Hospice Het Alteveer: Een bijna-thuis huis

De laatste fase in het leven zo goed en mooi mogelijk laten verlopen. Dat is waar alles om draait in een hospice. Dat doel moet gefaciliteerd worden door het gebouw en haar inrichting. Hospice Het Alteveer in Assen is het perfecte voorbeeld van hoe een gebouw ontworpen en afgestemd is op de wensen van de gebruikers.

Margriet Greving, voorzitter van Stichting ­Hospice Noord- en Midden-Drenthe somt op: “Zes kamers, twee logeerkamers, een stiltekamer, een kinderkamer, een vergaderruimte, een huiskamer, een ruimte voor Icare, een voorraadkast voor food en eentje voor non food, een wasruimte en een kantoorruimte voor de coördinatoren. Alle wensen die we in het oude pand hadden, zijn gerealiseerd. De vraag naar hospices stijgt. We hebben dus goed nagedacht over hoe we het nieuwe hospice wilden inrichten. Toekomstbestendig en zo veel mogelijk duurzaam.”

‘Eerste steen gelegd door Marco Out, burgemeester van de gemeente Assen, op 30 juni 2021′. Dat staat op een steen bij de ingang van het gebouw. “Dat klopt maar deels”, legt Wilma van Wijngaarden, secretaris van de stichting uit. “Dit was het terrein van een kwekerij, en daarvan hebben we het woonhuis en de werkplaats behouden. Vanuit die ‘oudbouw’ is gestart met de renovatie, waarna er een nieuwbouw in schuurvorm tegenaan is gezet. De grens tussen oud en nieuw is de ingang, maar het gebouw is zo ontworpen dat je die overgang niet ziet.”

Dat wordt door Harry Nanninga van HJK ­Architecten beaamd. “Het gaat bij het gebouw om licht en ruimte. Vijftien jaar geleden heb ik het eerste hospice in het centrum van Assen ontworpen. Toen dat uit zijn jasje groeide, hebben we samen gekeken naar een geschikte locatie. We zijn bij vier of vijf plekken langs gegaan, voordat we de plek aan de Ter Aardseweg vonden. Ruimte was daarbij het sleutelwoord. Bij het ontwerp moesten we rekeningen houden met drie groepen: cliënten, vrijwilligers en bezoekers. Een gevoel van ‘thuis’, ‘licht’ en ‘ruimte’ was voor ieder van die groepen belangrijk, en dat werd de kern van de zoektocht in het juiste ontwerp.”

“Een hospice gaat over het leven, en niet alleen over de dood”, legt Greving uit. “Wij zitten niet weggestopt in het bos, maar hebben gekozen voor deze omgeving omdat het veel biedt. Er is veel reuring. In het gebouw, door de vrijwilligers, eventuele familie en verzorgers, en buiten door alles wat er om het gebouw gebeurt. Zingende vogeltjes, voorbij rijdend verkeer, het geluid van het voetbalveld dat grenst aan ons terrein: regelmatig horen we van de gasten dat ze dit zeer op prijs stellen.”

Nanninga vervolgt: “Buiten was net zo belangrijk, want buiten geeft ruimte. Je hebt licht door het hele gebouw en waar je ook in het gebouw staat, je kunt overal naar buiten kijken terwijl je privacy houdt: van buiten kijk je namelijk niet eenvoudig naar binnen. Het schuine dak zorgt voor ruimte in de kamers en een geleidelijke overgang van binnen naar buiten zodat cliënten er voor kunnen kiezen om op hun kamer te blijven, overdekt buiten te zijn op het terras of helemaal naar buiten te gaan, de tuin in.” Een mooie, glooiende tuin die privacy geeft, ontworpen door Reuvers in Aalden.

“Vrijwilligers en bezoekers kunnen ook gebruik maken van de verschillende ruimtes, die we ook wel ‘energieruimtes’ noemen. Je kunt er je energie kwijt zonder anderen daarmee tot last te zijn. Er is plaats om je even terug te trekken en plaats om samen te komen, alles in een warme sfeer van vertrouwdheid. Deze sfeer wordt onder meer gecreëerd door de gebruikte houtmaterialen en de inrichting onder supervisie van een binnenhuisarchitect van Oving Interieurs.”

Van Wijngaarden: “Bij het ontwerp, de bouw en de inrichting moesten we werken met een beperkt budget, en dat is geen vetpot. Het hospice draait, net zoals de meeste hospices in Nederland, op vrijwilligers, legaten, donaties en een beetje subsidie. Maar we wilden waken voor een eclectisch geheel van ‘weggevertjes’ en kringloopspullen. Voor de inrichting hebben we gekozen voor Oving Interieurs, die ook optrad als interieuradviseur en ontzettend goed heeft meegedacht over wat goed is voor onze gasten. Zo min mogelijk prikkels, dus een eenheid, ronde vormen, een rustig beeld, een warme sfeer en een bijna thuis-huis. Het totaalconcept werd perfect afgestemd. Dat gaf onze vrijwilligers ook rust; de wetenschap dat het allemaal goed zou komen.”

Greving vult aan: “Een hospice heeft een grote betrokkenheid vanuit de samenleving. Dat betekent dat mensen graag wat voor je doen. De Rotary heeft bijvoorbeeld een paar dagen vrijwillig geholpen met het planten van struiken en plantjes in de tuin, van het Wilhelmina Ziekenhuis kregen we tafels en stoelen voor onze vergaderruimte en het Van Boeijen heeft vogelhokjes gegeven. Televisies, de inrichting voor de kinderkamer, tafels en lampen in de huiskamer, een systeemplafond, kunstwerken: het is allemaal geschonken door verschillende partijen. Dat heeft er mede voor gezorgd dat alles paste binnen het budget.”

Nanninga besluit: “Laatst gaf iemand mij een mooi compliment: ‘er heerst een serene rust’. Een rust die wordt bereikt door licht en ruimte. Het is het laatste thuis van de cliënten, en een tijdelijk thuis voor de bezoekers en vrijwilligers. Ik hoop dat de laatste groep zich het gebouw binnen een jaar of twee tot zich neemt en helemaal eigen maakt.”