Ziekenhuisspecial – HagaZiekenhuis, Den Haag

Sinds 2010 is het HagaZiekenhuis in Den Haag bezig met de grootschalige renovatie van de hoogbouw aan de Leyweg.
Pal ernaast is vorig jaar de nieuwbouw van start gegaan, waarin onder andere het OK-complex en het Juliana Kinderziekenhuis gehuisvest worden. Een werkend ziekenhuis verbouwen, is een complex traject.

“Van het te renoveren oppervlak van 75.000 m² is inmiddels al ongeveer 55.000 m² onder handen genomen”, vertelt Martijn Oude Luttikhuis, bouwdirecteur bij projectbureau HagaVernieuwt, dat alle (ver)bouwactiviteiten aanstuurt. “Een dergelijke omvangrijke verbouwing van een in bedrijf zijnd ziekenhuis is uitermate complex en uniek in Nederland.” Omdat de patiëntenzorg gewoon door moet gaan en het ziekenhuis nauwelijks gebruik wil maken van tijdelijke huisvesting, verloopt de renovatie gefaseerd. Fasering, bouw, techniek, ICT en logistiek zijn allemaal met elkaar verweven. Voor die fasering zijn op detailniveau schuif- en werkplannen ontwikkeld. Dat houdt onder andere in dat zodra een afdeling vrijkomt, de verbouwing ervan kan starten. Omdat verschillende afdelingen overgaan naar de nieuwbouw, speelt deze een cruciale rol in de renovatie. Oude Luttikhuis: “We zijn nu bezig met het afronden van de renovatie van de vierde en vijfde verdieping van onze hoogbouw en gaan volgend voorjaar verder met de Intensive Care. Omdat die op de plek van de huidige operatiekamers komt, kan de verbouwing pas starten als de OK’s begin 2015 overgegaan zijn naar de nieuwbouw. De volledige renovatie zal eind 2016 afgerond zijn.”
Aanpassing van de techniek is eveneens van invloed op de fasering. Bestaande centrale technische systemen moeten worden afgekoppeld en vervangen door nieuwe. Oude en nieuwe systemen moeten soms tijdelijk samenwerken. Voor energieopwekking door de WKO is bijvoorbeeld een nieuwe infrastructuur aangelegd. Daarop moet het verwarmingssysteem aansluiten. Er moet dus goed gekeken worden wanneer en hoe de installateur alles afkoppelt, weer aansluit of laat samenwerken.
Vernieuwd Werken

De renovatie was niet alleen nodig omdat het gebouw en de techniek aan vernieuwing toe waren. Ook de manier waarop gewerkt werd, is aangepast. Daarvoor heeft het HagaZiekenhuis het concept Vernieuwd Werken geïntroduceerd. Het gevolg daarvan is onder meer dat medewerkers geen vaste werkplek meer hebben en overal kunnen inloggen. Ook zijn veel zaken rondom de patiënt geautomatiseerd, zoals het elektronisch patiëntendossier en de terminals bij de bedden. De fasering van de verbouwing en de ICT moeten dus eveneens op elkaar aansluiten. Begonnen werd met het Facilitair Bedrijf, een kantoorafdeling die alleen een basis-ICT-structuur nodig had. Later volgden afdelingen met gecompliceerdere systemen, zoals het Hartcentrum en de afdeling Radiologie.

Veiligheid
De fasering houdt ook rekening met de veiligheid van de gebruikers van het ziekenhuis, die volgens Oude Luttikhuis altijd voorop staat. “We zijn gestart met het renoveren van onderdelen waarvan de impact het minst groot was voor andere afdelingen. Bovendien zorgen we er steeds voor dat medewerkers, patiënten en bezoekers zo min mogelijk last ondervinden van stof, trilling en geluid.” Dat begon al bij de aanbesteding voor de aannemer. Het ziekenhuis had een huisreglement opgesteld waarin stond hoe de bouwer moest werken en met veiligheid en overlast moest omgaan. Van meedingende aannemers werd een plan van aanpak gevraagd, een soort kwaliteitstoets. Bij de uiteindelijke keuze woog naast de kosten, ook de manier waarop de bouwer met veiligheid omgaat, zwaar.

Logistiek
Dat logistiek bij een dergelijk groot sloop- en verbouwproject eveneens een belangrijk aandachtspunt is, spreekt voor zich. Doordat de interne logistieke processen gewoon doorgaan, is voortdurend afstemming tussen aannemer en het Logistiek Bedrijf van het ziekenhuis nodig. Om de dagelijkse gang van zaken zo min mogelijk te verstoren en omdat er weinig ruimte is, wordt de just-in-time-methode overal toegepast.

Tevreden
Oude Luttikhuis is tevreden en trots hoe goed medewerkers en patiënten zich tot nu toe door de renovatie heen hebben geslagen. “Dit is alleen mogelijk als iedereen dezelfde ambitie en volharding heeft om het project tot een succes te maken!”