling B20 is toekomstbestendig gebouwd

Regelmatig – en steeds vaker – leest u in dit magazine over ‘healing environment’. In artikelen die daarover gaan, wordt de transformatie of bouw beschreven van locaties met een klinische functionaliteit, die in hun nieuwe gedaante bijdragen aan een sneller herstel en een prettiger verblijf van de cliënt of patiënt. De nieuwbouw van verpleegafdeling B20 in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen is een toonbeeld van zo’n geslaagde transformatie. Dat een dergelijk project niet over één nacht ijs gaat, vernemen we in een gesprek dat Bouwen aan de Zorg mocht hebben met Jurgen Maatkamp, Hoofd Projectenbureau, Erwin Hanskamp, Projectleider Elektrotechniek/Werktuigbouwkunde, Hendrik van de Mortel, Projectleider Bouw, Romy Scholten, Projectleider Meubilair en Inrichting en Winold Wijnholds, Huisvestingsadviseur bij 2doubleyou.

“Afdeling B20 is de eerste verpleegafdeling die verbouwd is binnen het Lange Termijn Huisvestings Plan (LTHP)”, vertelt Maatkamp. “Er zullen er meer volgen. Tijdens verschillende inspiratie- en ontwerpsessies hebben wij met collega’s van verpleegafdelingen, ondersteunende diensten (zoals medische techniek, klinische farmacie, logistiek, ziekenhuishygiëne en ook fysiotherapie), de verpleegkundige staf, de cliëntenraad, de OR en het management aan tafel gezeten om te brainstormen en de plannen vorm te geven. Door al deze disciplines vroegtijdig te betrekken, is een verbouwingsplan ontstaan waarin voor alle partijen verbeteringen zijn opgenomen ten opzichte van de huidige situatie. Bedenk daarbij dat verpleegafdelingen sinds de bouw van het ziekenhuis in 1992 nooit grootschalig zijn verbouwd, altijd in bedrijf zijn geweest en slechts enkele kleinschalige verbouwingen op kamerniveau hebben ondergaan. In 2018 kwam een verpleegafdeling beschikbaar door het samenvoegen van twee afdelingen en kon er een schuifplan in werking treden.”

Wijnholds werd door CWZ in de arm genomen om met 2doubleyou bij te dragen aan het ontwikkelingstraject en het ontwerp. “Wat we zien, is dat ziekenhuizen steeds meer gericht zijn op complexe zorg. De verpleegduur wordt korter en de hectische dynamiek vraagt om een omgeving die rust geeft. Bij de nieuw te ontwikkelen verpleegafdelingen werken we om die reden met open zichtlijnen, met een blik op het mooie Jonkerbos buiten. Er zijn meer eenpersoonskamers beschikbaar, wat leidt tot meer privacy. Vitaal en bewegen zijn speerpunten binnen CWZ, we wilden dat de omgeving uitnodigt om in beweging te komen. Daarom tref je op de verpleegafdeling B20 gezellige zitjes aan. Het zijn ‘stepping stones’ die je uitnodigen om langzaam je wereld groter te maken. De route leidt naar de lounge, een ontmoetingsplek wederom met zicht op een groene omgeving. De patiëntenkamer zelf is zo vormgegeven dat zij uitnodigt om uit bed te komen. Een fijne stoel, zicht op groen buiten. En eenmaal buiten de kamer zijn er de zichtlijnen in de centrale gangen.”

Maatkamp vult aan: “Beide gangen van de afdeling zijn hetzelfde van opzet. Verschillende ondersteunende disciplines zoals roomservice hebben er passende faciliteiten. Aan het eind van de gang bevindt zich de lounge met een ‘bright side’, een mooie ontmoetingsruimte met zicht op het Jonkerbos.” Wijnholds: “De patiënt kan naar keuze de maaltijd op de kamer nuttigen of in een huiskamersetting.”

In de ontwerpfase is werkelijk overal aan gedacht. Maatkamp schetst dat er niet alleen vanuit de patiënt geredeneerd is, maar zeker ook vanuit de professional. “Het moest licht zijn, behaaglijk en een prettige werkomgeving in combinatie met een healing environment. Daar zijn we in geslaagd”, aldus Maatkamp. “Er is op de wanden van de gangen beeldmateriaal toegepast dat herkenbaar is, vanwege het lokale karakter. We hebben voor deze afdeling gekozen voor prachtige beelden van de Hatertse Vennen en details daarvan komen terug op de patiëntenkamers, in de vorm van bijvoorbeeld bloemen. Dat bevalt zo goed, dat de volgende afdelingen die verbouwd worden naar hetzelfde concept worden aangepakt.”

Binnen de healing environment gedachte hoort ook dat de patiënt zelf de regie heeft over elementaire zaken als zonwering, verlichting en smart televisie. Een innovatief idee is de toepassing van ‘rooming in’ faciliteiten, in de vorm van een multifunctioneel zit-, eet- en slaapmeubel. “Een familielid of vriend kan daardoor zonder veel omhaal comfortabel bij de patiënt verblijven, mee-eten of zelfs blijven slapen”, legt Scholten uit.     ❯

Om zo min mogelijk overlast te veroorzaken voor de boven- en ondergelegen afdelingen én om het patiëntenproces veilig en ongestoord te laten doorgaan, is er uitermate precies met de planning omgegaan. “Je hebt te maken met een volledig bedrijf boven en onder je”, licht Hanskamp toe. “Dat vraagt om precieze afstemming met de omgeving en aannemers. Soms hebben we bij intensieve werkzaamheden de aangrenzende afdelingen zelfs tijdelijk moeten verhuizen. Het is letterlijk ‘verbouwen met de winkel open’. Dat vraagt – mede gezien de COVID-19-periode – veel van de organisatie.” Van de Mortel voegt toe: “Iedereen moet weten wie er werkt en wanneer er gewerkt wordt, wat geldt voor alle lagen binnen de organisatie, tot en met de schoonmaakdienst.”

Ook is gelet op het creëren van een ideale werkomgeving voor het personeel. Hanskamp: “Werkplekken zijn ingericht op de activiteit die er dient plaats te vinden en niet meer op de aanwezigheid van één persoon.” Scholten geeft als voorbeeld dat er standaard gekozen is voor de inzet van verstelbare werkplekken: “Naar keuze kan degene die er werkt zitten of staan tijdens het werk.”

De gehele transformatie geniet grote belangstelling van andere ziekenhuizen. “We kunnen spreken van een ideale maatvoering en uitvoering, zowel voor de patiënt als voor het personeel. Ook het activiteit gerelateerd werken wordt met enthousiasme ontvangen, waarbij de multifunctionele ruimte voor de professional ingericht is met de individuele werkplekken, de vergadertafel en een zitmeubel voor supervisie. Het is een echte ontmoetingsplek voor verpleegkundigen en zelfs het aantal stoelen is zorgvuldig bepaald op basis van de huidige COVID-19-maatregelen. Ik ben ongelooflijk trots op iedereen die op welke manier dan ook heeft bijgedragen aan het succes en dankbaar voor het geduld en de flexibiliteit die omliggende afdelingen hadden tijdens het verbouwingsproces. Het resultaat mag zeker toekomstbestendig genoemd worden en zal navolging verkrijgen”, zegt Maatkamp tot besluit. “Met vertrouwen gaan we aan de slag met de renovatie van andere verpleegafdelingen, om verder te bouwen aan het ziekenhuis van de toekomst.”