Sint-Pietersziekenhuis in Waver: Één met de omgeving

Het ontwerp van een 21ste-eeuws ziekenhuis verzoenen met een opmerkelijk landschappelijk kader, waarbij hedendaagse aspecten van welzijn en duurzaamheid gecombineerd worden met medische spitstechnologie: dat was de ambitie van assar architects bij de realisatie van het nieuwe Sint-Pietersziekenhuis in Waver. Het concept, dat van meet af aan geïnspireerd was op de specifieke karakteristieken van de site – een vallei die onder meer uitzonderlijk is vanwege haar landschappelijke kwaliteiten – is geleidelijk aan geëvolueerd van het door de bouwheer gewenste ‘ziekenhuis in een tuin’ tot een reflectie over een ‘ziekenhuis dat zijn omgeving respecteert’. De huidige planning gaat uit van oplevering voor het einde van dit decennium.

De bestaande site van het Sint-Pietersziekenhuis, aan de rand van het stadscentrum van Ottignies, is niet langer geschikt voor de verdere ontwikkeling en uitbreiding van de plaatselijke ziekenhuisactiviteiten. Daarom werd beslist om een nieuwbouw op te trekken op een andere site die beter bereikbaar is (aan de kruising van de E411 en de N25), groter is (meer dan 15 hectare) en ontwikkelingsmogelijkheden biedt voor de komende decennia.

Het terrein in kwestie bevindt zich in Louvranges (Waver) en vergt een weloverwogen aanpak. Collectief-maatschappelijke voordelen krijgen prioriteit bij alle ontwerpbeslissingen, terwijl er tegelijkertijd rekening wordt gehouden met de vereisten van een veranderende wereld – of het nu gaat om de opwarming van de aarde of het risico op pandemieën. Het ziekenhuis zo goed mogelijk inplanten in het natuurlijke landschap (dat maximaal gevrijwaard wordt) en in de onmiddellijke nabijheid van woonwijken, rekening houden met hoogteverschillen en toegangscriteria voor de verschillende circulatiestromen, de afvoer van regenwater op de site beperken door middel van groendaken, stormbekkens en infiltratiekanalen, de toegangswegen aanleggen in functie van de toekomstige verwachtingen op het vlak van stedelijke en ziekenhuistechnische ontwikkelingen, …: het zijn maar enkele van de vele doelstellingen die worden nagestreefd om ervoor te zorgen dat het project optimaal in zijn specifieke context past.

Het 80.000 m² grote gebouw heeft een compacte typologie die de efficiëntie van korte circulatiestromen bevordert. De ruimtelijke configuratie is gebaseerd op een stapeling van functies om de horizontale afstanden te verkleinen en functionele verbindingen tussen het medisch-technische blok en de verblijfsafdelingen te vergemakkelijken, met name door verticale circulatiekernen te voorzien in het hart van de diensten.

Het ziekenhuiscomplex omvat drie volumetrische typologieën. De sokkel van twee verdiepingen, die volledig is ingegraven, omvat alle ruimtes waar strikte medische en technische eisen gelden. Het publiek toegankelijke gelijkvloers biedt plaats aan de opnamediensten, consultatielokalen en gemeenschappelijke ruimtes, inclusief een duidelijke link naar het landschap. De bovenste verdiepingen zijn op hun beurt bestemd voor de verblijfsfaciliteiten, waaronder kamers met een weids uitzicht op het landschap. Het architecturale ontwerp tracht de footprint van het nieuwe ziekenhuis te minimaliseren door de bovenste verdiepingen op het hoger gelegen deel van het terrein te voorzien en te streven naar een forse reductie van de gebouwafmetingen, in overeenstemming met de natuurlijke helling van de site. Zo creëert de relatieve autonomie van de zorgunits, in combinatie met de verzonken positie van de medisch-technische eenheid in het sterk beboste terrein, een serene en gezellige sfeer, vooral voor de materniteit aan de achterkant van het terrein. Hetzelfde geldt voor de psychiatrische afdeling, die letterlijk in de plooien van de site ligt en patiënten op die manier de nodige rust en privacy biedt.

David Labeau, architect-vennoot en directeur van de afdeling Healthcare bij assar architects: “De planning is momenteel zo opgesteld dat we het project binnen zes jaar willen opleveren. De opdracht die aan ons team is toevertrouwd, is zeer breed en veelzijdig, dus we hebben ons omringd met tal van specialisten en adviseurs. Na het strategisch plan in 2020 zijn in 2021 de algemene programmering en het schetsontwerp op punt gesteld. Momenteel zijn we volop bezig met de functionele programmering van de diensten, het voorontwerp en de verschillende vergunningen.”